خونریزی‌های از اتفاقات خطرناکی است که گاهی در مسافرت با آن برخورد کرده و یا خواهید کرد. معمولاً خونریزی‌ها کوچک بوده و بعد چند دقیقه بدون نیاز به کمک خاصی خود به خود قطع می‌شوند؛ اما گاهی خونریزی شدید بوده و باعث می‌شود که در طول مدت زمان کوتاهی قسمت زیادی از خون خارج شده و مصدوم بیهوش شده و در نهایت بمیرد.

در این شرایط اولین و مهمترین کمک به فرد مصدوم، کمک روحی است. به او (یا خودتان) روحیه دهید و اطمینان داشته باشید که می‌توانید بر شرایط خط غلبه کنید. اطمینان بدهید که روزی یاد این ماجرا می افتید و افتخار می‌کنید چگونه همانند یک قهرمان بر مخاطرات غلبه کردید.

خونریزی‌های خارجی

سرعت عمل در مواجهه با خونریزی بسیار مهم است. اصلاً فرصت را از دست ندهید. قطره قطره خون با ارزش است و نباید بیهوده هدر برود، مخصوصاً در شرایطی که شما دور از هر نوع تمدن هستید.

در صورتی که عضو صدمه دیده در دست و یا پا است؛ کار شما بسیار راحت است. بالا نگه داشتن عضو و فشار مستقیم بر محل آسیب دیده می‌تواند به سرعت، خونریزی را کنترل کند. اگر این روش‌ها مؤثر واقع نشد دو راه دیگر دارید:

نقاط خاصی در دست و پا وجود دارند که به نقاط فشار موسومند. این نقاط محل عبور سرخرگ‌های ورودی به دست و پا از روی یک استخوان و یا محل سفت هستند که همانند نبض دست قابل احساسند. یکی از مهمترین این نقاط در دست؛ در زیر بازو قرار دارد که با اندکی جستجو می‌توانید آنرا بیابید.

راه دیگر استفاده از شریان بند یا تورنیکت است که معمولاً به عنوان آخرین راه پیشنهاد می‌شود. زیرا به طور کامل مانع از عبور خون می‌شود و در صورتی که باز نشود در مدت کوتاهی می‌تواند باعث مرگ عضو مربوطه شود. به این ترتیب می‌توان کمک‌های اولیه در خونریزی‌های خارجی را به صورت زیر آورد:

کمک‌های اولیه در خونریزی‌های خارجی

1 ـ بالا نگه داشتن عضو آسیب دیده (در حالتی که استخوان آسیب ندیده باشد.)

2 ـ فشار مستقیم بر روی محل خونریزی (با کمک یک گاز استریل، پارچه تمیز و در شرایط اضطراری دست)

3 ـ فشار بر روی نقاط فشار (منظور از نقاط فشار، نقاطی هستند که شریان یا همان سرخرگ اصلی، از آن عبور کرده است.)

4 ـ اگر خونریزی جزئی باشد، خونریزی ممکن است با ریختن آب سرد بر روی آن بند بیاید.

5 ـ استفاده از تورنیکت یا شریان بند در خونریزی‌های شدید. تورنیکت باند پهنی است که استفاده از آن به طور صحیح سرخرگ را بسته و مانع خونریزی می‌شود. از این وسیله تنها در موارد بسیار ضروری (نظیر قطع سرخرگ بزرگ، قطع عضو و یا عدم مهار خونریزی با روشهای دیگر) استفاده می‌شود.

در صورتی که در جعبه کمک‌های اولیه شما چیزی به اسم تورنیکت و یا شبیه به آن وجود ندارد، اصلاً نگران نباشید. با کمک پارچه محکمی و یک یک تکه چوب می‌توانید تورنیکت بسازید. پارچه را یک بار به دور دست یا پای صدمه دیده بپیچید، یک گره بزنید، چوب را روی گره گذاشته و یک بار دیگر پارچه را گره بزنید، حالا با پیچاندن چوب می‌توانید تورنیکت را محکم کنید. زمان بستن تورنیکت را یادداشت کرده و مراقب باشید که در صورت گذشتن زمان طولانی (معولا 15 دقیقه گفته شده) لازم است به مدت کوتاهی (تقریباً یک دقیقه) آنرا باز کنید که اندام بسته شده از بین نرود.

خونریزی داخلی

چنانچه خون پس از خروج از رگ در داخل حفره‌ای از بدن ریخته و محل خونریزی مشاهده نشود، خونریزی داخلی گویند. مانند خونریزی در داخل جمجمه و یا در مجاری گوارشی. در مورد خونریزی‌های داخلی تقریباً کار زیادی از دست شما به عنوان یک امدادگر بر نمی‌آید؛ چون اصولاً چیزی نمی‌بینید که بخواهید با آن درست برخورد کنید.

در این موارد مهمترین کار رساندن بیمار به مرکز درمانی است و بهترین اقداماتی که می‌توان انجام داد به ترتیب زیر است:

1- کنترل علائم حیاتی

2- کنترل راههای هوائی

3- قرار دادن بیمار در بهترین وضعیت (مثلاً اگر بیمار دچار تهوع و استفراغ‌های مکرر است او را به پهلو و سمت چپ خوابانده و اگر خونریزی داخلی اندامها (دست و پا) است؛ اندام را بالا نگه دارید.

4- بیمار اگر دچار شوک است کمکهای اولیه در مورد او انجام شود.

5- در صورت امکان به بیمار اکسیژن داده و به او هیچ چیز نخورانید.

6- در اولین فرصت ممکن بیمار را به مرکز درمانی انتقال دهید.

در صورت ضربه به سر؛ استفراغ‌های مکرر، خروج مایع مغزی نخاعی (مایعی شفاف) از گوش‌ها، زنگ خطر بزرگی جهت اعلام خونریزی داخل مغزی و ضربه مغزی می‌باشد که می‌تواند باعث مرگ مصدوم گردد. در این موارد سر مصدوم را بالاتر از سایر اندام او قرار دهید. از خروج مایع مغزی نخاعی به بیرون جلوگیری نکنید و هر چه سریعتر مصدوم را به مرکز درمانی انتقال دهید.

تبیان