سفلیس چیست ؟

سفلیس یک بیماری منتقله از طریق جنسی است که مسئول اپیدمی های خطرناک می باشد. علت آن یک باکتری به نام تریپونماپالیدوم است. میزان سفلیس اولیه و ثانویه در ایالات متحده آمریکا از سال 1990 تا 2000 میلادی به میزان 2/89 درصد کاهش یافته است. اگر چه میزان عفونت از 5979 مورد در سال 2000 به 6103 در سال 2001 افزایش یافت است. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در نوامبر 2002 اعلام کرد این اولین افزایش از سال 1990 به بعد می باشد.

نگرانی روز افزون در این مورد است که سفلیس احتمال انتقال ( ایدز ) را 5-3 برابر افزایش می دهد.

سفلیس چگونه منتقل می شود ؟       

باکتری سفلیس بسیار شکننده است و عفونت اغلب از طریق تماس جنسی با فرد آلوده منتقل می شود. باکتری از طریق زخم های اولیه که فرد آلوده به پوست، غشاء مخاطی نواحی تناسلی، دهان یا مقعد شریک جنسی غیرآلوده منتقل می گردد. همچنین از طریق پوست گسسته سایر نواحی بدن نیز منتشر می شود. به علاوه زنان باردار مبتلا به سفلیس می توانند باکتری را به جنین خود منتقل نموده و نوزاد با مشکلات شدید مغزی و فیزیکی در نتیجه این عفونت، متولد گردد.

· علائم سفلیس    

بیماری باعث ایجاد یک زخم در محل عفونت می گردد. باکتری با گذشت زمان موجب آسیب به ارگان های زیادی می شود. متخصصین سیر بیماری را به چهار مرحله اولیه ، ثانویه، پنهان ، ثالثیه، تقسیم می نمایند. یک فرد آلوده که درمان نشود، طی دو مرحله اول باعث انتقال عفونت به دیگران می گردد که اغلب یک یا دو سال به طول می انجامد. در مراحل پایانی ، یک سفلیس درمان نشده مسری نیست ولی باعث مشکلات قلبی جدی، اختلالات ذهنی، کوری، اختلالات عصبی و مرگ می گردد.

· سفلیس اولیه

علامت اولیه سفلیس، زخمی به نام شانکر می باشد. شانکر 10 روز تا 3 ماه بعد از آلودگی ایجاد می شود اما اغلب در 6-2 هفته اول بروز می نماید. چون شانکر ممکن است بدون درد باشد و یا داخل بدن ایجاد شود بیماران به آن توجهی نمی کنند. شانکر اغلب در قسمتی از بدن که در تماس با زخم شریک جنسی آلوده بوده ظاهر می شود . این قسمت ها شامل آلت تناسلی مردانه و زنانه می باشد

شانکر همچنین می تواند به مدخل رحم ، زبان ، لبها و دیگر اعضای بدن نیز انتشار یابد.

شانکر با یا بدون دارو در طی چند هفته ناپدید می شود. در صورت عدم درمان طی مراحل اولیه حدود 3/1 افراد وارد مرحله مزمن می شوند.

·سفلیس ثانویه

یک لکه پوستی با زخم قهوه ای به اندازه یک سکه کوچک نشانه مرحله مزمن سفلیس می باشد. این لکه پوستی 6-3 هفته بعد از ظهور شانکر در هر قسمتی از بدن ظاهر می شود. اگر چه این لکه ممکن است کل بدن را درگیر نماید، اغلب در کف دست و پا ظاهر می شود. به علت حضور باکتری فعال در زخم ها هرگونه تماس جنسی یا غیرجنسی منجر به انتشار عفونت می شود. لکه پوستی در طی چندین هفته یا ماه بهبود می یابد.

دیگر علائم عبارتند از : تب خفیف، خستگی ، سردرد، گلودرد، ریزش موی ناحیه ای و تورم غدد لنفاوی در سراسر بدن بیمار. این علامت می توانند بسیار خفیف بوده و مانند شانکر در طی درمان ناپدید شوند. علائم سفلیس ثانویه ممکن است طی یک تا دو سال از بیماری ظهور یافته و سپس ناپدید شوند.

·سفلیس نهفته

در صورت عدم درمان ، فرد وارد مرحله نهفته بیماری می شود. در این مرحله مسری نیست و علائمی نیز ندارد.

· سفلیس ثالثیه

حدود یک سوم از افرادی که در مرحله ثانویه بیماری قرار دارند وارد مرحله پر عارضه ثالثیه
می شوند. در این مرحله باکتری به ارگان هایی نظیر قلب، چشم ها، سیستم عصبی، استخوان ها، مفاصل و سایر نقاط بدن صدمه می رسانند. ممکن است این مرحله چندین سال و حتی برای دهه ها به طول بیانجامد.

