سؤال 1_ عقد ازدواج چیست؟

جواب _ به سبب عقد ازدواج، زن به مرد حلال می شود.

 
س 2_ ازدواج بر چند قسم است؟

ج _ ازدواج بر دو قسم است: 1_ دائم، 2_ غیر دائم.

 
س 3_ عقد دائم چگونه است؟

ج _ عقد دائم یعنی مدّت زناشویی در آن معیّن نشود، و زنی را که به این قسم عقد می کنند « دائمه » گویند.


س 4_ عقد غیر دائم چگونه است؟

ج _ عقد غیر دائم یا موقّت، یعنی مدّت زناشویی در آن معیّن شود، مثلاً زن را به مدّت یک ساعت، یا یک روز، یا یک ماه، یا یک سال و یا بیشتر، عقد نمایند و زنی را که به این قسم عقد کنند « مُتعه » و « صیغه » می نامند.

 
س 5_ خواندن صیغۀ عقد در ازدواج چگونه است؟

ج _ در زناشویی چه دایم و چه غیر دایم، باید صیغۀ عقد خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست، و صیغۀ عقد را یا خود زن و مرد می خوانند و یا دیگری را وکیل می کنند که از طرف آنان بخواند.


س 6_ آیا لازم است وکیل مرد باشد؟

ج _ وکیل لازم نیست مرد باشد، زن نیز می تواند برای خواند صیغۀ عقد از طرف دیگری، وکیل شود.

 
س 7_ زن و مرد چه وقتی می توانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند؟

ج _ زن و مرد تا یقین نکنند وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمی توانند به یکدیگر نگاه مَحرمانه نمایند و گمان به اینکه وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمی کند، ولی اگر وکیل بگوید: صیغه را خوانده ام، کافی است.


س 8_ اگر زنی شخصی را وکیل کند که در چند روزی او را به عقد مردی در آورد، حکم آن چیست؟

ج _ اگر زنی شخصی را وکیل کند که مثلاً ده روز، او را به عقد مردی در آورد، و ابتدای ده روز را معیّن نکند، وکیل می تواند هر وقت بخواهد، او را ده روز، به عقد آن مرد در آورد، ولی اگر معلوم باشد که زن، روز یا ساعت معینی را قصد کرده، باید عقد را مطابق قصد او بخواند.

 
س 9_ آیا یک نفر می تواند برای خواند صیغۀ عقد، از طرف دو نفر وکیل شود؟

ج _ یک نفر می تواند برای خواند صیغۀ عقد دائم، یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود. و نیز می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود، به صورت دائم یا غیر دائم عقد کند، ولی بنابر احتیاط مستحب، عقد را دو نفر بخوانند.


کیفیت خواندن عقد دائم

س 10_ اگر صیغۀ عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند، حکم آن چگونه است؟

ج _ باید پس از تعیین مهر، اوّل زن بگوید: « زَوَّجتُکَ نَفسي عَلَی الصِّداق المَعلُوم » یعنی « خود را به ازدواج تو در آوردم به مهری که معین شده است »، پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: « قَبِلتُ التَّزویجَ » یعنی « قبول کردم ازدواج را » در این صورت عقد صحیح است.

 
س 11_ اگر زن و مرد، دیگری را وکیل کنند، حکم آن چگونه است؟

ج _ اگر زن و مرد، دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغۀ عقد را بخواند، چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن، فاطمه باشد و وکیل زن بگوید: « زَوَّجتُ مُوَکِّلَتي فاطمه مُوَکِّلَکَ احمَد عَلَی الصِّداق المعلُوم »، پس بدون فاصله، وکیل مرد بگوید: « قَبِلتَ لِمُوَکِّلي احمد عَلَی الصِّداق »، صحیح می باشد.


س 12_ آیا واجب است لفظی را که مرد می گوید، با لفظی که زن می گوید، مطابق باشد؟

ج _ واجب نیست لفظی را که مرد می گوید، با لفظی که زن می گوید مطابق باشد، بنابراین اگر زن « زَوَّجتُ » بگوید، مرد می تواند « قَبِلتَ التَّزویجَ » یا « قَبِلتَ النِّکاحَ » بگوید.


کیفیت خواندن عقد موقّت

س 13_ اگر خود زن و مرد، بخواهند صیغۀ عقد غیر دائم را بخوانند، حکم آن چگونه است؟

ج _ بعد از آنکه مدّت و مهر را معیّن کردند، چنانچه زن بگوید: « زَوَّجتُکَ نَفسي في المُدَّةِ المَعلُومَةِ عَلَی المَهرَ المَعلُوم »، بعد بدون فاصله مرد بگوید: « قَبِلتُ » صحیح است.
 

س 14_ اگر دیگری را وکیل کنند، حکم آن چیست؟

ج _ اول وکیل زن به وکیل مرد بگوید: « مَتَّعتُ مُوَکِّلَتي مُوَکِّلَکَ في المُدَّةِ المَعلُومَةِ عَلَی المَهرِ المَعلُوم »، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: « قَبِلتُ لِمُوَکِّلي هکذا » صحیح می باشد.


