شما می‌توانید باهوش‌تر و خوشبخت‌تر شوید

تا ده سال پیش تفکر متداول و غالب این بود که ظرفیت و استعداد مغز انسان از زمان تولد تا هنگام مرگ ثابت می‌ماند و قابل افزایش نیست؛ ولی محققانی که در مورد افراد با بهره هوشی (IQ) بالا مطالعه می‌کنند، هوش ژنتیک را به عنوان استاندارد علمی در نظر دارند. با پیشرفت اسکن‌های مغزی و افزایش توانایی اسکن مغزی حتی تا یک سلول منفرد، باید اعتراف کنیم که ما نه تنها می‌توانیم باهوش‌تر و از نظر مغزی متعادل‌تر شویم، بلکه این روند می‌تواند در تمام طول عمر ادامه داشته باشد. هنگامی که این یافته‌های جدید را در مقیاس وسیع‌تر به هم ربط می‌دهیم، می‌بینیم که ما هر قدر باهوش‌تر شویم، خوشبخت‌تر خواهیم شد.

ما هر قدر باهوش‌تر شویم، خوشبخت‌تر خواهیم شد

یکی از اصول انعطاف‌پذیری این است که نرون‌ها یا سلول‌های مغزی به سمت نقاط و مراکزی که فعالیت بالایی دارند، جذب می‌شوند، زمانی که یاد می‌گیرید تعادل خود را هنگام دوچرخه‌سواری حفظ کنید، سلول‌های مربوط به این کار در نقطه‌ای متمرکز می‌شوند و بر اثر آزمون و خطا، نرون‌های کافی تجمع یافته و به صورت بسته‌ای در می‌آیند تا شما به سطح بالایی از تعادل دست یابید و بالاخره ماهیچه‌ها ارتباط خود را با نرون‌ها ایجاد نمایند و شما قادر به دوچرخه‌سواری شوید. به نظر می‌رسد که این نرون‌ها سال‌های سال در همانجا باقی می‌مانند و شما توانایی دوچرخه‌سواری را برای همیشه حفظ می‌کنید.

حال باید دید که بسته‌های نرون‌های احساسی چگونه گسترش می‌یابند که حالتی از تأثیر منفی مانند افسردگی و نگرانی را ایجاد می‌کنند. این عقده‌ها و پیچیدگی‌ها را می‌توان با بسته‌های شبکه عصبی «لذت و شادی» که برای زندگی فرد کمتر نابودکننده است و فرد را برای تغییر تقویت می‌کنند، جایگزین نمود. شما می‌توانید مغز خود را پرورش دهید تا احساس شادی نموده و از استرس و نگرانی رها شود.

اولین قدم برای بازسازی مغز در عکس‌العمل‌های احساسی و هیجانی و همچنین هوش ذهنی، بی‌ثبات کردن دسته‌های عصبی محدودکننده است. شاید حتی لازم باشد که پیوستگی آنها به طور کامل شکسته شود. به جای اینکه فکر کنید چگونه یک مسأله ریاضی را به یک روش حل کنید، به راه‌های دیگر آن بیندیشید. اگر نمی‌توانید از طوفان استرس رها شوید، همت کنید و خود را ملزم نمایید تا کاری را که می‌خواهید، انجام دهید. ولی ابتدا باید روند فکر کردن را متوقف کنید. چگونه می‌توان چنین کاری انجام داد؟ یکی از متداول‌ترین راه‌ها تغییر الگوی تنفس است. مغز و همچنین تمام بدن، به الگوی تنفسی شما پاسخ می‌دهند. برای مثال تصور کنید که اگر 22 بار در دقیقه نفس بکشید (تنفس خرگوشی) مغز شما فکر می‌کند که شما در خطر هستید و طبعاً در این حالت به صورت طوفان نگرانی عکس‌العمل نشان خواهد داد. در چنین شرایطی شما قادر نخواهید بود که به روشنی فکر کنید و تمرینات مغزی انجام دهید؛ زیرا سیستم بدن شما در حالت نجات از خطر و مرگ قرار گرفته و به جای فکر کردن از طریق راه‌حل‌های منطقی به دنبال پاسخ‌های سریع می‌گردد. سعی کنید 14-12 بار در دقیقه نفس بکشید و حالت عادی‌تری برای فرایند مغزی خود ایجاد نمایید. راه‌های دیگری نیز برای توقف الگوهای فکری وجود دارد که از جمله می‌توان به مسافرت رفتن، ورزش کردن و غیره اشاره کرد.

یکی از متداول‌ترین راه‌ها تغییر الگوی تنفس است. مغز و همچنین تمام بدن، به الگوی تنفسی شما پاسخ می‌دهند.

قدم دوم برای تغییر مغز و دستیابی به راه‌حل‌های احساسی بهتر این است که همزمان با بی‌ثبات کردن و شکستن الگوی مغزی نگرانی، الگویی را که خود می‌خواهید جایگزین آن کنید. همانگونه که جدول ضرب و دوچرخه سواری را با تمرین و تکرار می‌آموزید، می‌توانید الگویی را که دوست دارید، بیابید. نشان داده شده است که گوش کردن به یک آوای خوش مانند صدای دریا می‌تواند معجزه کند. برخی از مردم به سرودهای پرمعنا با جملات حقیقی و مثبت گوش داده و بیت مشهوری از آن را با خود زمزمه می‌کنند و همین کار آنها را در حالتی که دوست دارند قرار می‌دهد.

پس به خاطر داشته باشید که شما باید آنچه را که می‌خواهید تمرین و با تمرین و تکرار آن را در خود ایجاد کنید، وگرنه طوفان‌های نابودکننده مغز بازخواهند گشت. هر چه بیشتر بتوانید مغز خود را برای آنچه دلخواه شماست تمرین و آموزش دهید، بهتر خواهید توانست آنچه را می‌خواهید انجام دهید.

یکی از راه‌هایی که می‌تواند موجب جهش شما در زمینه کسب مهارت‌های انعطاف‌پذیری مغزی شود، این است که توانایی‌های خود را جشن بگیرید. همانگونه که در توصیف رفتاری گفته شده است، مغز عاشق تحسین است. وقتی موفق به انجام کاری می‌شوید، برای خود یک مهمانی کوچک ترتیب دهید. به خودتان جایزه بدهید و به خود بنازید. شاید به نظر خودتان خارق‌العاده نباشید، ولی مطالعات روانشناسی نشان داده است که مغز انسان توانایی‌های شگفت‌انگیزی در انجام اعمال گوناگون دارد؛ فقط کافی است به خود فرصت دهید. ممکن است تصور این مطلب برای‌تان دشوار باشد، ولی مطمئن باشید شما این قدرت را دارید در هر لحظه‌ای که بخواهید، زندگی خود را تغییر دهید.

منبع: ماهنامه زندگی و سلامت