حفره دهانى، دربرگيرنده دندانها و بافتهاى حساسى است كه از عوامل مختلف، مثل عفونت، ضربه و فقر بهداشتى آسيب مىپذيرد.

از طرفى، سلامتى دندانها و بافتهاى اطراف دندان، بخش مهمى از سلامت فرد را تشكيل مىدهد و از طرفى ديگر، هزينههاى سنگينى براى معالجه پوسيدگى و بيماريهاى پيشرفته دهانى، به فرد تحميل مىگردد، و لذا جا دارد كه به امر پيشگيرى و بهداشت دهان و دندان، توجه زيادى مبذول شود.

پلاك دندانى:

پلاك دندانى، توده نرم و غليظى است كه از تعداد زيادى باكتريهاى مختلف و مواد و سلولها تشكيل مىشود و چنان برسطح دندان مىچسبد كه به آسانى با آب شسته نمىشود.لازم به ذكر است كه پلاك دندانى، حاصل تجمع اتفاقى ميكربها نيست، بلكه ميكربهاى مختلف، مرحله به مرحله وارد مىشوند و فعل و انفعالات داخل سلولى و خارج سلولى آنها همراه با تجزيه و تركيب موادى كه از راه غذا، به سطح دندان مىرسد، سبب مىشود كه پردهاى بر روى سطح دندان ايجاد و به مرور، تغييراتى در آن حاصل كنند و مشكلات بعدى به وجود آيد.

پلاكهاى دندانى علاوه بر سطح دندان، روى پُركردگيها و سطح دندانهاى مصنوعى نيز به وجود مى آيند.

پلاك دندانى باعث آسيب به دندان و بافتهاى اطراف آن و در نهايت، باعث پوسيدگى دندان و بيمارى لثه مىشود.

پيشگيرى از پوسيدگى دندان:

پيشگيرى، يعنى محافظت دندانها قبل از بروز بيمارى، كه اين از درمان سادهتر و راحتتر است.

به طور كلى سه عامل در پوسيدگى دندان دخالت دارد:

1 ـ مستعد بودن سطوح دندان و ضعيف بودن آن در مقابل اسيد;2 ـ پلاك ميكربى;3 ـ كربوهيدراتها (= قند).

بهترين راه پيشگيرى از پلاك، مسواك زدن مرتب دندانها بعد از صرف غذا يا شيرينى است.

راه دوم براى مقاوم كردن ميناى دندان، اين است كه دندان را در مقابل اسيد مقاوم كنيم كه اين امر با استفاده از فلورايد صورت مىگيرد.

براى رسانيدن فلورايد به دندان، دو راه وجود دارد:1 ـ راه سيستميك، يعنى اضافه كردن فلور به آب يا شير و غيره كه از قرص فلورايد استفاده مىشود، و اين كار موقعى صورت مىگيرد كه مصرف فلور آب مصرفى، از 7/0 p.

p.m(واحد اندازهگيرى فلورايد) كمتر باشد ـ و گرنه نياز به آن نيست; زيرا مصرف زياد فلورايد، بيمارى فلئوروزيس را به وجود مى آورد.

2 ـ تجويز موضعى فلورايد، كه اگر ميزان فلورايد از 7/0 p.

مسواك كردن دندانها:

مسواك كردن، يك عادت و رفتار بهداشتى است و بايد از هر وسيله، براى شستن دندان و دهان، مثل قرقره، آب نمك، محلولهاى ضد عفونى و مسواك استفاده نماييم.

با مسواك زدن، از پوسيدگى و بيماريهاى لثه و دندان جلوگيرى مىشود.

بوى دهان:

گاهى بوى بد دهان، هميشگى و حتى ارثى است، كه نكته مهمى نيست و با مواد خوشبو كننده و شست و شوى مرتب دهان و خوردن زياد ميوه تا حد زيادى مىتوان از بوى بد دهان كاست، اما بوى بد دهان، علتهايى ديگر نيز دارد كه عبارتند از:

ـ عفونت لثه و دندان;ـ عفونت گلو;ـ سينوزيت;ـ عفونت ريه;ـ بيماريهاى كبدى.

در بعضى موارد، علت بوى بد دهان، ميكربى به نام «هليكو باكترپيلورى» است كه در جهاز هاضمه باقى مىماند و گاهى باعث زخم معده و اثناعشر نيز مىشود و با آنتى بيوتيك بهتر مىشود.

در مواردى كه از وجود بيماريهاى فوق الذكر مطمئن هستيم، مىشود از قرص نعناع يا برگ خشك نعناع، يا دهان شويه با بتادين 1/0 (به نسبت نصف و نصف با آب) استفاده كنيم.