در اين مقاله به معرفي روش و آشنايي با پارچه‌های مصنوعي، ابريشمي، پشمي، نخي و كتاني و معرفي ویژگی‌ها آن‌ها از روي درجه حرارت اطو و توضيح راجع به راه و بی‌راه و اريب پارچه‌های مختلف همچنين پارچه‌هایي كه خواب و يا طرح به يك طرف دارند، پيدا كردن بی‌راه پارچه‌ها و نحوه پهن كردن پارچه و طريقه برش پارچه‌هایي كه به‌صورت يك لا برش می‌خورند.

آشنايي با عملكرد چرخ خياطي سرويس روغن كاري و نخ كردن چرخ و ماسوره و نخ شل براي آماده كردن دوخت بعدي و امتحان دوخت چرخ.

هدف

داشتن اطلاعات اوليه براي كساني كه قصد فراگيري خياطي را دارند آگاهي از تنوع پارچه‌ها و ميزان حرارت لازم براي اطو زدن آن‌ها طريقه صحيح كار با چرخ خياطي و استفاده بهينه از آن.

براي اينكه دقیق‌تر با انواع پارچه‌ها آشنا شويم بهتر است آن‌ها را به ترتيبي كه روي درجات بعضي از اطوها به‌صورت كلمات فارسي نوشته شده به خاطر بسپاريم.

به‌طور كلي پارچه‌ها را به پنج گروه اصلي تقسيم می‌کنند:

1. پارچه‌های مصنوعي

2. ابريشمي

3. پشمي

4. نخي

5. كتاني

اولين گروه پارچه‌های مصنوعي هستند كه از مواد مختلف خام و تركيبات پيچيده شيميايي تهيه می‌شوند.

چهار گروه بعدي پارچه‌های طبيعي هستند.

دو گروه ابريشمي و پشمي منشأ حيواني و دو گروه نخي و كتاني منشأ گياهي دارند.

شناسايي پارچه‌ها از روي درجات روي اتو براي شناخت پارچه‌ها از روي درجات بعضي از اطوها كه به‌صورت كلمات فارسي نوشته شده اولين درجه كه داراي كمترين حرارت اطو می‌باشد ضعيف ناميده می‌شود.

درجه 1 : درجه ضعيف

(ژرسه - پلي استر- پاناما- فلامنت - سلولز - سنتتيک)

براي دو گروه پارچه‌های مصنوعي سلولز و سنتتيک كه الياف آن‌ها با فعل و انفعالات شيميايي به دست می‌آید مناسب می‌باشد.

از دو گروه ديگر می‌شود از پاناما و فلامنت نام برد.

از انواع پارچه‌های نايلون، ژرسه را می‌توان نام برد.

از ویژگی‌ها اين نوع پارچه‌ها دوام و بشور و بپوش بودن آن‌هاست.

اين پارچه‌ها با حرارت زياد جمع می‌شوند، و در مقابل حرارت آتش مانند لاستيك می‌سوزند و از آن‌ها گلوله‌هایی سياه و سفت باقي می‌ماند.

درجه 2 :ابريشم مصنوعي

روي اطوهايي كه درجات آن به‌صورت كلمات فارسي مشخص شده بعد از ضعيف، ابريشم مصنوعي را می‌بینم.

درجه ابريشم مصنوعي براي پارچه‌هایي با الياف مصنوعي كه با رشته‌های طبيعي مخلوط شوند مناسب می‌باشد.

اين پارچه‌های خوش حالت كه گروه زيادي از پارچه‌ها را تشكيل می‌دهند دوخت و برشي ساده‌تر از گروه اول دارند مشهورترين آن‌ها تترون و ترگال می‌باشند.

درجه 3 : تريلين- لئوناردو

سومين درجه‌ای كه روي اطوها مشخص شده ابريشم و براي پارچه‌های ابريشمي مناسب است.

اين نوع پارچه از رشته‌هایي كه كرم ابريشم به‌عنوان پيله به دور خود می‌تند تهيه می‌شود.

پارچه ابريشم بسيار نرم و لطيف و همین‌طور محكم و با دوام است.

از محسناتش اينكه در هواي سرد، گرم و در هواي گرم، خنگ می‌باشد.

براي برش، دوخت و اطوكاري آن بايد دقت و ظرافت بيشتري همراه باشد.

از انواع آن كرپ ژورژت ، ارگانزا، شيفون و ساتن را می‌توان نام برد.

ساتن

درجه 4 :پارچه‌های پشمي

اين درجه حرارت براي پارچه‌هایي كه از پشم حيوانات تهيه می‌شوند مناسب می‌باشد.

پارچه‌های پشمي گرم و سبك، چروك ناپذير، جذب كننده رطوبت و بسيار محكم و با دوام می‌باشند.

پارچه‌های پشمي به‌راحتی اطو خورده و حالت می‌گیرند،آن‌ها در برابر برق عايق هستند و در مقابل آتش هم از خود مقاومت نشان داده و به‌سادگی نمی‌سوزند.

از انواع آن فاستونی‌ها را شامل گاباردين – فلانل و كانگا می‌توان نام برد.

فوتر و ماهوت مشهورترين پارچه پشمي كشمير می‌باشد كه گرمي و خصوصاً وزن سبك آن اين نوع پارچه را از انواع آن متمايز می‌کند.

فاستوني

درجه 5 : پارچه‌های نخي

اين درجه حرارت مخصوص پارچه‌هایي است كه از پنبه تهيه می‌شوند.

دوام ، سبكي، محكمي و مخصوصاً خنكي از مشخصات بارز آن می‌باشند.

