روایات فراوانی پیرامون مسئله وحی در منابع اسلامی وارد شده که گوشه‌هایی از این ارتباط اسرارآمیز پیامبران را با مبدأ وحی روشن می‌سازد:

1- از بعضی از روایات استفاده می‌شود هنگامی‌که وحی بر پیامبر ص از طریق فرشته نازل می‌شد حال پیامبر عادی بود، اما هنگامی‌که ارتباط مستقیم و بدون واسطه برقرار می‌گشت، پیامبر ص سنگینی فوق‌العاده‌ای احساس می‌کرد، تا آنجا که گاه مدهوش می‌شد، چنان که در توحید صدوق از امام صادق ع نقل شده که از حضرتش پرسیدند: الغشیة آلتی کان تصیب رسول اللَّه (ص) اذا نزل علیه الوحی؟ قال ذلک اذا لم یکن بینه و بین اللَّه احد، ذاک اذا تجلی اللَّه له: " آن حالت مدهوشی که به پیامبر ص به هنگام وحی دست می‌داد چه بود؟ فرمود: این در هنگامی بود که در میان او و خداوند هیچ‌کس واسطه نبود و خداوند مستقیماً بر او تجلی می‌کرد"!.

2- دیگر این که هنگامی‌که جبرئیل بر آن حضرت ص نازل می‌شد بسیار مؤدبانه و توام با احترام بود، چنان که در حدیثی از امام صادق ع آمده است: کان جبرئیل اذا آتی النبی قعد بین یدیه قعدة العبید، و کان لا یدخل حتی لیستاذنه: " هنگامی‌که جبرئیل خدمت پیامبر ص می‌آمد همچون بندگان در برابر حضرتش می‌نشست و هرگز بدون اجازه وارد نمی‌شد"!.

3- از روایات دیگری استفاده می‌شود که پیامبر ص با یک توفیق الهی (و شهود باطنی)" جبرئیل" را به خوبی تشخیص می‌داد، چنان که در حدیثی از امام صادق ع آمده است: که فرمود: ما علم رسول اللَّه (ص) ان جبرئیل من قبل اللَّه الا بالتوفیق: " پیامبر ص نمی‌دانست جبرئیل از طرف خدا است مگر از طریق توفیق الهی".

4- در حدیث دیگری که از ابن عباس نقل شده تفسیری برای مسئله مدهوش شدن پیامبر ص به هنگام نزول وحی دیده می‌شود که قابل توجه است: او می‌گوید کان النبی اذا نزل علیه وحی وجد منه الما شدیداً و یتصدع راسه، و یجد ثقلا (و ذلک) قوله إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیک قَوْلًا ثَقِیلًا، و سمعت انه نزل جبرئیل علی رسول اللَّه (ص) ستین الف مره: " هنگامی‌که وحی به پیامبر ص نازل می‌شد احساس درد شدیدی می‌کرد و سر مبارکش درد می‌گرفت، و در خود سنگینی فوق‌العاده می‌یافت، و این همان است که قرآن می‌گوید ما به زودی بر تو گفتار سنگینی القاء می‌کنیم، سپس می‌افزاید: من شنیده‌ام که جبرئیل 60 هزار بار بر رسول خدا نازل شد"!. (1)

(1) تفسیر نمونه، ج 20، ص: 500

طهور