در زیر به اثرات تعدادی از مواد غذایی مصرفی در بیماری‌های قلبی- عروقی اشاره می‌کنیم.

گوجه فرنگی:

گوجه فرنگی از جمله سبزی‌های بسیار پر ارزش محسوب می‌شود که به صورت خام در انواع سالادها و ساندویچها، و به صورت پخته در انواع خوراک‌ها و خورشها، به صورت کباب شده یا به صورت رب و سس کچاپ قابلیت مصرف دارد.

گوجه فرنگی با دارا بودن "لیکوپن" از جمله مواد بازدارنده از بروز سرطان‌های پروستات، دستگاه گوارش و دهانهٔ رحم تلقی می‌شود. همچنین اثر حفاظتی آن در جلوگیری از حملههای قلبی نیز به اثبات رسیده است.

در یک مطالعهٔ تحقیقاتی مشاهده شد افرادی که در تغذیهٔ روزانهٔ خود از گوجه فرنگی و فرآورده‌های آن استفادهٔ بهینه به عمل آورده بودند، در مقایسه با گروه شاهد که میل و رغبتی به مصرف گوجه فرنگی نداشته و از مصرف آن خودداری نموده بودند، 50 درصد کمتر به بیماری‌های قلبی دچار گردیده‌اند. بنابراین مصرف این مادهٔ غذایی به هر شکل و صورتی توصیه می‌شود.

پیاز:

پیاز از جمله سبزی‌های مقاومی است که ترکیبات بسیار عدیدهٔ خود را در طول زمان نگهداری به مدت طولانی حفظ می‌نماید.

از جمله ترکیبات موجود در پیاز می‌توان بهمادهٔ "کورستین" اشاره نمود که در جلوگیری از تجمع پلاکت‌ها و ایجاد لخته ی‌خون مؤثر می‌باشد و لخته‌های ایجاد شده را نیز حل می‌کند.

از دیرباز به این موضوع پی برده بودند و پیاز را به‌عنوان تصفیه کنندهٔ خون مورد استفاده قرار می‌دادند. حتی کشاورزان فرانسوی به اسب‌های خود پیاز می‌دادند تا لخته‌های ایجاد شده در پای آنها را حل نماید.

سیر:

مصرف یک حبه سیر کوبیده در هر وعدهٔ غذایی یک عامل مهم بازدارنده از بروز بیماری‌های قلبی- عروقی محسوب می‌گردد. چرا که درسیر علاوه بر "آلیسین"، مواد مفید دیگری نیز وجود دارد. از جمله آجون و آدنوزین که در فرآیند تولید ترومبوکسان مؤثر هستند و از تجمع پلاکتها و لخته شدن خون جلوگیری می‌نمایند.

همچنین از طریق تأثیرگذاری در چرخه‌های سوخت و ساز بدن، به عنوان یک عامل مهم در کاهش تولید کلسترول محسوب می‌شوند. در ضمن یادآوری می‌شود که تأثیر عملکرد سیر پخته و خام به‌خصوص در جلوگیری از لخته‌شدن خون یکسان می‌باشد.

سبزی‌ها و فرآورده‌های گیاهی:

افرادی که در وعده‌های چند گانهٔ تغذیهٔ روزانه، مرتباً از سبزی‌های خام یا پخته استفاده می‌نمایند، کمتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی قرار دارند. این مصونیت در مقابل انواع بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی- عروقی، به دلیل وجود انواع آنتی اکسیدان‌هایی مثل بتاکاروتن، ویتامین C، اسیدفولیک، لیکوپن، فلاوونوئیدها و ویتامین E و موادمعدنی مانند پتاسیم، منیزیوم، کلسیم، سلنیوم و به طور کلی فیتوکمیکال‌ها و فیتواستروژن‌ها می‌باشد.

گذشته از همهٔ مواد ارزشمندی که سبزی‌ها برای تغذیهٔ انسان، با استفاده از انرژی لایزال خورشید در خود ساخته و ذخیره نموده‌اند، یکی از منابع تأمین کنندهٔ فیبرهای محلول و نامحلول نیز تلقی می‌گردند.

