کم رویی و انزواطلبی، یکی از اختلالات رفتاری است که ممکن است مشکلات جدی را برای کودکان و نوجوانان وحتی بزرگ سالان به وجود آورد.

احساس کم رویی، بر رشد اجتماعی فرزندان تأثیر می‌گذارد و زمینهٔ افت تحصیلی و بی کفایتی و نیز بسیاری دیگر از مشکلات شخصیتی را در بزرگ سالی فراهم می‌آورد. افراد کم رو در حضور دیگران به خصوص هنگام گفت و گو، دچار مشکلاتی نظیر: سرخی چهره، عرق فراوان، تپش شدید قلب، تغییر صدا و گاهی افزایش فشار خون می‌شوند و نیز از حیث رفتاری، از برخورد با دیگران دوری می‌گزینند. اینان در حضور جمع به طور طبیعی صحبت نمی‌کنند و به هنگام گفت و گو معمولاً به صورت مستقیم به چهرهٔ مخاطب نگاه نمی‌کنند و کمتر لب خند می‌زنند. اگر این احساس در سنین پایین‌تر به وجود آید فرد مورد نظر در مقابل حضور افراد غریبه و ناآشنا، به دامن مادر یا آغوش پدر پناه می‌برد و یا آن طور که شما نوشته‌اید، در گوشه‌ای مخفی می‌شود.

افراد کم رو در تصمیم گیری‌ها دچار تردید می‌شوند و بر عقاید خود پافشاری نمی‌کنند. این اشخاص به دلیل نداشتن مهارت‌های اجتماعی مطلوب، از بازی‌ها و فعالیت‌های گروهی نیز دوری می‌کنند و به صورت افراطی میل به جدا شدن از جمع دارند. شاید یکی از دلایل انزواگزینی و عدم پیوند به گروه هم سالان، ندیدن جنبه‌های مثبت و یا بزرگ نمایی عیوب خود باشد. هم چنین ممکن است توجه بیش از حد پدر و مادر و عدم واگذاری مسئولیت‌های سنگین برعهدهٔ آن‌ها یا نقص عضو و ضایعهٔ جسمی و یا عدم موفقیت درکار و شغل و ناکامی‌های دیگر، موجب مردم گریزی آنان و تنفر از زندگی گروهی گردد، که در این صورت برای درمان آن، توجه به همهٔ این عولامل و انتخاب راه متناسب با آن، ضروری است.

ما در این جا بعضی از راه‌های درمان را یادآور می‌شویم اما تطبیق و بهره گیری از آن، با توجه به شناختی است که هر کسی از فرزند خود دارد. بدین منظور باید شرایط روحی او را بررسی کنید و پس از آگاهی از عامل یا عوامل پدید آورندهٔ احساس کم رویی، به درمان آن بپردازید.

راه‌های درمان کم رویی به طور فشرده عبارت است از:

1- واگذاری مسئولیت مناسب

گاهی باید در حد توان فرزندانمان مسئولیت‌هایی را به آن‌ها واگذار کرد تا به این وسیله جرأت انجام کار در وجود خویش بیابند و اعتماد به نفسشان تقویت شود و حتی شکست را تجربه کنند و بفهمند که ممکن است تلاش‌های آن‌ها به نتیجه نرسد.

2- نگاه مثبت به کنجکاوی فرزندان

هرگز نباید تحرک و کنجکاوی فرزندان خود را یک امر منفی تلقی کنیم. این نگرش، مخصوصاً اگر همراه با مجازات و تنبیه نیز باشد، شور و تحرک را از آن‌ها می‌گیرد و رفته رفته بر اثر تهدیدها و پرخاش گری ها، گوشه گیر شده و از صحنهٔ اجتماع دور می‌شوند.

بنابراین حتی المقدور باید به حرکات کنجکاوانه و تحرک فراوان فرزندان، با دیدی مثبت نگریست و در جهت رشد و بالندگی آن‌ها از این ویژگی استفاده کرد.

3- پذیرش فرزندان بدون قید و شرط

باید فرزندان خود را بدون قید و شرط بپذیریم و آن‌ها را حمایت کنیم. حتی اگر رفتارشان را نمی‌پسندیم باید برای شخصیت آن‌ها احترام و ارزش خاص قائل شویم و مخصوصاً در برابر دیگران آن را حفظ کنیم.

4-کمک کردن به فرزندان در دوست یابی

در انتخاب دوستانی شایسته باید به فرزندان کمک کرد تا بتوانند در کنار آنان از طریق بازی‌ها و فعالیت‌های گروهی و رفتن به نماز جمعه و جماعت و شرکت در مجالس، بعد اجتماعی خود را تقویت کنند. البته دوست یابی نیاز به آموزش و مهارت خاص دارد که والدین در این زمینه می‌توانند بسیار تأثیر گذار باشند.

5- حضور فرزندان در مکان‌های ناآشنا

حضور والدین با فرزندان خویش در مجالس و محافل آشنا و ناآشنا و نظایر آن، در تقویت بعد اجتماعی فرزندانشان بسیار مؤثر است. مخصوصاً این کار از گوشه گیری افراد کم رو جلوگیری می‌کند و سبب می‌شود که رفتارهای اجتماعی را بیشتر تجربه کنند.

6- اجتناب از به کار بردن القابی همچون: خجالتی، بی عرضه و ...

به کار بردن الفاظی همچون: خجالتی، بی عرضه و ... نه تنها در رفع کم رویی مؤثر نیست، بلکه به دلیل احساس ناتوانی، فرد خود را حقیر و کوچک می‌پندارد و بیشتر از گذشته، از جمع فاصله می‌گیرد.

7-تشویق به شرکت در اردوها

تشویق فرزندان برای حضور در جمع، حتی در جمع‌های بسیار کوچک، احساس کم رویی را از آنان دور می‌کند.

8- دادن آگاهی‌های لازم

گاهی به هنگام شرکت فرزندان در یک جمع، مثلاً در یک جشن و یا هنگامی که قرار است با هم سن و سالان خود با وسیله‌ای خاص بازی کنند و یا به تفریح بپردازند لازم است قبلاً آگاهی کافی به آن‌ها داده شود تا بتوانند در موقعیت و شرایط جدید با آمادگی کامل حضور فعال داشته باشند.

9- توجه به وضع درسی و مطلع کردن معلمان و دبیران

میدان دادن به افراد کم رو و ایجاد فضای آزاد برای صحبت کردن در حضور جمع و یا انتقاد کردن، از جمله راه کارهای دیگر برای مقابله با کم رویی است.

گاهی ممکن است قوانین خشک و سخت گیری در دادن نمرهٔ انضباط سبب شود تا فرزندان احساس کنند ساکت و آرام بودن، موجب کسب امتیاز بیشتر است و به همین دلیل به تدریج دچار کم رویی شوند.

بنابر این باید با ایجاد قوانینی متعادل و تعدیل انتظارات و نیز روشن کردن این که انضباط چیست و کدام انضباط مطلوب است، فرزندان را از انتخاب سکوت و انزواگزینی برحذر داشت.