شرایط عقد

س 15_ شرایط عقد ازدواج کدام است؟

ج _ عقد ازدواج 5 شرط دارد:

اول: به زبان عربی صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند، صیغه را به عربی صحیح بخوانند، چنانچه ممکن باشد، بنابر احتیاط واجب باید کسی را که می تواند به عربی صحیح بخواند، وکیل کنند و اگر ممکن نباشد، خودشان می توانند به غیر عربی بخوانند، اما باید لفظی بگویند که معنای « زَوَّجتُ » و « قَبِلتَ » را بفهماند.

دوم: مرد و زن، یا وکیل آنها که صیغۀ عقد را می خوانند، قصد انشاء داشته باشند، یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را می خوانند، زن به گفتن « زَوَّجتُکَ نَفسي » قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن « قبلت التّزویج » زن بودن او را برای خود قبول نماید. و اگر وکیل مرد و زن، صیغه را می خوانند، به گفتن « زوّجت » و « قبلت » قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کرده اند، زن و شوهر شدند.

سوم: کسی که صیغۀ عقد را می خواند بالغ و عاقل باشد، چه برای خودش بخواند یا از طرف دیگری وکیل شده باشد، اگر چه در وکیل اشتراط بلوغ و عدم کفایت رشد بنابر احتیاط است.

چهارم: اگر وکیل زن و شوهر یا ولیّ آنها، صیغۀ عقد را می خوانند، در عقد زن و شوهر را معین کنند، مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند، پس کسی که چند دختر دارد، اگر به مردی بگوید: « زَوَّجتُکَ إحدی بَناتي » یعنی یکی از دخترانم را به ازدواج تو در آوردم، و او بگوید: « قبلتُ » یعنی قبول کردم، چون در هنگام عقد، دختر را معین نکرده اند، عقد باطل است.

پنجم: زن و مرد به ازدواج راضی باشند، ولی اگر زن در ظاهر با کراهت اجازه دهد و معلوم باشد قلباً راضی است، عقد صحیح است.

 
س 16_ اگر در عقد ازدواج یک حرف غلط خوانده شود که معنای آن را عوض کند، حکم آن عقد چیست؟

ج _ بنابر احتیاط عقد باطل است.

 
س 17_ کسی که دستور زبان عربی را نمی داند، اگر قرائتش صحی باشد و معنای صیغۀ عقد را بداند و آن را قصد نماید، آیا می تواند عقد بخواند؟

ج _ بله، می تواند عقد بخواند.


س 18_ اگر زنی را برای مردی، بدون اجازۀ آنان عقد کنند و بعد زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم، آیا عقد صحیح است؟

ج _ بله، عقد صحیح است.


س 19_ اگر زن و مرد یا یکی از آن دو را به ازدواج مجبور نمایند و بعد از خواندن عقد، راضی شوند و بگویند به آن عقد راضی هستم، حکم آن چیست؟

ج _ بنابر احتیاط مستحب دوباره عقد را بخوانند.
 

س 20_ آیا پدر و جدّ پدری می توانند برای فرزند نابالغ یا دیوانۀ خود که در حال دیوانگی بالغ شده است، همسر بگیرند؟

ج _ بله، می توانند برای آنها همسر بگیرند.

 
س 21_ بعد از آنکه طفل بالغ شد و یا دیوانه عاقل گردید، آیا می تواند آن عقد را بر هم بزند؟

ج _ اگر ازدواجی که برای او کرده اند، مفسده ای نداشته، بنابر احتیاط نمی تواند آن را بر هم بزند، اما اگر مفسده ای داشته، می تواند آن را بر هم بزند.

 
س 22_ دختری که به سن بلوغ رسیده و رشیده است، برای ازدواج چه باید بکند؟

ج _ دختری که به سن بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد، اگر بخواهد شوهر کند، چنانچه باکره باشد، بنابر احتیاط باید از پدر، یا جدّ پدری خود اجازه بگیرد، اما اجازۀ مادر و برادر، لازم نیست.

 
س 23_ در چه صورت اجازه پدر و جدّ، برای دختر لازم نیست؟

ج _ اگر پدر و جدّ پدری غایب باشند، به طوری که نتوان از آنها اجازه گرفت، یا دختر باکره نباشد، اجازۀ پدر و جدّ لازم نیست.

 
س 24_ اگر پدر یا جدّ پدری، برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، پسر بعد از بالغ شدن چه باید بکند؟

ج _ باید خرج آن زن را بدهد.

 
س 25_ اگر پدر یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، پرداخت مهریۀ زن چگونه است؟

ج _ چنانچه پسر در هنگام عقد، مالی داشته، مهر زن را بدهکار است و اگر در موقع عقد، مالی نداشته، بنابر احتیاط باید پدر یا جدّ او، مهر زن را بدهند.

 
بر هم زدن عقد ازدواج

س 26_ مرد چگونه می تواند عقد را بر هم بزند؟

ج _ اگر مرد بعد از عقد بفهمد، زن یکی از این هفت عیب را داراست می تواند عقد را بر هم بزند:
اول: دیوانگی
دوم: بیماری خوره
سوم: بیماری بَرَص
چهارم: کوری

پنجم: زمین گیر بودن