آقاي دکتر در ابتداي بحث مي خواهيم بدانيم آيا تحقيق کردن براي ازدواج لازم و ضروري است و درکل تحقيق چه جايگاهي دارد؟
از جمله مباحث ضروري که نقشي بسيار مهم در انتخاب مناسب و شايسته دارد و بي توجهي به آن انسان را عمري دچار پشيماني مي کند. مسأله ي تحقيق است. به طوري که وقتي ازدواجي دچار مشکل مي شود اولين سؤالي که مطرح مي کند اين است که «مگه تحقيق نکرديد» وهمه اشکال اول را متوجه تحقيق مي دانند.
طبق رواياتي از امام علي(ع) «تا کسي را خوب نيازمودي به او اطمينان نکن» و «گفتار ،ظاهر و برخورد خوب تو را فريب ندهد. ضرورت تحقيق درمورد فرد بيشتر از پيش در امر ازدواج نمايان مي شود. هر چند متاسفانه به آن کم توجهي مي شود و يا برخي آن را به عنوان يک تشريفات تلقي مي کند و تحقيقات آنان صوري و ظاهري است و دقت لازم را در امر تحقيق ندارند. 

به نظر شما تحقيق چه زماني بايد صورت بگيرد تا بهترين نتيجه از آن به دست بيايد؟
در مرحله ي اول بايد توجه کنيم قبل از ورود به مراحل اصلي خواستگاري تحقيق شروع شود. بعضي خانواده، تحقيق را در آخرين مرحله قرار مي دهند. يعني وقتي همه ي مراحل طي شد مي گويند حالا اجازه بدهيد تحقيق کنيم. اين روش نادرست است. چون اگر در تحقيق روشن شد مشکلي در کار است. تمام زحمات و رفت وآمدها تمام مي شود. تحقيق در همه ي مراحل ازدواج راه گشاست تحقيق بايد مرحله به مرحله صورت بگيرد، و در هر مرحله اي هم متفاوت است. تحقيق قبل از خواستگاري مرحله اول است که بايد کاملاً کلي باشد. اين تحقيق نبايد فراگير شود. تحقيق اوليه براي شناسايي کسي که مي خواهد به حريم خانواده پا بگذارد،کاملاً ضروري است. اما هر چه مراحل ديدارها بيشتر  شود تحقيق هم بايد جدي تر صورت بگيرد و به مراتب تحقيقات وسيعتر و دقيق تر انجام شود. 

آقاي دکتر بسياري از خانواده تحقيق انجام مي دهند و پرس و جوي لازم را هم انجام مي دهند ولي باز نمي توانند جواب سؤالاتشان را کامل دريافت کنند و در واقع نمي دانند از چه کسي بايد تحقيق کنند تا جواب درست دريافت کنند منبع واقعي به نظر شما چه کساني هستند؟
خانواده ها بايد به فرا خور هر محل از معتمدان و افراد شاخص و متدين و مسئولان سوال کنند ابتدا بايد معتمد و مطمئن را شناسايي کنند. افراد در مورد منابع تحقيقي که مي خواهند سراغشان بروند تحقيق کنند .در تحقيق محلي درست نيست درخانه ها را بزنند و بگويند درمورد همسايه شما سوال داريم. چون ممکن است اطلاعات غلط بدهند. تحقيقات فاميل بسيار مهم است. چون اطلاعات دقيقتري را مي توانند به ما بدهند چند نکته را هم بايد مد نظر قرار بدهند. از همسايه ها با تيز بيني سوال کنند، درمورد سابقه ي رفتار اجتماعي از نيروي انتظامي پرس وجو کنند.
دوستان خانوادگي، همکاران، هم کلاسي ها مي توانند کمک خوبي باشند به شرطي که بتوانند با آنها رابطه صميمي برقرار کنند. عدم تمايل افراد به جواب دادن به سؤالات تحقيق نشانه ي منفي است. فقط به افرادي که براي تحقيق معرفي شدند، اکتفا نکنند. از دوستان صميمي طرف اگر سوال مي کند مشخصات و خصوصيات دوستش را هم مد نظر قرار بدهند. لزوم راستگويي و حساسيت امر را به افراد تذکر بدهند.

