بسیاری از دانشمندان و بزرگان اندیشه وقتی از خاطرات کودکی خود می گویند خواندن قرآن مادر یا دعاهای او سر سجاده را از تأثیرگذارترین اتفاقات آن دوران می‌دانند. نزدیک‌ترین فرد به هر نوزاد و پیش از آن هر جنینی مادر اوست که هر صدایی را که او بخواهد فرزندش به آن انس می‌گیرد. درباره تأثیر صدای قرآن روی جنین تحقیقات زیادی انجام شده است و روانشناسان، متخصصین شنوایی، و نیز مدرسین قرآن می گویند: جنین با هر صدایی که انس بگیرد پس از تولد و در دوران کودکی به آن صدا پاسخ آشنایی می‌دهد. همین تحقیق درباره شنیدن صدای قرآن نیز آزمایش شده است، به گونه‌ای که کودکانی که در ایام جنینی صدای قرآن شنیده‌اند پس از تولد نسبت به شنیدن این صدا عکس العملهای آشنایی از خود بروز می‌دهند.

به گفته یکی از مشاوران خانواده که متخصص گفتار درمانی نیز هست، پس از به دنیا آمدن کودک، مادر می‌تواند به این روش قرآن را از طریق صورت به صورت برای نوزاد خود بخواند: دو دستش را در کنار شانه‌های نوزاد قرار داده صورتش را در برابر صورت او قرار دهد و قرآن را شمرده شمرده بخواند و به کودک نگاه کند، این کار باعث می‌شود کلمات قرآن در جان نوزاد ثبت شود. همچنین خواندن آرام قرآن هنگامی که نوزاد در آغوش مادر و در حال شیر خوردن است می‌تواند او را با قرآن مأنوس کند. پس از دوران شیرخوارگی و در هنگامی که مادر با کودک خود بازی می‌کند نیز روشهایی برای انس او با قرآن گوشزد شده از جمله اینکه در روایات آمده است: حضرت فاطمه (س) وقتی با کودکان خود بازی می‌کردند و آنها را بالای سر می‌بردند اشعار توحیدی برایشان می‌خواندند.

من در زمانی که فرزندم را دعوا می‌کنم یا مورد عتاب قرار می‌دهم هرگز نوار قرآن پخش نمی‌کنم، پس از آن سراغ قرآن نمی‌روم و یا سر نماز نمی‌ایستم، تا خشم و قرآن با هم تداعی نشود.

اما قصه گویی و آموزش مفاهیم قرآن از طریق قصه را تاکنون موفقترین روش انس با سخن خداوند دانسته‌اند.

مهدی قره شیخ لو، قاری بین المللی و مدرس قرآن می‌گوید: بهترین روش برای آموزش کودکان زیر هفت سال قصه گویی قرآنی هنگام خواب به وسیله مادر است و آموزش روخوانی یا خواندن قرآن با صوت را باید به پس از رفتن کودک به دبستان محول کرد. همچنین درباره گرایش و علاقه کودک بالای سه سال به نوارهای قرآن می‌گوید: بهترین روش شنیدن غیر انتخابی مادر هنگام کار کردن در آشپزخانه است.

شهریار پرهیزکار، حافظ کل و مدرس قرآن در این باره می‌گوید: من هیچ وقت فرزند خودم را به حفظ قرآن مجبور نمی‌کنم و از او حتی نمی‌خواهم قرآن را حفظ کند؛ بلکه اگر خودش نسبت به این کار اشتیاقی نشان داد به او کمک می‌کنم.

برخی از مدرسین قرآن، آموزش حفظ به کودکان زیر هفت ساله را موجب بروز عکس العملهای ناخواسته رفتاری در سن نوجوانی می‌دانند و این کار را تنها به علاقه و اشتیاق خود کودک وامی گذارند. اساتید نبوغ و یا بروز شایستگی‌های خاص رامنحصر به کودکان خاصی می‌دانند و آموزش ویژه ایشان نباید برای تمام کودکان همسال آنان نسخه واحد تلقی شود. فشار فکری و روحی برای آموزش حفظ قرآن به کودکان گاهی باعث افسردگی آنان نیز می‌شود.

تربیت و آداب قرانی

اما از اثر صوتی و آموزش ظاهر قرآن که بگذریم مادر بهترین الگو برای پیاده کردن آداب قرآن در فرزند است. عدالت در رفتار و گفتار، محبت زیاد، بجا و به موقع و رفتار سنجیده و متانت و وقار همیشگی مادر می‌تواند برای فرزند الگوی مناسبی در رفتار قرآنی باشد. مادری می‌گوید: وقتی قرآن می‌خواندم فرزندم می‌آمد و می‌گفت: بگو ببینیم «خدا چه گفته» است؟ و من آیاتی که جنبه روایی و داستانی داشت را برای او می‌خواندم و داستانش را تعریف می‌کردم. همین طور شبها هنگام خواب همین قصه‌ها را و بخصوص داستانهایی که شخصیتهای خردسال در آنها هست برای او تعریف می‌کردم که چندین و چند بار هم خواهان شنیدن این داستان‌ها می‌شد.

بهترین هدیه‌ای که یک مادر می‌تواند به فرزندانش چه دختر و چه پسر بدهد هدیه آرامش است.

یکی از مدرسین قرآن و معارف اسلامی نیز معتقد است بهترین هدیه‌ای که یک مادر می‌تواند به فرزندانش چه دختر و چه پسر بدهد هدیه آرامش است. او می‌گوید: من هیچگاه با فرزندانم با تندی حرف نزدم، آن‌ها را مجبور به کاری نکردم و در امور دینی آنها را به اجبار نکشاندم. این مادر همچنین می‌گوید: پدرم که خود مجتهد بود هیچ وقت به من نگفت قرآن بخوان، اما وقتی بزرگتر شدم هر روز به طور مرتب قرآن را می‌خواندم پدرم تشویقم کرد و اهمیت این تشویق از تأکید او خیلی بیشتر بود.

فاطمه مصطفوی، سایت اخلاق در خانواده