دانشمندان با اعلام نتایج پژوهش‌های خود به اثر مفید فیبرها تأکید بیشتری می‌نمایند، چرا که فیبرها به موازات سم‌زادیی و رسوب‌گیری از بدن نقش‌های دیگری دارند؛ از جمله:

- عامل کاهش جذب چربی‌ها،

- خنثی‌سازی یا رقیق نمودن مواد سرطان زا،

- کاهش دهندهٔ سطح کلسترول کبدی،

- جلوگیری از باز جذب اسیدهای صفراوی،

- تنظیم فعالیت روده‌ها،

- افزایش حرکات دودی روده، جهت خروج مواد زاید و مضری که باید به بیرون از بدن هدایت گردند.

سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مصرف روزانه 30 گرم فیبر را برای آقایان و 23 گرم را برای خانم‌ها توصیه می‌کند، چرا که این مقدار مانع از جذب سایر مواد حیاتی نمی‌شود.

با توجه به ضروری بودن فیبرهای غذایی در حفظ سلامتی و فعالیت طبیعی دستگاه گوارش، مقدار مجاز مصرف فیبرها را 5/0 گرم به ازای هر یک کیلوگرم وزن فعلی بدن و یا 15 گرم برای هر 1000 کالری انرژی دریافتی تعیین کرده‌اند که باید 50 درصد آن از طریق مصرف سبزی‌ها و میوه‌ها و 50 درصد مابقی از طریق مصرف نان، غلات و حبوبات تأمین شود.

سبوس‌های جو و گندم نیز از منابع خوب فیبرها تلقی می‌گردند. یادآوری می‌کنم که برای جلوگیری از ایجاد مدفوع خشک، بایستی به ازای مصرف هر 5 گرم سبوس، یک لیوان آب بنوشید.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها بیان داشته که باید روزانه حداقل 400 گرم میوه و سبزی‌و 30 گرم حبوبات و انواع مغزهای مختلف و دانه‌های روغنی مثل تخم کدو، آفتابگردان و غیره مصرف شود.

نیاز به فیبرهای غذایی برای همهٔ افراد یکسان نیست و هر فردی نیازهای خاص خود را دارد.

میوه‌ها:

میوه‌ها نیز مانند سبزی‌ها از منابع تأمین کنندهٔ انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبرهای محلول و نامحلول محسوب می‌شوند و نقش آنها در حفظ سلامت عمومی بدن، به خصوص بیماری‌های قلبی- عروقی غیر قابل تردید می‌باشد.

جالب است بدانید گنجاندن میوه و سبزی‌در جیرهٔ غذایی روزانه حتی بعد از حملهٔ قلبی بسیار مفید است و اگر افزودن 2- 1 گروه از مواد غذایی با کاهش مصرف انواع گوشت‌های مختلف و چربی‌های حیوانی و لبنیات پرچرب همراه باشد، اثر حفاظتی بیشتری دارد.

مصرف کلیهٔ میوه‌ها برای حفظ سلامتی لازم هستند. انواع توت) توت فرنگی، شاتوت)، انگور (به خصوص انگور قرمز(سیب، لیمو، پرتقال، گلابی، کیوی، گریپ فروت، زردآلو، آلو، طالبی و انواع میوههای تابستانی دارای اثر حفاظتی بیشتری برای قلب و عروق می‌باشند

.

میوه‌ها و سبزی‌های دوستدار قلب

از دیرباز تا کنون، انواع سبزی و میوه‌ها ارزش و اهمیت زیادی در پیشگیری و درمان بیماری‌ها داشته و دارند. در طول تاریخ هیچ‌گاه ارتباط گیاهان چه به عنوان ماده غذایی و چه به عنوان ماده دارویی با بشر قطع نشده است و شاید بتوان گفت قسمت عمده‌ای از فرهنگ تغذیه‌ای جوامع را تشکیل داده‌اند.

