ضریح مقدس 
ضریح، شبکه‌ای محیط بر صندوق است. بنا بر شواهد تاریخی، نصب ضریح بر مرقد مطهر امام رضا (علیه‌السلام) از دوره صفویه آغاز شده و سابقه ضریح تا پیش از این دوره معلوم نیست. از آن زمان تاکنون پنج ضریح بر مرقد مطهر امام رضا (علیه‌السلام) جای گرفته که هم سنگ مرقد و هم صندوق را دربرداشته است.

ضریح اول؛ ضریح چوبی صفوی
اولین ضریح، ضریحی چوبی طلا و نقره کوب، مربوط به اواسط قرن دهم بوده که در دوره صفویه به سال 957 هـ. ق ساخته و بر روی صندوق مرقد نصب شده است. در کتیبه دور این ضریح سوره «هل آتی» به خط ثلث نوشته شده و کتیبه سر در ضریح که بر لوحه‌ای از طلا نوشته شده بود، سابقه تاریخی و نصب ضریح را چنین نشان می‌دهد: «در عهد سلطنت بنده شاه ولایت، طهماسب بن اسماعیل صفوی این محجر مبارک در این مکان مقدس نصب گردید. سنه 957.»

ضریح دوم؛ ضریح نگین نشان نادری
ضریح فولادی مرصع، معروف به نگین نشان است که در سال 1160 هـ. ق به آستان قدس رضوی تقدیم و نصب شده است. واقف ضریح، شاهرخ میرزا، فرزند رضا قلی میرزا، نوة نادرشاه افشار بوده است.
ضریح نگین نشان که اکنون در سرداب مقدس جای دارد، از فولاد ساخته شده و بالغ بر دو هزار قبه مزین به یاقوت و زمرد بدنه آن را زینت داده‌اند. ضریح دوم بیش از 260 سال است که بر مرقد امام (علیه‌السلام) نصب شده است. این ضریح ابتدا روی مضجع شریف و زیر ضریح سوم و پس از آن زیر ضریح چهارم جای داشت. هنگام نصب ضریح پنجم در سال 1379 هـ. ش به داخل سرداب انتقال یافت و روی مرقد منور امام (علیه‌السلام) نصب شد. به این ترتیب به نیت واقف جامة عمل پوشیده شد. در کتیبه‌ای که بالای در ورودی ضریح نصب شده، به خط نستعلیق نوشته شده است:
«نیاز رحمت ایزد مستعان و تراب اقدام زوار این آستان ملک پاسبان، سبط سلطان نادرشاه شاهرخ شاه الحسینی الموسوی الصفوی بهادر خان به وقف و نصب این ضریح و قبه‌های مرصع چهار گوشه ضریح مقدس مبارک موفق گردید. سنه 1160 قمری»

 ضریح سوم؛ ضریح فولادی قاجاری
ضریح فولادی ساده‌ای است به ابعاد 4*3 متر و ارتفاع حدود 2 متر. این ضریح مربوط به عهد قاجاریه است و در عصر سلطنت فتحعلی شاه قاجار در سال 1238 هـ. ق روی ضریح نگین نشان در حرم مطهر جای گرفت. این ضریح نیز مزین به طوق و گوی طلای جواهر نشان است و در طرف پایین پای مبارک، در مرصع تقدیمی فتحعلی شاه قاجار نصب شده بود. این در ممتاز و ارزشمند، اکنون بالای صفه غربی حرم مطهر در قابی مخصوص جای دارد.
ضریح سوم پس از مدتی به علت پوسیدگی پایه‌ها و تزلزلی که در ارکان آن به عمل آمده بود، در سال 1338 هـ. ش برچیده شد و به موزه انتقال یافت و به‌جای آن ضریح چهارم روی ضریح نگین نشان (ضریح دوم) نصب شد. 
 
