از نظر اسلام، تشکیل خانواده یک فریضه است. عملی است که مرد و زن باید آن را به عنوان یک کار الهی و یک وظیفه انجام بدهند. اگرچه شرعاً در زمره واجبات ذکر نشده، اما به قدری ترغیب شده است که این برداشت می شود که خدای متعال بر این امر اصرار دارد، آن هم به عنوان یک حادثه ماندگار و دارای تأثیر در زندگی و جامعه. به همین دلیل است که این همه بر پیوند میان زن و شوهر تاکید شده و جدایی را مذمت نموده است.
البته ازدواج مانند بسیاری از امور یک مسئولیت جدید است که مشکلاتی را هم احیاناً همراه دارد؛ اما تکامل شخصیت انسان را در پی دارد، تکاملی که جز با ازدواج به دست نمی آید. ازدواج دارای فوایدی فراوان است که در معارف نورانی اسلام به آنها اشاره شده است که به بعضی از آنها اشاره می کنیم: 1. بقای نسل؛ 2. آرامش روحی؛ 3. ازدیاد رزق؛ 4. تأمین نیازهای غریزی و طبیعی انسان.
با این همه فوایدی که در ازدواج مشاهده می شود برخی از جوانان بنا به بهانه های مختلف از آن سر باز می زنند.

شرح نگرانی‎های سمیه

30 ساله هستم و موقعیتهای ازدواج زیادی دارم. خانواده به شدت مرا به ازدواج تشویق می کنند و دایما تحت فشار هستم. اما علی رغم اینکه خودم هم دیگر از تنهایی خسته شدم، از ازدواج خودداری می کنم چرا که می ترسم. نه از ازدواج بلکه به خاطر ترس از طلاق.نمی دانم چرا تصور می کنم طلاق در کمین من است و بعد از مدتی ازدواج من هم دچار این آسیب می شوم.خواهری دارم چند سال بزرگتر از خودم که الان سالهاست از همسرش جدا شده و با تنها فرزندش نزد ما زندگی می کند.
چند دوست هم دارم که یا در دوران عقد  یا در اوایل ازدواج ، مهر طلاق بر پیشانی آنها خورده است.
روزنامه ها را که ورق می زنی، سریالهای تلویزیون را که می بینی، در تاکسی که می نشینی و .. همه و همه صحبت از طلاق یا تصمیم گیری برای آن دارند.
شما قضاوت کنید چرا من نباید از طلاق نترسم؟
بهتر نیست با عزت و احترام در خانه پدری خود بمانم و اصلا ازدواج نکنم؟ تصور می کنم اینجا امن ترین جای دنیاست.
الان می گویم قصد ازدواج ندارم اما در صورتی که ازدواج کنم و بعد با مهر طلاق به خانه پدرم باز گردم، آن زمان چه حرفی برای زدن دارم؟؟؟

تلخ و شیرین‌های ازدواج

طبیعتا ازدواج هم مانند بقیه مراحل زندگی علاوه بر تمام شیرینی ها و لذت هایش، مشكلات و سختی هایی هم دارد؛ خصوصا که به نظر می رسد در سالهای اخیر، ازدواجها بسیار شکننده تر شده و دخترها و پسرها خیلی زود طلاق را اولین و آخرین راه حل خود متصور می شوند. همین سبک فکری و رفتاری غلط آمارهای طلاق را به شدت بالا برده. این افزایش نرخ طلاق باعث شده که نه تنها بخش زیادی از جوانان ما تجربه طلاق را پشت سر بگذارند بلکه سایرین هم که در سن ازدواج هستند از این حادثه بسیار بیمناک هستند تا جایی که همین ترس، باعث خودداری برخی از جوانان از ازدواج و انتخاب همسر شده است.
 به طور طبیعی یافتن همسری به عنوان شریك زندگی رویداد مهمی است كه تاثیر عمیقی بر فرد و سلامت روانی او می گذارد.
این اتفاق فرآیند پیچیده ای است كه تحت تاثیر انواع رویدادها قرار می گیرد و در عین حال منجر به یكسری نشانه های روانشناختی می شود كه فرد و زندگی اش را تحت تاثیر قرار می دهد و گاهی می تواند مشكلاتی روحی، روانی مثل اضطراب، افسردگی و ترس را برای فرد به وجود بیاورد اما توجه به این نکته بسیار ضرورت دارد که اگر جریان انتخاب همسر با دقت و ظرافت خاص آن دنبال شود احتمال بروز طلاق به صفر نزدیک می شود.

