شما جزء کدام دسته از پدر و مادرها هستید؟ آن‌ها که سختگیرند و معتقدند که فرزندشان باید بدون هیچ چون و چرایی از فرامین آن‌ها اطاعت کند؟ یا آن گروه که می‌خواهند برعکس شیوه تربیتی والدین خود، به فرزندانشان آزادی عمل بدهند و او را محدود نسازند؟

موفق‌ترین والدین کسانی هستند که ضمن دوست داشتن فرزندانشان، از آن‌ها توقع و انتظار هم دارند. آنان بدون هیچ قید و شرطی نسبت به فرزندانشان توجه نشان می‌دهند و ساعتی را در کنار آن‌ها می‌گذرانند و از آن لذت می‌برند. پدر و مادر خوب، والدینی هستند که به علایق و خواسته‌ها و مشکلات فرزندانشان توجه می‌کنند و حد و مرزی نیز برای آن‌ها قائل‌اند.

در چنین خانواده‌هایی فرزند نوجوان به راحتی نظرات مخالف خود را نسبت به موضوع خاصی، بدون ترس و وحشت بیان می‌کند و مجبور به اطاعت بی‌چون‌وچرا و بدون هرگونه توضیح نیست. یک پدر و مادر خوب مطمئناً قوانین و محدودیت‌هایی منطقی و مبتنی بر عشق و دوستی نسبت به فرزند نوجوانشان در نظر می‌گیرند. البته همه پدر و مادرها می‌خواهند خوب باشند و تصورشان این است که با روش تربیتی خاصی که مدّ نظر دارند حتماً پدر و مادر خوبی هستند اما فرزندشان قدر آن‌ها را نمی‌داند. اما واقعیت آن است که برخی از والدین گاه علیرغم میل باطنی خود، به دلیل تحمل فشارهای مختلف زندگی و یا خستگی و مشغله کاری زیاد، یا راه سلطه‌جویی و دیکتاتوری را در پیش می‌گیرند و یا برعکس، نوجوان را به حال خود رها می‌کنند. همه ما ممکن است دچار اشتباه شویم و در موقعیت خاصی چنین رفتاری را اعمال کنیم. اما منظور رفتارهایی هستند که دائماً تکرار می‌شوند و در حقیقت تبدیل به یک روش تربیتی درازمدت می‌گردند. توجه به این نکته بسیار مهم است زیرا رفتارهای دیکتاتورمآبانه ممکن است فرزند نوجوان شما را در آن لحظه وادار به اطاعت از شما کند، اما مطمئناً این روش در طول زمان اثری منفی بر روی او می‌گذارد و ممکن است دور از چشم شما دست به کارهای نابخردانه بزند.

با عشق و محبت و اعتماد شروع کنید

نوجوان‌ها حتی بیش از کودکان می‌خواهند مطمئن شوند که شما برای آن‌ها زندگی می‌کنید و به آن‌ها بها می‌دهید.

آگاهانه یا ناآگاهانه، بسیاری از نوجوان‌ها نگران آن هستند که شاید دیگر مانند زمان کودکی، مورد علاقه پدر و مادرشان نباشند. برخی از والدین با تعریف و تمجید از دوران کودکی آن‌ها و این که در دوران خردسالی چقدر شیرین و با مزه بوده‌اند، به این نگرانی دامن می‌زنند. نوجوان به تضمین مجدد مهر و محبت پدر و مادرش نسبت به خود نیاز دارد و می‌خواهد مطمئن شود که رشد او، حتی بدرفتاری و بی‌ادبی‌اش نسبت به شما، از میزان تعهدی که نسبت به او دارید نمی‌کاهد. البته بین توجه به خواسته‌های نوجوان و برآورده ساختن هر آنچه که او می‌خواهد، تفاوت بسیاری وجود دارد.

اگر با فرزند نوجوانتان رابطه خوبی ندارید، توجه به موارد ذیل می‌تواند مشکل شما را حل کند.

زمانی را به او اختصاص دهید

گروهی از والدین تصور می‌کنند که اگر فرزند نوجوانشان توجه خاصی نسبت به دوستان هم سن و سالش دارد، به این معناست که او دیگر به خانواده‌اش اهمیتی نمی‌دهد. به همین دلیل برخی از آن‌ها برای جلب توجه او به سوی خود، مدام از دوستان وی بدگویی می‌کنند؛ تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که اغلب نوجوانان نه تنها تمایل دارند بیشتر اوقات خود را در کنار والدینشان بگذرانند، بلکه از آن نیز لذت می‌برند. اگر می‌خواهید رابطه خوبی با او داشته باشید، باید او را بیشتر بشناسید و از علایق و خواسته‌ها و حتی مشکلاتی که او را از درون رنج می‌دهند، آگاه شوید. باید به او ثابت کنید که برایش ارزش قائلید و به آراء و نظراتش توجه دارید. در این صورت نوجوان شروع به درد دل خواهد کرد و خواسته‌ها و مسائل دیگرش را با شما در میان خواهد گذاشت. اما اگر قرار باشد صحبت‌های شما با او همیشه حول محور خاصی مانند مسائل روزمره زندگی و گله و شکایات شما از او دور بزند، هرگز نمی‌توانید توجه واقعی او را جلب کنید. متأسفانه اغلب گفت‌وگوهای بین والدین و نوجوانان، پیرامون موضوعات روزمره منزل و کارهای لازم‌الاجرا است: "این‌قدر سربه‌سر برادرت نذار" " برو موهاتو کوتاه کن"، " این‌قدر با جوش‌های صورتت ورنرو" و ... این‌ها موضوعات مناسبی برای ایجاد یک ارتباط مثبت و خوب با او نیستند.

