* از چه سني بايد شنوايي فرزندم مورد ارزيابي قرار گيرد؟
* شنوايي فرزندم كجا بايد مورد ارزيابي قرار گيرد؟
* شنوايي فرزندم چگونه ارزيابي مي شود؟
* چه اهميتي دارد كه شنوايي فرزندم هرچه سريع تر مورد ارزيابي قرار گيرد؟
* چگونه مي توانم در اوان كودكي، متوجه كم شنوايي فرزندم شوم؟
* اگر فرزندم دچار كم شنوايي باشد چگونه ممكن است شنوايي اش بهتر شود؟
* چگونه به فرزندم كمك كنم با ديگران ارتباط برقرار كند؟
* آيا فرزندم در مدرسه با اشكالاتي روبه رو خواهد شد؟
* از كجا مي  توانم اطلاعات بيشتري به دست آورم؟
بيشتر كودكان از زمان تولد مي شنوند و گوش مي دهند. آنان با تقليد صداهاي پيرامون خود و صداي والدين و اطرافيان خود صحبت كردن را مي آموزند. اما اين امر در مورد همه كودكان صادق نيست. در حقيقت از هر ۱۰۰۰ كودك، ۲ يا ۳ كودك ناشنوا يا سخت شنوا متولد مي شوند و تعداد بيشتري در سالهاي بعدي كودكي شنوايي خود را از دست مي دهند. بسياري از اين كودكان نيازمند آن هستند كه زبان و گفتار را به صورتي متفاوت با ديگر كودكان بياموزند. از اين رو تشخيص هر چه سريع تر ناشنوايي يا ضايعه شنوايي حائز اهميت بسياري است.
آنچه در پي مي آيد، پاسخي است به پرسش هاي آغازين اين نوشتار و هر آن چيزي كه در مورد ارزيابي شنوايي كودكان لازم است دانسته شود.
از چه سني شنوايي فرزندم بايد مورد ارزيابي قرار گيرد؟
كودك شما بايد در ماه نخست زندگي خود مورد ارزيابي شنوايي قرار گيرد. در صورتي كه مشكوك به كم شنوايي شويم، تا ماه سوم حتماً بايد كودك توسط يك متخصص شنوايي كه شنوايي شناس ناميده مي شود شنوايي اش ارزيابي شود. در صورت اثبات وجود كم شنوايي، حتماً بايد تا پيش از ۶ ماهگي سمعك يا ديگر وسيله ارتباطي مناسب تجويز شود.
شنوايي فرزندم كجا بايد مورد ارزيابي قرار گيرد؟
بسياري از بيمارستان هاي سراسر جهان همه نوزادان را به طور اتوماتيك مورد ارزيابي شنوايي قرار مي دهند، در بعضي از بيمارستانها، فقط نوزادان در معرض خطر كم شنوايي را ارزيابي شنوايي مي كنند. اين نوزادان عبارتند از كودكان داراي تاريخچه خانوادگي ناشنوايي يا اختلالات شنوايي، وزن كم به هنگام تولد يا ديگر شرايط باليني خاص. حتي اگر كودك شما داراي عوامل خطرساز كم شنوايي نباشد، بسيار اهميت دارد كه شنوايي اش آزمايش شود. زيرا بسياري از كودكان عليرغم نداشتن عوامل خطرساز كم شنوايي، كم شنوا هستند. حتي كودكاني كه پدر و مادر و پدر بزرگ و مادربزرگشان شنوايي هنجار دارند، ممكن است همراه با كم شنوايي به دنيا بيايند. در اين مورد، از بيمارستان محل تولد كودك خود سوال كنيد. اگر مطمئن نيستيد كودك شما مورد ارزيابي شنوايي قرار گرفته است يا خير، در اين مورد مي توانيد از پزشك كودك خود سؤال كنيد.
شنوايي فرزندم چگونه ارزيابي مي شود؟
براي ارزيابي شنوايي كودكان دو آزمون مورد استفاده قرار مي گيرد. در هيچيك از اين آزمون ها، نيازي نيست كودك فعاليتي كند؛ فقط بايد ساكت بخوابد.
انتشارات برانگيخته صوتي OAE, Otoacoustic Emissions : اين آزمون نشان مي دهد كه آيا قسمتهاي مختلف گوش داخلي پاسخ مناسبي به اصوات مي دهند يا خير؟ در اين آزمون، يك ميكروفن كوچك در مجراي گوش قرار مي گيرد. صدايي به گوش فرستاده مي شود و «بازتاب» آن ارزيابي مي شود. اين بازتاب در هر فردي با شنوايي هنجار يافت مي شود. عدم وجود اين بازتاب، ممكن است نشانه وجود كم شنوايي باشد.