افرادي که براي تحقيق انتخاب مي شوند بايد چه نکاتي را مد نظر قرار بدهند تا بيشتر فرد مورد نظر را بشناسند و اطلاعات مورد نياز شان را بتوانند به دست بياورند؟ در واقع بيشتر راجع به چه مسائلي پرس وجو کنند؟
 افراد در تحقيق بايد کسب روزي حلال توسط فرد را مد نظر قرار بدهند. وقتي از همسايه ها سوال مي کنند به جزئيات خواستگاري اشاره کنند .از دوستان طرف راجع به خصوصيات روحي و ميزان وفاداريش بپرسند. درباره پدر و مادرش هم سوال بپرسند. با دوستان طرف مورد نظر گفتگويي داشته باشند و به  ظاهر و خلقيات دوستان او توجه کنند.در تحقيق قرار نيست نظرات محقق بامنبع تحقيق همسو باشد . به تغيير و تحولات زندگي فرد اهميت بدهند. درمورد اخلاق، سابقه ي دعوا يا اخلاق بد و از همسايگان پرس وجو کنند. از کسي که با طرف مسافرت رفته . راجع به عادات، اخلاقيات روحيات سوال کنند. درمورد خانواده فرد هم اطلاعات بگيرند. در مورد مسائل ضد و نقيض بيشتر تحقيق کنند .توصيف فرد از خودش با توصيف ديگران در مورد او را مقايسه کنند .درکل براي دستيابي به اطلاعات کامل و دقيق بايستي از وضعيت فعلي و سابق فرد در زمينه هاي گوناگون تحقيق کنند. 

آقاي دکتر بسياري از خانواده ها شيوه ي نامناسبي را براي تحقيق انتخاب مي کند يا اصلاً نمي دانند از چه روشي بايد براي تحقيق استفاده کنند،به نظر شما بهترين شيوه براي تحقيق چه روشي مي تواند باشد؟
 براي به کار بردن بهترين شيوه براي تحقيق بايد مواردي را مد نظر قرار بدهند.اولين نکته اين است که محقق بايد اطمينان افراد را براي تحقيق جلب کند. مثلاً بگويد صحبت هاي شما مثل راز در نزد ما مي ماند و از افراد بخواهد در حفظ اسرار پيرامون تحقيق دقت کنند. محقق نبايد به يک يا دو نفر اکتفا کند بايد منابع مختلفي را انتخاب کنند. تحقيق بايد در چهار مکان محل زندگي، کار، تحصيل و فاميل صورت بگيرد تا اطلاعات فرد کامل شود. اطلاعات را ناقص رها نکند و اگر از مکاني جواب منفي شنيدند با نظر گروههاي ديگر مقايسه کنند. نکته اساسي آخر همين موضوع و سوالات تحقيق است .محقق بايد سوالات ويژه اي را از پيش طراحي کند تا از پاسخ آن به مقصود خودش برسد. 

به نظر شما آيا فردي که براي تحقيق انتخاب مي شود، بايد شرايط خاصي داشته باشد يا هر کسي مي تواند براي تحقيق اقدام کند؟
 يکي از مسائل اساسي، عوامل تحقيق است. محقق بايد فردي زيرک و پخته باشد تا بتواند از سخنان منابع تحقيق به حقيقت برسد افراد معمولاً نقاط ضعف وعيوب ديگران را به راحتي در اختيار طرف مقابل نمي گذارند و اين کار، تحقيق را با مشکل مواجه مي کند. گاه منابع تحقيق بنا به مصلحت انديشي و يا بيم از اطلاع يافتن خواستگار، اطلاعات را در اختيار محقق قرار نمي دهند و يا در لفافه وکنايه مطلبي را در اختيار محقق قرار مي دهند پس محقق بايد از زيرکي خاصي برخوردار باشد تا بتواند در ميان ابهامات به حقيقت برسد. تحقيق اوليه به خصوص درمورد دختر خانم ها بايد به گونه اي باشد که تازماني که هنوز اقدامي انجام نگرفته، نام او سر زبان ها نيافته. امانتداري و راز داري دراين خصوص هم برتحقيق و هم برمنبع تحقيق لازم و ضروري است. محقق بايد از ميان صميمي ترين و خيرخواه ترين افراد انتخاب شوند. محقق بايد رازدار باشد و البته مصلحتي مطلبي را مخفي نگه ندارد. بايد قدرت سوال وجواب کردن داشته باشد نه خجالتي باشد نه پرو.