ازدواج، هسته اوّل ایجاد خانواده و خانواده نیز سنگ بنای جامعه انسانی است. لذا نوع پایه‌گذاری، و میزان توجّه و تدبیر در این امر مهم، در پیشرفت و توسعه و نیز انحطاط و سقوط جامعه، تأثیر مستقیم دارد.

ازدواج، عاملی برای رفاه، سکون و گسترش مدنیت بشری است. راهی مهم برای آسایش جامعه و رفاه بشریت است. بنا بر این، ازدواج آثار و نتایج بسیار سازنده‌ای برای افراد و به‌تبع آن، برای جامعه دارد که در این جا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:1. ارضای نیازها و گرایش‌های غریزی، 2. بقای نسل بشر، 3. ایجاد آرامش و اطمینان روحی و روانی و نجات از تنهایی،4. ریشه‌کن شدن بسیاری از انحرافات و فسادها، 5. حفظ و تقویت ایمان و معنویت در افراد (تکمیل شدن دین) 6. تکامل روحی، فکری و جسمی افراد، 7. توسعه و رشد ارزش‌های اخلاقی (اعم از فردی و اجتماعی) و... .

«بهترینْ ازدواج، آسان‌ترینِ آن است»

ازدواج در دنیای امروز

در دنیای امروز که با مظاهر فریبنده خود، الگوهای بسیار نامناسبی را برای زندگی افراد معرفی می‌کند، بسیاری از جوانانی که اطلاعات کمی از ازدواج و مسائل مربوط به تشکیل خانواده دارند، گرفتار انتخاب‌های نسنجیده و در نتیجه، شکست‌های جبران‌ناپذیری در زندگی خویش می‌شوند. جوانان ما باید همیشه این نکته مهم را در نظر بگیرند که انتخاب همسر بدون بررسی، دقت و اندیشه، همانند خریدن یک عینک بدون معاینه، آزمایش و سنجش، برای چشم است؛ چرا که همان‌گونه که عینک خریداری شده، احتمال دارد که به چشم‌های ما نخورد و حتی زیان و ضررهایی نیز برای چشممان داشته باشد، همسری هم که بدون دقت و بررسی لازم انتخاب شده باشد، همین وضع را داراست.

سختگیری و دقت تا چه اندازه؟!

سختگیری در انتخاب همسر تا آنجا که انسان را از سهولت و سهل‌انگاری در انتخاب، باز دارد و او را به‌دقت لازم و مفید در این امر وادارد، بسیار به‌جا و سازنده است؛ اسلام، درباره بسیاری از مسائل پیرامون ازدواج مثل: مهریه، جهیزیه، ثروت، تشریفات، آداب و رسوم و... به آسان‌گیری و سادگی و عدم سختگیری توصیه می‌نماید. همچنان که در روایات آمده است: «بهترین همسران، کسانی‌اند که مهریه‌شان کمتر باشد» و... اما هنگامی که سخن، در باب «انتخاب همسر» است، شخص را بر حذر می‌دارد و از او می‌خواهد که معیار و ملاک‌هایی را لحاظ کند و دقت و سختگیری لازم را برای رعایت شدن ملاک‌های واقعی در انتخاب همسر، داشته باشد، «بنگر چه گردنبندی بر گردنت می‌اندازی!» و نیز سفارش شده که: «از ازدواج با احمق بپرهیزید» و ده‌ها مورد دیگر که معیار و ملاک‌های اسلامی را برای یک انتخاب موفق در گزینش همسر برای انسان، مشخص می‌کند. ولیکن سختگیری‌های بی‌مورد که بعضی اوقات فرد را پس از مدتی از ازدواج، بیزار می‌کند و یا موجب تأخیر در ازدواج برای چند سال می‌شود، و همچنین سختگیری‌هایی که ناشی از یک دسته تفکرات ایده آل (آرمانی) و دور از واقعیت (خیالی) باشد، بسیار ناشایست است که انسان باید از آن دوری گزیند.

درمان سختگیری‌های افراطی در انتخاب همسر

اگر انسان در مسئله انتخاب همسر، معیار و ملاک صحیح داشته باشد، هیچ وقت دچار سرگردانی و اشتباه نمی‌شود؛ باید بدانیم آن دقتی که در مورد انتخاب همسر، مطرح می‌شود، غیر از سختگیری‌های بی‌مورد و افراطی است؛ چرا که هیچ وقت، همسرِ کاملِ بدون هیچ عیب و نقص و از هر جهت مطابق با میل انسان، یافت نشده و نمی‌شود. آیا خود شما از هر جهت، بی‌عیب و نقص هستید بنا بر این در انتخاب همسر نباید خیلی آرمان‌گرایانه فکر کنیم؛ هماهنگی و همفکری صد در صد با همسر آینده‌مان، امکان‌پذیر نیست و همیشه تعدادی ناهماهنگی و فاصله باقی خواهند ماند که ما باید این فاصله‌ها و ناهماهنگی‌ها را به حداقل برسانیم تا باقی آن‌ها هم به‌وسیله تفاهم، گذشت، محبت و بزرگواری، پس از ازدواج، برطرف شوند.

یکی از پیامدهای مهم سختگیری افراطی

یکی از پیامدهای مهمِ سختگیری افراطی در زمینه انتخاب همسر، تأخیر افتادن در کار ازدواج و گاهی هم منصرف شدن شخص از ازدواج و تشکیل خانواده است. این پیامد، به خودی خود، آثار بسیار منفی‌ای بر زندگی اشخاص دارد که از آن جمله است:

 1. ایجاد ناراحتی‌های عصبی و روانی در فرد

 2. بروز انحرافات جنسی و فساد اخلاقی

 3. عدم بهره‌وری از دوران شیرین و بانشاط جوانی

 4. تزلزل پایه‌های اعتقادی و ارزش‌های دینی در فرد

 5. عدم آرامش روحی و روانی و از دست دادن قدرت تصمیم‌گیری 

6. فاصله گرفتن از موفقیت و سعادت در زندگی و عدم بروز استعدادها.

بنا بر این، با تقویت روحیه تصمیم‌گیری، پرهیز از تفکرات آرمان‌گرایانه (ایده آل) و آشنایی با معیارها و ملاک‌های واقعی انتخاب همسر، جلوی این‌گونه سختگیری‌های بی‌مورد و افراطی را بگیرید.

«از ازدواج با زن زیبایی که اصالت خانوادگی ندارد، دوری کنید»

معیارهای انتخاب همسر

اگر افراد بدانند که مشخصات لازم برای انتخاب شریک زندگی چیست، هرگز در انتخابشان دچار سرگردانی و سختگیری بی‌فایده نخواهند شد، پس در این جا شایسته است که به ذکر برخی از معیارهای انتخاب همسر بپردازیم و به دلیل محدودیت این نوشتار، از توضیح و تفسیر آن‌ها صرف‌نظر می‌نماییم:

1. ایمان و پایبندی به دین

2. اخلاق پسندیده انسانی

3. شرافت خانوادگی

4. سلامت جسمی و روحی

5. برخورداری از دانش لازم برای زندگی

6. زیبایی متناسب با همسر

7. کُفْوِ یکدیگر بودن (همتایی) که البته این مورد در برگیرنده بسیاری از شرایط و ملاک‌های مهم است. همتایی را می‌توان در موارد زیر بیان کرد: همتایی دینی و ایمانی، همتایی فرهنگی و فکری، همتایی اخلاقی، همتایی سنّی، همتایی خانوادگی، همتایی اجتماعی و سیاسی، همتایی روحی و روانی، همتایی علمی و عقلی، و... .