این مرحله از بیماری ممکن است منجر به بیماریهای مغزی، کوری و دیگر مشکلات عصبی، مشکلات قلبی و مرگ منتهی گردد.

· تشخیص

گاهی اوقات سفلیس « مقلد بزرگ » نامیده می شود. زیرا علائم اولیه بیماری مشابه بسیاری از بیماری های دیگر است. افراد فعال از نظر جنسی با ظهور هرگونه ضایعات پوستی و زخم ناحیه تناسلی باید بلافاصله به پزشک مراجعه نمایند.

افرادی که به سبب دیگری بیماری های منتقله جنسی « نظیر سوزاک » تحت درمان هستند باید از نظر سفلیس نیز تست شوند.

 روش های تشخیص سفلیس

- شناخت علائم و نشانه ها ی بیماری

-آزمایش نمونه خون

-شناسایی باکتری از طریق میکروسکوپ

تست خون شواهدی از عفونت را آشکار می سازد اگر چه گاهی اوقات تا سه ماه بعد از آلودگی به طور کاذب منفی می شود. موارد مثبت کاذب نیز در برخی موارد رخ می دهند.

درمان

متأسفانه به علائم اولیه بیماری خفیف هستند و بسیاری از بیماران در ابتدای سیر بیماری درمان نمی شوند.

پزشک اغلب بیمار را با تزریق پنی سیلین درمان می نماید و در بیماران حساس به
پنی سیلین از آنتی بیوتیک های دیگر استفاده می شود. برخی بیماران به دوز معمولی پنی سیلین پاسخ نمی دهند. بنابراین در این بیماران مهم است که تست های مکرر خونی جهت اطمینان از نابودی باکتری صورت گیرد.

بیماران مبتلا به سفلیس عصبی نیاز به تکرار تست دو سال بعد از درمان اولیه دارند. در تمامی مراحل سفلیس، درمان صحیح و  کافی بیماری را درمان می نماید. اما در سفلیس ثالثیه صدمات ارگان برگشت پذیر نخواهند بود.

·تأثیر سفلیس بر زنان باردار

ک زن باردار مبتلا به سفلیس فعال و درمان نشده می تواند عفونت را به جنین منتقل سازد. به علاوه میزان سقط جنین در زن مبتلا به آلودگی حاد در حدود  50-25 در صد می باشد.

برخی از نوزادن مبتلا به سفلیس مادرزادی ممکن است در هنگام تولد علامت دار باشند. اما بسیاری از علائم بعد از گذشت 2 هفته تا سه ماه ظاهر می شوند. این علائم شامل موارد زیر
می باشند.

- زخمهای پوستی

- ضعف و گریه خشن

- کم خونی

- ضایعات التهابی پوست

- کبد و طحال متورم 

- بدشکلی های مختلف

- تب

- پوست زرد(یرقان)               

زخم های مرطوب این نوزادان معمولاً مسری هستند.

ندرتاً علائم بیماری در دوران شیرخواری بروز نمی نماید و در سنین نوجوانی با علائم  مراحل نهایی سفلیس نظیر صدمات استخوانی، دندانها، چشم ها، گوش ها و مغز خود را نشان می دهد.

·عوارض سفلیس

باکتری سفلیس اغلب در طی مراحل اولیه عفونت به سیستم عصبی تهاجم می نماید. تقریباً نزدیک به 7-3 درصد بیماران درمان نشده به سفلیس عصبی مبتلا می گردند. زمان بین ایجاد عفونت تا بروز علائم سفلیس بیشتر از 20 سال می باشد. در برخی مبتلایان به سفلیس عصبی هیچ علامتی دیده نمی شود. در برخی به علت التهاب مغزی سر درد، سفتی گردن و تب ایجاد می گردد و برخی بیماران به صرع مبتلا می شوند.

در بیمارانی که عروق خونی مورد تهاجم قرار گرفته اند. علائم سکته مثل بی حسی ، ضعف و مشکلات بینایی دیده می شود. در صورت ابتلای بیماران ایدزی به سفلیس عصبی، درمان مشکل و سیر بیماری بسیار متغیر می باشد.

· پیشگیری

-  اجتناب از هرگونه تماس با زخم های عفونی و دیگر بافت های نظیر مایعات بدن

- مصرف کاندوم مردانه ( لاتکس ) در مقاربت جنسی

-تشخیص و درمان سریع در بارداری بهترین راه پیشگیری سفلیس مادرزادی می باشد و به عنوان یکی از تستهای مراقبت قبل از زایمان صورت می گیرد.