1 سؤال: آیا می‌شود که انسان بعد از تحقیق مرجع تقلید خود را عوض کند زیرا او زمانی که مکلف شده ممکن است تحقیق کاملی نکرده باشد؟ پاسخ: باید برای تشخیص مرجع تقلید اعلم به اهل خبره مراجعه نمائید وعدول از تقلید اعلم به غیر اعلم جائز نیست.

2 سؤال: آیا شنیدن مساله از طریق تلفنی که منسوب به مرجع تقلید است برای مکلف حجیت دارد؟ و آیا می‌تواند آن مساله ای را که شنیده برای مردم به عنوان حکم شرعی و نظر مجتهد بیان کند؟ پاسخ: اگر اطمینان به درستی آن پیدا نماید می‌تواند برای مردم بیان کند.

3 سؤال: عدول از مجتهد مساوی به مساوی چه حکمی دارد؟ پاسخ: چنانچه هردو مساوی باشند ویکی از دیگری اَورع در مقام فتوا نباشد می‌تواند عملش را با فتوای هر کدام تطبیق دهد مگر در مساله ای که درخصوص علم اجمالی به تکلیف دارد مثل مواردقصر و تمام که احتیاط واجب در این صورت این است که به هر دو فتوا عمل کند.

4 سؤال: کسی از بنده سؤال کرد که می‌توان مرجع خود را تغییر داد جواب چیست؟

پاسخ: نمی‌توان تغییر داد مگر اینکه بقاء بر تقلید مرجع سابق جایز نباشد مثل اینکه مجتهدی از او اعلم باشد.

5 سؤال: آیا می‌توان در مسائل شرعی به آسانترین فتوا عمل کرد، یعنی درست بر خلاف احتیاط؟ پاسخ: خیر.

6 سؤال: آیا در یک مورد خاص می‌توان از یک مرجع تقلید، غیر از مرجع تقلید خود تقلید کرد؟ پاسخ: خیر.

7 سؤال: آیا من که قبلاً از مرجعی تقلید می‌کردم و بعد رحلت آن مرجع در باب نماز و روزه از مرجعی دیگر تقلید کردم، حال در مورد هدیه که مرجع اول می‌گفتند هدیه خمس ندارد چکار باید بکنم؟ آیا بر طبق نظر مرجع اول می‌توانم باقی بمانم؟ پاسخ: بستگی به تقلید فعلی شما دارد.

8 سؤال: دختری در سن 9 سالگی بدون تحقیق از مرجع پدر و مادرش تقلید می‌کرده است بعد از مدتی احساس می‌کند که مرجع دیگری اعلم هستند آیا می‌تواند به ایشان برگردد؟ پاسخ: اگر از گفته پدر و مادر به اعلمیت مرجع خود وثوق پیدا کرده بود با فرض اینکه آنها از اهل خبره تحقیق کرده‌اند و به اعلمیت آن مرجع رسیده‌اند جایز نیست از تقلید خود عدول کنید تا اعلمیت مرجع دیگر ثابت شود و اگر این طور نبود لازم است از اعلم تفحص کنید و آن مرجع را تقلید کنید.

9 سؤال: چنانچه فردی مقلد مرحوم آیت الله خوئی بوده سپس مقلد حضرتعالی گردیده و در بقا به میت باقی مانده بر اساس فتوای آن مرحوم چنانچه در نیمکره رویت حلال ماه در شهری مشخص شود مثلاً در عربستان هلال رویت شود برای مؤمنین مقلد ایشان در شهر شیراز کفایت می‌کند اما در شهر شیراز از عموم مردم بر اساس فتوای بقیه مجتهدین روزه بوده تقاضا می‌شود مشخص فرمائید اگر فردی در روز پنج شنبه با تشخیص پیش گفت عید گرفته چه حکمی دارد؟ پاسخ: بنابر فتوای مرحوم آیت الله خوئی اگر هلال ماه در عربستان رویت شود برای شیراز کافی است و چنانچه رویت ماه در عربستان برای شما ثابت است قضای آن روز لازم نیست.

10 سؤال: اینجانب مقلد مرجعی بوده‌ام و از ایشان تقلید می‌کردم ولی بعد از فوت آن مرجع اکنون هیچ مرجعی برای خود انتخاب ننموده‌ام؟ پاسخ: از اهل خبره بپرسید و از اعلم تقلید کنید که معذّر روز قیامت عملی که مستند باشد به فتوای اعلم سپس نظر ایشان نسبت به بقاء در تقلید و حکم اعلم گذشته خود جویا شوید.

11 سؤال: آیا می‌شود مقلد مرجعی باشیم ولی در یک مسئله از مرجع دیگری تقلید کنیم؟ پاسخ: تقلید یعنی عمل به قول اعلم است و با فرض اعلمیت دیگر رأی غیر اعلم معذر نخواهد شد البته اگر با شهادت اهل خبره ثابت شود که دیگری در یک یا دو باب از ابواب فقه اعلم است لازم است در آن مورد از دیگری تقلید کند زیرا که تقلید اعلم واجب است.

12 سؤال: اگر بعد از انتخاب مرجع تصمیم به تغییر مرجع اعلم‌تر یا مساوی دیگری گرفته شود چه حکمی دارد؟ آیا جایز است؟ پاسخ: اگر اعلم باشد عدول واجب است و اگر مساوی باشند حتی در ورع مکلف مخیر است عمل خود را طبق فتوای یکی از آنها انجام دهد.