 ضریح چهارم، ضریح شیر و شکر
چهارمین ضریح به نام ضریح طلا و نقره، معروف به «شیر و شکر» است که در سال 1338 هـ.. ش. پس از برداشتن ضریح سوم و انتقال آن به موزه، روی ضریح نگین نشان نصب شد. این ضریح به اهتمام و نظارت مرحوم سید ابوالحسن حافظیان، توسط استاد هنرمند، مرحوم حاج محمد تقی ذوفن و تعدادی هنرمند و استادکار و قلم‌زن اصفهانی، طراحی و ساخته شد.
ضریح چهارم حدود 4 متر طول و 60/3 عرض و 90/3 متر ارتفاع دارد. چهارده دهانه به نام چهارده معصوم (علیهم‌السلام) بر روی آن وجود دارد و وزن آن 7 تن است. بر لبه ضریح سوره یس به خط ثلث بر صفحه‌ای از طلا به خطاطی آقای فضائلی اصفهانی نوشته شده و در کتیبه دوم، دور تا دور ضریح سوره هل آتی نیز به خط ثلث مکتوب است. بر لبة ضریح تعداد 44 برگ از نقره ملمع به طلا، میان 44 گلدان ملمع به طرز بسیار زیبایی نصب شده است. همچنین تعداد 44 اسم از اسمای حسنای الهی به خط ثلث و به قلم حاج شیخ احمد زنجانی بر صفحه‌ای با زمینه میناکاری لاجوردی و گل‌های رنگارنگ، به‌صورت خط برجسته طلاکاری شده، ضریح مطهر را زینت بخشیده‌اند.
سقف ضریح را صفحاتی آراسته به طلا و نقره پوشانده‌اند. درون سقف ضریح بر کتیبه‌ای، آیه‌ای به خط ثلث و رنگ سفید بر زمینه‌ای لاجوردی نوشته شده و در همان کتیبه، این آیه به خط طلایی کوفی نوشته شده و به عبارت «لله الاسماء الحسنی فادعوه بها» مکتوب است. 

 ضریح پنجم؛ ضریح آفتاب
پس از گذشت 42 سال از عمر ضریح، به علت فرسوده شدن و ساییدگی شبکه‌های اطراف و روکش‌های نقره و طلایی ضریح و سست شدن ارکان آن، ساخت و نصب پنجمین ضریح ضروری بود. از این‌رو، آستان قدس رضوی اقدام به طراحی و ساخت و نصب ضریح جدید کرد. این امر یکی از اقدام‌های بسیار چشمگیر دوران استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی است که در کنار دیگر فعالیت‌های وسیع و گستردة توسعه و بازسازی اطراف حرم مطهر انجام گرفت.
در سال 1372 هـ. ش به دستور تولیت آستان قدس رضوی، مطالعات و بررسی‌های مقدماتی ساخت ضریح جدید آغاز شد. به دنبال آن طرح‌های متعددی از سوی هنرمندان نامی کشور ارائه شد که در نهایت، توفیق طراحی ضریح، نصیب استاد فرشچیان، طراح و هنرمند برجسته شد.
با برگزیده شدن طرح و همکاری دیگر هنرمندان و طراحان نامی کشور، کار ساخت ضریح، تحت نظارت هیئت اجرایی سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا (علیه‌السلام) آغاز شد.
ضریح پنجم با کیفیتی مرکب از ساختاری تشکیل یافته از آهن، فولاد، چوب گردو برای نصب روکش‌ها و پوشش طلا و نقره ساخته شد. کارهای قلم‌زنی و هنری متناسب با مبانی و ابعاد هنری موجود در طرح اجرا شد و به گونه‌ نگارستانی بدیع با نمادها و سمبل‌های معماری هنری، هماهنگ با بناهای کهن آستان قدس رضوی درآمد. ضریح پس از هفت سال کار مداوم با کیفیتی بسیار عالی و در نهایت استحکام به وزن 12 تن و ابعاد 78/4*73/3 و ارتفاع 96/3 متر ساخته و آماده نصب شد.
دور خارجی ضریح با سوره مبارکه «یس» و «هل آتی» به خط ثلث با طلا و نقره تزیین شده است. در چهار سوی این ضریح، چهارده دهانه به نشانه چهارده معصوم (علیهم‌السلام) و طراحی گل‌های پنج و هشت پر، نمادی از خمسه طیبه و هشتمین حجت خدا وجود دارد. طرح گل‌های آفتابگردان ضریح، نمودی است از لقب شمس الشموس. سقف و دیوارهای درون ضریح با خطوط اسماء الله و هنر خاتم کاری بسیار بدیع و زیبا به طراحی‌های استاد فرشچیان، توسط استاد هنرمند «کشتی آرای شیرازی» و همکارانشان تزیین شده است.
سرانجام، عملیات برچیده شدن ضریح چهارم و نصب ضریح جدید از روز 21/10/1379 پس از انجام مراسم غبارروبی آغاز شد و بعد از پنجاه روز کار شبانه روزی به پایان رسانید. سرانجام روز سه شنبه 16/12/1379 هـ. ش. مصادف با عید سعید قربان با حضور مقام معظم رهبری، حضرت آیه الله خامنه‌ای و آیت الله واعظ طبسی، تولیت عظمی آستان قدس رضوی، روضه منوره رضوی با ضریح پنجم بازگشایی شد.