پاسخ ساقه مغز شنيداري ABR. Auditory Brain Stem Response : اين آزمون نشان مي دهد ساقه مغز شنيداري (بخشي از عصبي كه اصوات را از گوش به مغز مي برد) و مغز چگونه به اصوات پاسخ مي دهد. در اين آزمايش، گوشي ها و الكترودهايي روي سر كودكتان گذاشته مي شود.
براي اين كه كودك در طي آزمايش آرام و ساكت باقي بماند، ممكن است يك آرام بخش ضعيف به او داده شود آزمايشگر، اصواتي را از طريق گوشي به گوش نوزاد مي فرستد. اگر كودك صداها را بشنود، مغز او فعاليت هاي الكتريكي خواهد داشت كه از طريق دستگاه، اندازه گيري و ثبت مي شود.
در صورتي كه به طور پيوسته به اصواتي كه در هر يك از اين آزمون ها برايش فرستاده مي شود، پاسخ ندهد، ممكن است پزشك توصيه كند او را براي ارزيابي جامع و كامل شنوايي به يك شنوايي شناس ارجاع دهد.
چه اهميتي دارد كه شنوايي فرزندم هر چه سريع تر مورد ارزيابي قرار گيرد؟
مهمترين زمان براي دريافت و آموختن زبان، سه سال نخست زندگي هر فرد است. در حقيقت كودكان در ۶ ماه نخست زندگي خود شروع به يادگيري زبان و گفتار مي كنند. بررسي ها نشان مي دهد افرادي كه دچار اختلالات شنوايي هستند و اقدامات توانبخشي براي آنان خيلي زود آغاز مي شود، مهارتهاي زباني بهتري نسبت به گروهي دارند كه اين اقدامات برايشان انجام نمي گيرد. هر چه شما زودتر در مورد ناشنوايي و اختلالات شنوايي، آگاهي داشته باشيد، سريع تر مي توانيد اطمينان حاصل كنيد كودكتان از راهكارهاي كمكي براي آموزش مهارتهاي ارتباطي بهره مند شده است يا خير.
چگونه مي توانم در اوان كودكي متوجه كم شنوايي فرزندم شوم؟
گرچه ارزيابي شنوايي نوزادان، خيلي سريع وجود يا عدم وجود كم شنوايي را در آنان نشان مي دهد، اما برخي از كودكان چندين ماه يا چندين سال بعد دچار كم شنوايي مي شوند. در اين موارد، معمولاً والدين، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها يا مربيان مهد كودك نخستين افرادي هستند كه متوجه اين موضوع مي شوند. حتي اگر كودك شما يك بار مورد ارزيابي شنوايي قرار گرفته است، اما باز هم بايد مراقب بروز علائم كم شنوايي در فرزندتان باشيد.
به عنوان مثال در سال نخست زندگي كودك، توجه كنيد آيا كودك شما به اصوات بلند عكس العمل نشان مي دهد، صداها را تقليد مي كند و به اسم خود پاسخ مي دهد يا خير؟ در ۲ سالگي از خودتان بپرسيد آيا كودك شما با صداي خودش بازي مي كند، واژه هاي ساده را تقليد مي كند و از بازي هايي چون دالي بازي و بنشين پاشو لذت مي برد يا خير؟ آيا براي صحبت كردن و خواستن اشيا از جملات دو كلمه اي استفاده مي كند؟ در سه سالگي توجه كنيد آيا «الان، نه» و «بيشتر نه» را مي فهمد و دستورات ساده را اجرا مي كند؟  اگر به هر دليلي تصور مي كنيد، كودكتان خوب نمي شنود با پزشك، موضوع را مطرح كنيد.
اگر فرزندم دچار كم شنوايي باشد، چگونه ممكن است شنوايي اش بهتر شود؟
راهكارها و وسايل كمك شنوايي بسياري براي كودكان سخت شنوا مفيد اند. برخي از آنها در اينجا فهرست  شده اند. يك شنوايي شناس مي تواند شما را راهنمايي كند كداميك براي فرزندتان سودمند است.