طلاق از کجا متولد می‌شود؟

تصور نکنید که طلاق یک ویروس واگیردار است که ناخواسته به جان زندگی های مشترک می افتد بلکه انتخابهای غلط افراد در شرایط مختلف زندگی اعم از نحوه انتخاب همسر تا سبک رفتاری غلط در جریان زندگی مشترک، همه و همه باعث می شود که سرنوشت برخی از ازدواجها به طلاق ختم شود.
متاسفانه مطالعات نشان داده است که  به ترتیب این موارد باعث بروز طلاقها در ایران هستند:
1- انحرافات جنسی
2- دخالتهای بیجای والدین
3- رفتارهای پرخطر مانند اعتیاد و شراب خواری و ..
4- عدم آموزش صحیح رابطه زناشویی اعم از رابطه جنسی و همچنین مهارتهای ارتباطی زوجین
5- مشکلات اقتصادی
6- ناآگاهی یا بی تفاوتی نسبت به مسایل اخلاقی
حال با این اوصاف برای اینکه سمیه و جوانانی مانند وی که از طلاق در هراس هستند، باید سعی کنند این مولفه ها را در جریان انتخاب همسر مورد توجه جدی قرار دهند تا انتخابی قرین به موفقیت داشته باشند.

در هنگام انتخاب همسر به این مولفه ها حتما توجه کنید:

بررسی انحرافات یا مشکلات جنسی

- قبل از ازدواج لازم است از طریق مطالعه و گفت وگو با افراد واجد صلاحیت، آموزش هایی را در مورد رابطه زناشویی ببینید و تا حدودی به ارزیابی نگرش، انتظار ها و تمایل خود درباره این رابطه بپردازید. در این گفت وگو ها نکته هایی مطرح می شود که جوان در آستانه انتخاب همسر، از طریق آن می توانند اطلاعات بیشتری در مورد رابطه زناشویی بعد از ازدواجشان به دست آورند.

زمانی که شما و همسر آینده تان، در مورد بیشتر معیارهای خود، با طرف مقابل به توافق رسیدید، لازم است خجالت را کنار بگذارند و گفتگو هایی را با حفظ چارچوب های اخلاقی به این مساله اختصاص دهید. با توجه به اینکه گفت وگو درباره چنین موضوعی آسان نیست یا ممکن است شناخت کافی از تمایل مزاجی خود نداشته باشند، بهتر است برای این کار از مشاوران خانواده کمک بگیرید و با کمک او در خصوص این مسایل با هم صحبت کنید.
در طی این گفتگوها حتما به مسایل اخلاقی توجه کنید. مثلا حتما باید بررسی شود که طرف مقابل اهل دیدن فیلمهای نامناسب یا دیدن تصاویر پورنو و .. بوده است یا خیر؟
آیا گذشته پاکی داشته است؟ در این زمینه هم خودتان بررسی کنید، هم از مشاور کمک بگیرید و هم تحقیقات مناسب انجام دهید.

بررسی دخالت والدین

- معمولا چه قبل از ازدواج، چه بعد از ازدواج حضور والدین و همیاری و كمك شان می تواند مفید و موثر باشد و ما این امر را كتمان نمی كنیم اما والدین همان قدر كه می توانند تاثیرگذاری مثبت داشته باشند، می توانند تاثیرگذاری منفی هم داشته باشند. پس در هنگام شناخت طرف مقابل باید بسیار دقت کنید که آیا فرد مورد نظر استقلال فکری لازم را دارد؟  توجه کنید منظور ما این نیست که والدین هیچ نقشی در تصمیم گیری نباید داشته باشند بلکه باید راهنمایی های لازم صورت گیرد ولی تصمیم گیری نهایی با خود دختر و پسر باشد. لذا خوب دقت کنید و ببینید سبک رفتاری والین طرف مقابل چگونه است؟ فردی که با وی قصد ازدواج دارید در جنبه های مختلف زندگی خود چگونه تصمیم گرفته است؟ حرف اخر را چه کسی زده؟ خودش تصمیم گرفته یا همواره انتخاب راه به وی دیکته می شود؟

بررسی رفتارهای پرخطر طرف مقابل

البته به نظر می رسد بررسی اعتیاد یا شراب خواری خیلی هم دشوار نباشد. در آزمایشات قبل از ازدواج این مساله مشخص می شود.
ولی خود شما هم حتما در جلسات گفتگو به بررسی این مساله بپردازید. حتی اگر طرف مقابل اذعان داشت که تفریحی به این دست اقدامات می پردازد اطمینان داشته باشید که مورد خوبی برای ازدواج نیست. اگر بررسی های لازم را کردید ولی باز هم در تردید و نگرانی بودید، بهترین راه بررسی ، صحبت و کسب شناخت از دوستان وی است. فراموش نکنید هر کس با افراد مشابه خود دوستی و رفاقت می کند. سعی کنید با کمک و مساعدت اعضای خانواده خود، دوستان همسر آینده تان را بشناسید و حتما از آن ها تحقیقات کافی انجام دهید.