میوه‌ها و سبزی‌هایی که دوستدار قلب هستند عبارتند از:

زغال اخته

زغال اخته در جلوگیری از بیماری‌های قلبی سودمند است.

زغال اخته حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها، فلاوونوییدها و پلیفنول‌ها است که عملکرد عروق را بهبود می‌بخشند.

محققان می‌گویند این ویژگی‌ها حائز اهمیت است، زیرا به اتساع عروق خونی در افرادی که کلسترول بالا و گرفتگی عروق دارند، کمک می‌کند.

همچنین مشخص شده زغال اخته در جلوگیری از عفونت‌های دستگاه ادراری مؤثر بوده و در بیماری‌های لثه، زخم‌ها و حتی سرطان نقش مفیدی دارد.

طالبی

طالبی یکی از بهترین میوهها برای حفظ سلامت قلب است. از آنجا که کمبود پتاسیم در بدن می‌تواند با حملات قلبی همراه باشد، خوردن مواد غذایی غنی از پتاسیم مثل طالبی، پرتقال و موز، بسیار ضروری است.

کلسترول، فشار خون و هموسیستین بالا، زمینه‌ساز بروز بیماری‌های قلبی هستند و مصرف طالبی با کاهش این سه عامل، در حفظ سلامت قلب مؤثر شناخته شده است.

مطالعات نشان داده است مصرف یک لیوان آب طالبی در روز به میزان 25 درصد احتمال بروز فشار خون را کاهش می‌دهد.

گفتنی است ویتامین C بالایی که در طالبی وجود دارد به همراه بتاکاروتن، احتمال بروز سرطان‌هایی نظیر سرطان ریه، پستان، مثانه، روده بزرگ، معده و لوزالمعده را در افراد مستعد کاهش می‌دهد. این دو ماده مغذی (ویتامین C و بتاکاروتن) با فعالیت آنتی‌اکسیدانی که دارند، از فعالیت تخریبی رادیکال‌های آزاد جلوگیری کرده و مانع تشکیل غدد سرطانی می‌شوند.

زالزالک

خوردن زالزالک برای تقویت قلب و معده مفید است و برای رفع کم خونی توصیه شده است. مهم‌ترین فایده زالزالک برای قلب، تنظیم کردن حرکات نامنظم آن است و از تپش قلب و ضربان شدید آن جلوگیری می‌کند. در اروپا به ویژه در کشور آلمان برای درمان بینظمی ضربان قلب (آریتمی) از گیاه زالزالک استفاده می‌شود. زالزالک در درمان آنژین، تصلب شرایین (سفت شدن دیواره رگ‌ها) نیز مؤثر است. انجمن فرآوردههای گیاهان دارویی آمریکا، زالزالک را از نظر بیخطر بودن "درجه یک" ارزیابی کرده است.

زیتون

به گزارش رویترز، محققان اروپایی می‌گویند روغن زیتون خالص و فرآیند نشده به لحاظ محتوای بالای آنتیاکسیدانیاش عملاً در کاهش خطر بیماریهای قلبی مؤثر است. روغن زیتون خالص غنی از آنتیاکسیدانهایی به نام پلی فنول است و اثرات سودمند آن از روغن زیتون فرآیند شده (refined olive oil) بسیار بیشتر است.

انواع روغن‌های گیاهی به جز روغن زیتون خالص (virgin olive oil)، تحت فرآیندی قرار می‌گیرند که طی آن بخشی از ترکیبات فنولی خود را از دست می‌دهند، در واقع روغن زیتون خالص، تنها روغن گیاهی است که سرشار از ترکیبات پلی‌فنولی است.

در این مطالعه محققان دریافتند مردانی که مدت سه هفته روغن زیتون اصل مصرف کرده بودند، کلسترول خوب خونشان (HDL) افزایش یافته بود. همچنین این افراد کاهش بیشتری در شاخص‌های استرس اکسیداتیو (فرآیندی که به رسوب ذرات کلسترول بد (LDL) در دیواره عروق کمک می‌کند و می‌تواند به سخت شدن عروق منجر شود)، نشان داده بودند.