پارچه‌های نخي جذب كننده رطوبت و هنگامي كه خيس باشند محکم‌تر می‌شوند.

پارچه‌های نخي نرم می‌باشد و به‌راحتی اطو می‌شوند ، برش و دوخت اين پارچه‌ها ساده‌تر می‌باشد.

بهتر است پارچه‌های نخي را قبل از برش آب كشيد تا به مقدار لازم آب برود.

از انواع آن چلوار، كدري ، چيت ، متقال ، و پپلين را می‌توان نام برد.

پارچه کدري

درجه 6 : پارچه‌های کتاني

پارچه‌های كتاني به پارچه‌هایي اطلاق می‌شود كه از الياف گياه كتان تهيه می‌شوند.

اين پارچه‌ها بسيار با دوام، محكم و جاذب رطوبت می‌باشند سطحي صاف دارند و خيلي زود چروك می‌شوند.

از انواع آن آكار – آرو را می‌توان نام برد.

برش پارچه‌ها

براي برش هر پارچه‌ای لازم است كه راه پارچه به‌موازات خطوط طولي بدن قرار گيرد.

اما در مواردي كه به‌واسطه طرح پارچه می‌خواهیم قسمت‌هایی مثل لكه بالاي پيراهن را برعكس ببريم بايد اطمينان داشته باشيم كه آن قسمت بعد از شستشو آب نمی‌رود و چنانچه پارچه آبرفت داشت پارچه را بايد قبل از برش آب كشيد.

به‌طور كلي تمام پارچه‌هایي كه در بازار موجود می‌باشند در سه چيز مشترک‌اند و آن داشتن راه و بی‌راه و اريب می‌باشد به‌جز چند مورد معمولاً پارچه‌ها در راه كش نمی‌آیند اما در بی‌راه كمي كشيده می‌شوند.

و تمامي پارچه‌ها دراريب كاملاً كش می‌آیند راه پارچه كه همان طول پارچه می‌باشد خطوطي به‌موازات حاشيه و يا تركي پارچه را می‌گویند و نخ‌های تار كه داراي مقاومت بيشتري می‌باشند در آن تنيده می‌شوند.

بی‌راه پارچه كه عرض پارچه می‌باشد به‌طور عمودي راه پارچه را قطع می‌کند و نخ‌هایی با عنوان پود كه نسبت به تار داراي مقاومت كمتري می‌باشند در آن تنيده می‌شوند، كه البته پيدا كردن بی‌راه هر پارچه براي برش لباس بسيار ضروري می‌باشد.

براي پيدا كردن بی‌راه پارچه‌ها آن‌ها را به دو گروه تقسيم می‌کنیم، پارچه :آهار دار و لخت براي برش اريب، پارچه بايد كاملاً به‌طور صحيح روي ميز پهن شده باشد.

براي برش پارچه‌های آهاردار با تا زدن پارچه به نحوي كه دو حاشيه كاملاً روي هم قرار گيرد و پارچه داراي پيچ خوردگي نباشد به‌وسیله خطوط عمود يك سطح مستطيل و يا يك گونياي بزرگ خطي را كه در ابتداي پارچه به‌صورت دو لا روي هم قرار گرفته و بر حاشيه عمود می‌باشد به دست می‌آید.

اما پيدا كردن بی‌راه در پارچه‌های لخت به دو صورت انجام می‌پذیرد در روش اول با زدن يك چرت در حاشيه پارچه می‌باشد روش دوم در پارچه‌هایي كه معمولاً جر نمی‌خورد كشيدن يك يا دو نخ از پود پارچه می‌باشد.

كه با كشيدن آن خطي در پارچه می‌افتد.

بايد به خاطر داشته باشيم كه در اين هر حالت اگر بخواهیم پارچه را با قد بخصوص برش بزنيم اگر حاشيه در يك طرف جمع شده باشند از همان طرف اندازه می‌کنیم.

پارچه‌هایي را كه خواب دارند مثل مخمل و جير و بعضي از ساتن​ها و بعضي پارچه‌های پشمي، حتماً بايد هنگام برش به يك طرف يعني رو به پايين خواب پارچه الگوها را پهن كرد.

در غیر این صورت وقتي لباس آماده شد تکه‌هایی که به راه درست بريده نشده به خاطر اينکه راه‌های پارچه‌ها باهم همخواني ندارند و سايه می‌اندازند به تيرگي می‌زند و پارچه‌های براق مات ديده می‌شوند.

همین‌طور در پارچه‌های گل دار و طرح داري كه گل و طرح آن به يك طرف می‌باشد حتماً لازم است لباس طوري برش بخورد كه گل‌ها و طرح پارچه به‌طرف بالا باشد.

نكته مهمي كه بايد در مورد پارچه‌های لخت به خاطر بسپاريم اين است كه هنگامي كه راه پارچه برش خورده به‌صورت ریش‌ریش باشد لازم است براي پهن كردن پارچه بی‌راه آن را پيدا كنيم.

ما اكثر پارچه‌ها را به‌صورت دولا برش مي​زنيم.

اما در مواردي مثل مانتوهاي سايز بالا براي اينكه مصرف پارچه پايين بيايد آن‌ها را به‌صورت باز و يك لا برش می‌زنیم.

برش قرينه

هنگامي كه پارچه به‌صورت باز بريده می‌شود لازم است براي قسمت‌هایی كه به‌صورت قرينه يا جفت نياز داريم براي برش دوم الگو برگردانده شود تا تکه‌های لباس با هم قرينه و جفت گردند در غير اين صورت مثلاً دو آستين و دو قسمت پيش براي يك طرف بريده می‌شود.