جوش جوانی یا آکنه یک بیماری التهابی مزمن پوست است که بیش از نیمی از دختران و پسران در سن بلوغ دچار آن می شوند.

عامل اصلی ایجاد آکنه ترشح فراوان سبوم از غدد سباسه می باشد. فراوانی غدد سباسه در صورت، جلو و پشت سینه بیشتر است؛ لذا معمولاً آکنه در این نواحی بروز می کند. بسته شدن مجاری غدد سباسه، ‌فعالیت عوامل میکروبی و التهاب از علل ایجاد و تشدید ضایعات آکنه ای می باشند.

حدود نیمی از مردم در طول زندگی خود دچار آکنه می شوند. معمولاً شیوع آکنه همراه با بلوغ است و در دخترها زودتر از پسرها ظاهر می شود، شاید به این دلیل که بلوغ پسرها دیرتر از دخترهاست. آکنه در دختران معمولا یک سال قبل از قاعدگی شروع می شود و بیشترین شیوع و شدت آن در خانم ها در سنین 17-14 سالگی است که 40% آنان مبتلا می شوند.

بیشترین شیوع و شدت آکنه در آقایان در سنین 19-16 سالگی است که 35% آنان مبتلا می شوند. بطور کلی شیوع آکنه در پسران کمتر است اما در صورت بروز شدت آن بیشتر است.

معمولاً آکنه در دهه سوم زندگی (سنین بین 30-20 سالگی) خود به خود برطرف می شود ولی در 1% مردان و 5% زنان ممکن است تا سن 40 سالگی ادامه یابد.

هر چند که آکنه در اغلب موارد به خودی خود برطرف می شود ولی در برخی موارد این جوش ها جراحت دایمی بر روی پوست و روان می گذارند. غالب پدرها و مادرها این پدیده را جزئی از روند طبیعی رشد فرزند خود می دانند و به فکر درمان آن نیستند. این جوش ها درست زمانی بوجود می آید که شاید بدترین موقع باشد. درست زمان بلوغ و زمانی که نوجوان مرحله کودکی را پشت سر گذاشته و دوست دارد که همیشه تمیز و مرتب و البته زیبا باشد. درست همان روزی که نباید، یک جوش بزرگ، قرمز و دردناک روی صورت بطرز خیلی بدی جلوه نمایی می کند و با وجود تمام تلاش ها برای از بین بردن آن نتیجه ای جز بزرگ تر، قرمز تر و دردناک تر شدن آن بوجود نمی آید و سرانجام بدترین قسمت ماجرا یعنی افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی می باشد که ممکن است در برخی از نوجوانان به مدت طولانی باقی بماند. جوش ها بالاخره از بین می روند ولی ممکن است نتایج روحی روانی داشته باشند که به راحتی قابل جبران نباشد.


عواملی که باعث بروز جوش جوانی و یا تشدید آن می شوند:

1. اختلالات هورمونی:
با شروع دوره بلوغ تغییراتی در میزان هورمون های بدن بوجود می آید که می تواند موجب بروز آکنه شود. هورمون نوعی ماده شیمیایی است که از غدد درون ریز بدن ترشح می شود و عملکرد کلی بدن را تنظیم می کند. برخی از هورمونها در یک جنسیت خاص بیشتر ترشح می شوند و باعث تغییرات بدن متناسب با آن جنسیت (زن یا مرد) می شود. بر همین اساس به این نوع هورمونها، هورمونهای جنسی (زنانه یا مردانه) گفته می شود و همین هورمونها هستند که مهمترین هورمونهای مؤثر بر آکنه هستند. علت تظاهر آکنه در سنین بلوغ نیز افزایش ترشح همین هورمونها در این سنین بخصوص هورمون مردانه است. هورمونهای مردانه در مردان از بیضه ها ترشح می شوند. هورمونهای زنانه در زنان از تخمدان ها ترشح می شوند. البته در زنان کمی هورمون مردانه در غدد فوق کلیوی تولید می شود و همین هورمون ها باعث پیدایش آکنه در بسیاری از زنان است. علاوه بر این، در 70% خانم ها، 7-2 روز قبل از قاعدگی، آکنه های جدیدی در صورت نمایان می شود که ناشی از عوامل هورمونی از جمله افزایش پروژسترون (یک هورمون زنانه) در این مرحله است.

2. ارث:
آکنه در بعضی خانواده ها بیشتر دیده می شود.

3. مشکلات روحی از جمله استرس:
مشکلات روحی و استرس باعث افزایش ترشح هورمون های نوع مردانه از غدد فوق کلیوی است که در نتیجه آن ممکن است آکنه افزایش پیدا کند. معمولاً با شروع دوره امتحانات یا مراحل مختلف زندگی که توأم با استرس است آکنه تشدید می یابد. دست کاری جوشها نیز سبب التهاب بیشتر و شدت صدمات آکنه ای می شود.

4. آب و هوا:
رطوبت، گرما و تعریق زیاد باعث تشدید آکنه می شود.

5. اشعه ماوراء بنفش خورشید:

اشعه ماوراء بنفش خورشید ممکن است موجب افزایش آکنه شود. استفاده از ضدآفتاب های مناسب می تواند از این امر پیشگیری کند.

6. اضافه وزنی:

کسانی که در حال اضافه کردن وزن می باشند، با اضافه شدن وزن یا تعداد آکنه های موجود زیاد می شود و یا برای اولین بار آکنه ها بروز می کنند.

7. تغذیه:

تا کنون ارتباط مشخصی بین آکنه و رژیم غذایی پیدا نشده است اما ممکن است شدت آکنه با مصرف برخی مواد غذایی مثل شکلات، شیرینی، آجیل، غذاهای چرب و سرخ کردنی (چیپس) بدتر شود. رژیم فاقد تنقلات و محدود کردن دانه های چربی می تواند نقش موثری در کاهش ضایعات آکنه ای داشته باشد.

8. داروها:

بعضی داروها باعث به وجود آمدن یا تشدید آکنه می شوند. از جمله کورتونها که ترشح سبوم را تحریک کرده و اندازه غدد سباسه را افزایش می دهد.

9. نژاد:

در سفید پوستان آکنه بیشتر و در زرد پوستان کمتر دیده می شود.

10. مواد آرایشی:

کلیه مواد آرایشی چرب و روغندار می تواند موجب تشدید آکنه شود.

11. کم خوابی:

کار کردن بیش از حد و خستگی باعث تشدید آکنه می شود.

12. عدم تحرک بدنی:

هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی می تواند باعث افزایش آکنه شود.

13. شغل:

برخی شغلها مانند آشپزی ممکن است بر شدت آکنه بیفزاید.