بررسی مهارت‌های ارتباطی

شناخت مهارتهای ارتباطی طرف مقابل، تا حدی در جلسات صحبت و گفتگو و در معاشرتهای قبل از ازدواج مشخص می شود. بخش دیگر از این اطلاعات نیز  از طریق تحقیقات میان دوستان و همسالان طرف مقابل قابل بررسی است.
بخش دیگر از این مهارتها باید آموخته شود. آموختن مهارت های ارتباطی جدید و موثر در رسیدن به هماهنگی، رضایت و آرامش نقش قابل توجهی دارد. در واقع بخشی ازمهارت های ارتباطی در خوب گوش دادن، خوب حرف زدن و خوب تجزیه و تحلیل کردن صحبت های دیگران نهفته است.
لذا توصیه می شود در جریان شناخت قبل از ازدواج حتما به آموزش این دست مهارتهای خاص پرداخته شود. هم مطالعه، هم جلسات مشاوره و در صورت نیاز شرکت در کلاسهای مهارت آموزی در این زمینه می تواند بسیار موثر و تاثیر گذار باشد.

بررسی مسایل اقتصادی

قطعا برای داشتن یک زندگی موفق، حدی از توانایی اقتصادی ضرورت دارد. اما این مساله اصلا به این معنا نیست که تمام امکانات زندگی باید مهیا باشد تا یک ازدواج موفق شکل گیرد. پرورش برخی از مهارتها قبل از ازدواج ضرورت دارد برای مثال خودداری از چشم و هم چشمی و پرورش روحیه قناعت توصیه جدی می گردد.
از طرف دیگر هنگام بررسی طرف مقابل برای ازدواج مراقبت کنید که مثلا دختر خانم توانایی و پتانسیل همکاری و همیاری در شرایط سخت اقتصادی را داشته باشد و یا مرد توانایی مدیریت مالی را دارا باشد. خصوصا چون مرد باید شرایط اقتصادی خانواده را مهیا سازد، لذا پشتکار و کوشا بودن مرد قبل از ازدواج باید به دقت بررسی شود.
همچنین میزان پس انداز مرد باید متناسب با مدت زمانی باشد که وی به کار پرداخته است تا مشخص شود که آیا این آقا توانایی مدیریت مالی را در زندگی مشترک دارد یا خیر؟

بررسی اخلاق مدار بودن طرف مقابل

به طور کلی اخلاق مداری را می توان به دو بخش فردی و جمعی تقسیم کرد. اخلاق مداری در بعد اجتماعی، رعایت اصول اخلاقی در برخورد با دیگران است. از مهم ترین این اصول می توان به مهرورزی و احسان و عدالت اشاره کرد. این اصول، خود، زیرمجموعه ها و شاخه هایی دارد؛ از جمله خوش خلقی، خوشرویی، شفقت، انصاف، قضاوت عادلانه، ترک مجادله و بدگمانی و کینه ورزی، حسد و خشم و دورویی و... . این هنجارهای اخلاقی می تواند روحیه اخلاق مداری و مهرورزی را به خانواده و سپس جامعه تزریق کند و سلامت خانواده را تأمین سازد.
به همین دلیل برای داشتن یک خانواده  موفق، داشتن روحیه اخلاق  محوری، مدارا و سازگاری ضروری می باشد. از همین روی بررسی اخلاق مدار بودن طرف مقابل قبل از ازدواج، به جوانان اکیدا توصیه می شود.
بنابراین اگر بخواهید به صورت موفقیت آمیز ازدواج كنید و روابطتان با  همسرتان با خرسندی و سازگاری دوام یابد و فرجام زندگی تان ختم به جدایی یا مشکلات زناشویی جدی نشود سه نكته مهم را باید درنظر بگیرد:

-  انتخاب درست و مناسب        

- آموختن مهارت های زندگی مشترك

- مشاوره در هنگام بروز اختلاف

در بحث انتخاب درست و مناسب ملاك های همسرگزینی، راه های تشخیص و ارزیابی این ملاك ها بیش از هر چیز اهمیت دارد و متأسفانه بیش از هر مسئله دیگر مبهم و چالش برانگیز است، حال آنکه براستی ازدواج، همسری و مهم تر از آن همسفری در جاده پرفراز و نشیب زندگی است.
پس مسیر دراز عمر را با توشه ای فراوان و سازنده، و یاوری همفكر و هماهنگ و شكیبا می توان به سلامت پیمود.