سمعك
سمعك وسيله اي است كه صداها را بلندتر مي كند. سمعك را پشت گوش يا داخل آن مي گذارند و شكل ها و اندازه هاي متفاوتي دارد. سمعك را مي توان براي كم شنوايي- متوسط تا شديد- مورد استفاده قرار داد. شنوايي شناس، مناسب ترين سمعك را براي كم شنوايي كودك شما تجويز مي كند. سمعك وسيله گران قيمتي است، بنابر اين ممكن است مدتي آن را امتحان كنيد. همچنين ممكن است بيمه بخشي از هزينه  آن را تقبل كند.
كاشت حلزون
كاشت حلزون سه قسمت دارد: بخشي كه روي سر(پشت گوش) قرار مي گيرد، يك پردازشگر گفتار كه در يك جيب قرار گرفته يا روي كمربندي بسته مي شود و يك گيرنده كه زير پوست پشت يكي از گوشها قرار داده مي شود.
* همه كودكان كم شنوا نبايد كاشت حلزون دريافت كنند. اين وسيله براي كودكان كم  شنواي عميق  است كه سمعك برايشان سودمند نيست. تشخيص اين امر با پزشكان و شنوايي شناسان است.
با بالا رفتن سن كودك، بسياري از ديگر وسايل براي كمك به شنوايي آنان در دسترس است. بعضي از تجهيزات به كودكان كمك مي كنند در كلاس درس بهتر بشنوند. برخي ديگر صحبت با تلفن يا تماشاي تلويزيون را تسهيل مي كنند به عنوان مثال بعضي از وسايل، اصوات زمينه را كم كرده و به كودك كمك مي كنند در يك اتاق شلوغ بهتر بشنوند. برخي ديگر آنان را در مكالمات دو نفره كمك مي كنند.
چگونه به فرزندم كمك كنم با ديگران ارتباط برقرار كند؟
به روش هاي متفاوتي مي توان به كودكان كم شنوا كمك كرد با ديگران ارتباط برقرار كنند و خواسته هاي خود را بيان كنند. مهمترين موارد در ذيل فهرست شده اند. مورد انتخابي بستگي به اين دارد كه شما ترجيح دهيد فرزندتان چگونه بياموزد ارتباط برقرار كند. درباره همه اين موارد آگهي كسب كنيد و با كارشناسان مربوطه بحث و تبادل نظر كنيد.
* روش شفاهي/ شنيداري: تركيبي از شنوايي، لب خواني و تجهيزات كمك شنوايي نظير سمعك و كاشت حلزون.
* روش زبان اشاره.
* گفتار نشانه دار.
* روش تركيبي (ارتباط كلي): استفاده از همه روش ها براي برقراري ارتباط.
آيا فرزندم در مدرسه با اشكالاتي روبه رو خواهد شد؟
كودكان ناشنوا يا سخت شنوا نيز مانند ديگر كودكان مي توانند مهارتهاي اجتماعي، هيجاني و آموزشي از خود بروز دهند و در مدرسه بسيار موفق باشند. براي اطمينان از بروز اين استعدادها، شما مي توانيد اقدامات مهمي انجام دهيد. تحقيق كنيد مدرسه فرزندتان چگونه كودكان كم شنوا را كمك مي كند مي توانيد با نظر خود يك برنامه آموزشي فردي براي كودك خود تهيه كنيد. در پي برنامه هاي خارج از مدرسه نيز باشيد كه ممكن است فرزندتان را كمك كنند و با ديگر والديني كه با اين موارد روبه رو هستند، صحبت كنيد. به خاطر داشته باشيد كودكان كم شنوا بايد برنامه هاي مداخله زودرس را از تولد تا سالهاي ورود به مدرسه به طور كامل و مقتضي دريافت كنند.
از كجا مي توانم اطلاعات بيشتري دريافت كنم؟ 
دركشور ما دانشكده هاي توانبخشي(تهران، ايران و شهيد بهشتي)، همچنين تمامي بيمارستانها و مراكز داراي بخش هاي شنوايي شناسي، مراكز ناشنوايان باغچه بان (سازمان كودكان استثنايي) جهت ارائه اطلاعات بيشتر در اين موارد در خدمت شما هستند. همچنين مي توانيد به سايت هاي زير مراجعه كنيد:
http://WWW.agbell.org/
http://WWW.audiologv.org/
http://WWW.entnet.org/
http://WWW.deafchildren.org/
http: //WWW.asha.org/
http://WWW.beginningssvcs.com
http://WWW.cuedspeech.org/