13 سؤال: با تحقیقاتی که انجام داده‌ام ولی هنوز نتوانسته‌ام مرجع اعلم را تشخیص دهم لطفاً مرا راهنمائی بفرمائید؟ پاسخ: می‌توانید در مسائل اختلافی بین فتاوای مراجعی که یقیناً اعلم یکی از آنها است احتیاط کنید و با فرض عدم امکان تشخیص اعلم می‌توانید از یکی از آنها تقلید کنید البته در مواردی که در خصوص مسئله علم اجمالی به تکلیف است مثل قصر و تمام در سفرهائی که وظیفه‌تان را نمی‌دانید، احتیاط واجب جمع است.

14 سؤال: آیا مقلدین در مورد تعیین روز عید فطر باید به مراجع خود رجوع کنند یا همان روزی که در کشور عید فطر اعلام می‌شود باید مدنظر همه باشد؟ پاسخ: این امر تقلیدی نیست و شخص باید اطمینان پیدا بکند.

15 سؤال: آیا می‌توان مرجع را بعد از سن تکلیف عوض کرد؟ اگر امکان دارد در چه صورت؟ پاسخ: چنانچه حجت شرعی دارید که مرجع شما اعلم از دیگران است نمی‌توان از تقلید او عدول کرد و به هر حال فرقی بین تقلید قبل از تکلیف و بعد از آن نیست.

16 سؤال: اگر طبق نظر اهل خبره بر تقلید از یکی از مراجع فوت شده باقی بمانیم در مسائلی که در رساله وجود ندارد از چه کسی استفتاء کنیم؟ پاسخ: در مسائلی که مرجع اعلم میت فتوا ندارد یا فتوای وی معلوم نیست به مرجع زنده‌ای که اعلم احیا است رجوع می‌شود.

17 سؤال: مرجع تقلید را چگونه انتخاب کنم؟ آیا حتماً باید مرجع خاصی داشت یا چند تایی هم می‌شود؟ پاسخ: معذر روز قیامت تنها فتوای اعلم است و اعلم را می‌توان با شهادت اهل خبره شناخت.

18 سؤال: هر فرد در چه سنی می‌تواند دین خود را تعیین کند و آیا در این کار مختار است یا نه؟ پاسخ: برای بچه مسلمان که در سن تمییز اسلام را اظهار داشته است راهی جز عمل کردن به دستورات اسلام نیست، و انکار آن عین گمراهی و ضلالت و موجب زیان است. و احکام مرتد که من جمله قتل است بر او بار می‌شود.

19 سؤال: شخصی که مسئله‌ای برایش پیش می‌آید و در توضیح المسائل هم چیزی در آن مورد ذکر نشده باشد آیا بر او واجب است که استفتاء کند؟ پاسخ: لازم است فتوای مرجع خود را در مسأله بپرسد و اگر راه رسیدن نباشد می‌تواند به فتوای مرجع دیگری که اعلم است عمل کند.

20 سؤال: آیا در موارد احتیاط واجب و یا مستحب می‌توانیم به مرجع دیگری مراجعه نمود؟

پاسخ: در موارد احتیاط واجب می‌توان به مرجع دیگر مراجعه کرد با رعایت اعلم فالاعلم و در موارد احتیاط مستحب نیازی به رجوع نیست.

21 سؤال: آیا عمل به احتیاط کار ساده‌ای است و برای ما قابل توصیه است؟

پاسخ: عمل به احتیاط کار مشکلی است و اگر تشخیص اعلم برای شما میسر نیست از یکی از کسانی که احتمال می‌دهید اعلم یا مساوی باشند تقلید کنید.

22 سؤال: آیا می‌توانم مرجع تقلیدم را تغییر دهم؟

پاسخ: اگر مرجع شما اعلم از دیگران است نمی‌توانید آنرا تغییر دهید و اگر دیگری اعلم است لازم که از او تقلید کنید و ملاک در هر دو شهادت اهل خبره در مسأله اعلمیت است.

23 سؤال: در یک کاروان که به قصد زیارت بیت الله الحرام می‌رود یک روحانی هست که مسائل شرعی را بیان می‌کند، اگر در کاروان مقلدین هر یکی از مراجع تقلید باشد وظیفه روحانی کاروان چیست؟ او که نمی‌تواند رساله توضیح المسائل همه مراجع تقلید را همراه خود به حج ببرد، حکم مقلدین چه می‌شود؟ پاسخ: اگر فتوای مرجع شخص را نمی‌داند نباید به او مسأله را طبق فتوای دیگران بگوید بلکه او را به کسی که مسأله را می‌داند راهنمایی کند.

24 سؤال: آیا در مسأله ای که معظم له حکم احتیاط واجب داده‌اند می‌توان از آیت الله خوئی تقلید نمود؟ پاسخ: در احتیاط واجب نمی‌توان به مرجع میت رجوع کرد وفقط می‌توان به مرجع حی رجوع کرد.

25 سؤال: اگر احتمال دهیم که فتوی عوض شده آیا باید به احتمال عمل کنیم یا به رساله؟ پاسخ: باید به رساله عمل کرد.

26 سؤال: اینجانب مقلد شما هستم. آیا همسرم باید به تبعیت از من از مقلدی که من از او تقلید می‌نمایم تقلید نماید؟

پاسخ: تبعیت از شوهر در مرجع تقلید لازم نیست.

27 سؤال: نظر معظم له در مورد بقا بر میت چیست؟ (تقلید کردن) پاسخ: اگر میت اعلم باشد باید بر تقلید اوباقی باشد واگر حی أعلم باشد باید به اوعدول کند.