فواید پلی‌فنول‌ها، روغن زیتون را به یک منبع سالم چربی تبدیل کرده است.

سیر

مصرف سیر به علت خاصیتی که در کاهش چربی خون دارد، برای جلوگیری از تنگ شدن عروق قلبی و پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی و سکته‌های قلبی توصیه می‌شود.

هر چند مصرف سیر موجب کاهش فشار خون بالا نمی‌شود، اما مصرف مداوم آن در پیشگیری از این بیماری مؤثر است.

در این میان نباید خاصیت مهم سیر در جلوگیری از چسبندگی پلاکت‌ها را نادیده گرفت.

استفاده از سیر در تقویت سیستم ایمنی بدن و از بین بردن میکروب‌ها مؤثر است.

فلفل قرمز

فلفل، از هزاران سال پیش، چاشنی غذای بسیاری از انسان‌ها بوده است. این گیاه منبع مهمی از ویتامین محسوب می‌شود و به همین دلیل اثرات مفیدی روی قلب دارد. فلفل با افزایش جریان خون، افزایش اشتها و رفع سوءهاضمه برای سلامتی انسان بسیار مؤثر است. هر چند فلفل انواع و اقسام مختلفی دارد، اما بهترین آنها برای قلب و دستگاه گردش خون، فلفل قرمز و فلفل تند است.

آنچه موجب تندی فلفل می‌شود، ماده‌ای به نام "کاپسایسین" است. این ماده بر خلاف این که تصور می‌شود، فلفل موجب بالارفتن دمای بدن و عرق کردن می‌شود، "کاپسایسین" بعد از مدتی دمای بدن را پایین می‌آورد و به همین علت مصرف فلفل در مناطق آب و هوایی گرم مانند هندوستان، طرفداران زیادی دارد.

اما کاپسایسین خواص مهم دیگری نیز دارد و آن کاهش میزان کلسترول خون و همچنین کاهش علایم درد در برخی بیماری‌هاست. کاپسایسین خاصیت آنتی‌اکسیدانی بسیار خوبی دارد و برای پیشگیری از سرطان مفید است. از دیگر خواص این ماده می‌توان به خاصیت ضد باکتریایی و میکروب‌کشی آن اشاره کرد. در حقیقت فلفل با تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی در معده و نابودی باکتری‌هایی که می‌توانند عامل عفونت باشند، قدرت هضم را تقویت می‌کند. مهم‌ترین اثر کاپسایسین تحریک سیستم قلبی عروقی و کمک به بهبود کار این دستگاه است. همچنین دستگاه گوارش را تقویت می‌کند و موجب تسکین دردهای مفصلی می‌شود. فلفل میزان کلسترول خون را پایین می‌آورد که این امر باعث کاهش فشار خون نیز می‌شود. این گیاه همچنین از انعقاد خون در رگ‌ها جلوگیری می‌کند. این خواص فلفل به پیشگیری از بیماری‌های قلبی نظیر آرترواسکلروز (سخت شدن رگ‌ها) کمک فراوانی می‌کند.

فلفل قرمز منبعی غنی بتاکاروتن است. بتا کاروتن پیش ساز ویتامین A در بدن است که برای حفظ سلامت تمامی بافت‌های مخاطی بدن از جمله بافت‌های پوشاننده دستگاه تنفسی، دستگاه گوارشی و نیز دستگاه تولیدمثلی لازم است. به همین دلیل نیز، استفاده از بتاکاروتن می‌تواند در کاهش و نیز بهبود علایم ناشی از بیماری‌های آسم، اوستئوآرتروز و نیز آرتریت روماتیسمی مفید باشد. هر چند مصرف فلفل قرمز دارای اثرات مفیدی روی سلامتی است، اما نباید در مصرف آن زیادهروی کرد.

به تازگی محققان اورولوژی در ایتالیا از احتمال مضر بودن مصرف زیاد فلفل قرمز برای پروستات در مردان خبر داده اند.