موضوعات مورد علاقه نوجوانان

موضوعات خانواده

نوجوان‌ها دوست دارند در تصمیم‌گیری‌هایی که بر روی همه افراد خانواده تأثیر می‌گذرد، دخالت داده شوند؛ مانند مسافرت، عوض کردن خانه، بیماری، فشارهای اقتصادی و ... آنان غالباً سؤالات بی‌پاسخ فراوانی دارند که احتمالاً با شما در میان می‌گذارند. سؤالاتی مانند این که مواد مخدر چیست؟ نشئه شدن یعنی چه؟ نباید به آن‌ها دروغ بگویید و یا با عباراتی مانند " بعداً خودت می‌فهمی" یا " نمی‌دونم چه جوری برات توضیح بدم"، " فراموش کن"، از پاسخ به آن‌ها طفره بروید.

مشاهده ابراز علاقه پدر و مادر نسبت به هم برای او لذت‌بخش است

شنیدن عبارات و جملات محبت‌آمیزی همچون " دوستت دارم"، " عشق من تو هستی " و امثال آن از زبان پدر و مادر نسبت به یکدیگر، نوجوان را سرشار از امید و شادی می‌کند. برای او بسیار مهم است که بداند پدر و مادرش یکدیگر را دوست دارند. زیرا نوجوان همیشه از این نگرانی که ممکن است روزی والدینشان از هم جدا شوند و او را تنها بگذارند، رنج می‌برد و شنیدن این جملات به معنای قوت قلبی برای او است.

او را به دنیای خود راه دهید

نوجوانان دوست دارند در مورد علایق و احساسات پدر و مادر خود و یا امیدها و رؤیاها و ناراحتی‌ها و نومیدی‌های آنان مطلع باشند. آگاهی نوجوانان از این حقیقت که شما نیز همیشه نسبت به خود اطمینان صد درصد ندارید رسیدن به دوران بلوغ را برای او ساده‌تر می‌کند، هرچند که نیازی به تعریف تمام جزئیات نیست.

به او اعتماد کنید

بسیاری از والدین به قدری در امور فرزند نوجوان خود دخالت می‌کنند که گفت‌وگوی بین آن‌ها جز بگومگو و بحث‌وجدل نیست. هرگز به او به خاطر یک‌بار دیر آمدن برچسب‌های ناروا نزنید، زیرا ممکن است او را به این نتیجه برساند که با خود بگوید:" به هر حال پدر و مادرم که به من اعتماد ندارند و هر جور دلشان بخواهد فکر می‌کنند، پس چرا به این اعمال دست نزنم؟ "

تحسین نکات مثبت، به نوجوانان حس اعتماد به نفس می‌بخشد و سرزنش و تحقیر و گوشزد مکرر نقطه‌ضعف‌هایش، حس خلاقیت را از او سلب می‌کند و به او احساس ضعیفی و بی‌ارزشی می‌دهد.

سختگیری‌های افراطی، نوجوان را وادار به پنهان‌کاری خواهد کرد، پس سعی کنید بیش‌ازحد او را محدود نسازید. اگر به آهنگ خاصی علاقه دارد، شما نیز در ظاهر امر چنین وانمود کنید که آن آهنگ را دوست دارید. زیرا عدم درک نیازهای روحی – عاطفی او، فرزند نوجوانتان را به جاذبه‌های خارج از منزل خواهد کشاند.

با او به احترام صحبت کنید

مطمئن باشید در مقابل رفتار محترمانه شما با فرزند نوجوانتان، او نیز در برخورد با شما همین شیوه را برمی‌گزیند، البته نه در طی یک روز و یک هفته. همیشه به او احترام بگذارید تا او نیز چنین کند. از سرکوفت زدن و سرزنش نوجوان به‌ویژه در حضور دوستان و آشنایان بپرهیزید و به‌جای آن، عشق و علاقه خود را نسبت به او بر زبان آورید.

اغلب پدرها با بزرگ شدن دخترانشان، از آن‌ها فاصله می‌گیرند و قبول این مطلب که ممکن است دخترشان هنوز هم بخواهد مانند گذشته با آن‌ها شوخی و بازی کند، دشوار است. مادرها هم در برابر فرزندان پسر بالغ خود همین شیوه را انتخاب می‌کنند. اما فراموش نکنید که دخترها هنوز هم فرزند پدرشان و پسرشان فرزند مادرشان هستند.

این شیوه رفتاری نوجوان را دچار نگرانی می‌کند و ممکن است نزد خود بیندیشید که دیگر مورد توجه پدر و مادر خود نیست.