آگاهي از وجود سه جنبه مهم شخصيت يعني والد، بالغ و كودك كمك شاياني به هريك از ما میکند.پدران و مادراني كه با اين سه جنبه شخصيت آشنايي بيشتري دارند، در تربيت فرزندان و پرورش افرادي قدرتمند، متكي به خود و منطقي موفقتر نشان میدهند. والديني كه میدانند قسمت والد شخصيت ضبطهای امر و نهي و رفتارهاي پدر و مادر را انجام میدهد قطعاً در برخورد با يكديگر ملاحظه، دقت و توجه بيشتري مبذول میدارند و از نزاع، پرخاشگري و رفتارهاي تكانشي بهخصوص در حضور كودك پرهيز میکنند.
اطلاعات محفوظ در والد مستقيم و بدون دخل و تصرف ضبط میشوند و موقعيت بچه كوچك و نياز حياتي او به پدر و مادر و عدم توانايي او در فهم و درك معاني در اين دوره تصحيح و توضيح را براي او غيرممكن میسازد. بنابراين والديني كه رفتار خصومت آميز و جنگ و نزاع با يكديگر دارند وحشت و ترس فراواني را در قسمت والد كودك خود ضبط مینمایند و قسمت والد اين كودكان سرشار از ترس و وحشت از اين موضوع میشود كه مبادا پدر و مادر يكديگر را از بين ببرند و نابود كنند؛ كودك اين توانايي و قدرت تشخيص را ندارد كه بداند در اين مواقع بهعنوان مثال پدر دچار مشكلات شديد اقتصادي و مالي شده و يا مادر به دليل اختلاف با همكار، همسايه و يا يكي از اقوام بهشدت عصبي و پرخاشگر شده است. كودك قدرت چنين تجزيه و تحليلي را ندارد و فقط موقعيت مخاطره آميز جنگ و دعوا ميان والدينش را میبیند و درك میکند. در والد شخصيت انسان، پندها، قوانين، اخطارها،نه شنیدنها، نكنها و امثالهم محفوظ است. از سوي ديگر محبتها، نوازش، در آغوش كشيده شدن، خنديدن، صداي شيرين خنديدن مادر و صورت بشاش پدر نيز ضبط شده است. از ياد نبريم اين دستگاه ضبط در مغز بچه مدام روشن است.بنابراين حجم اطلاعات محفوظ شده در والد بسيار عظيم نشان میدهد. اين دستگاه ضبط روشن است ولي در مواقعي غريزتاً كودك براي دفاع از خود دستگاه ضبط را خاموش میکند و به حرفهای والدين گوش فرا نمیدهد و حتي آنها را نگاه نيز نمیکند و آن زماني است كه كودك متوجه تناقضهای زيادي میشود؛ پدري كه میگوید سيگار براي سلامتي مضر است ولي خود سيگار میکشد و يا مادري كه عنوان میکند دروغگویی كار بسيار بدي است ولي خودش دائماً دروغ میگوید. حال كودكي كه حق ندارد راجع به اين تناقضات سؤالي بپرسد دچار پريشاني فكر میشود بنابراين بهترين راه را خاموش كردن ضبط والد میداند حتي براي مدتي كوتاه.اين موضوع كه والد در شخصيت هر فرد منحصر به فرد است حاكي از اين موضوع است كه هر شخص در 5 سال نخست زندگي خويش اين محرك را تجربه و درك كرده است و محتويات ضبط شده در والد هر فرد تجربههای اوليه زندگي با پدر و مادر خودش میباشد و به اين لحاظ مخصوص خود اوست. در مرحله بعدي به اخطارها و هشدارها و عنوان كردن مسائل اخلاقي میرسیم همانند اين جملات اسراف گناه بزرگي است. هيچ گاه به كسي اطمينان مكن. بچه خوب به حرف مادرش گوش میکند و غيره. اين موضوعات و فرامين صرف نظر از خوبي يا بديشان در آن زمان حقيقت محض هستند احكامي از سوي آدم بزرگها، كساني كه منشأ ايمني هستند.
در عين حال، كودك در شرايطي است كه بايد از اين احكام اطاعت كند اینها مجموعهای از ضبطهای دائمي هستند. كسي نمیتواند آنها را پاك كند، هميشه وجود دارند و همواره آماده باز نواختن هستند. و اما قسمت قابل توجهي از اين اطلاعات والد بهصورت چه طور بايد ظاهر میشود. چه طور بايد راه رفت،؛ چه طور بايد نشست. چه طور بايد ناخن گرفت، رختخواب را مرتب كرد، از مهمان پذيرايي كرد و غيره. اين عامل چه طور بايد... شامل حجم فراواني از اطلاعات والد است كه از راه شنيدن و ديدن رفتارهاي پدر و مادر كسب میشود .
معمولاً اين اطلاعات مفيد هستند زيرا باعث به وجود آمدن و فراگيري مهارتهایی میشود كه كودك در زندگي روزمره به آنها نياز دارد. با توجه به اين واقعيت كه حجم فراواني از اين قبيل قوانين در مغز هر انسان كوچك در حال رشد، ضبط و ثبت میشود و بيشتر اين فرمانها بهصورت (هرگز، هيچ وقت، هميشه و يادت باشد) محصورند اين قوانين و احكام اغلب منشأ عاداتي میشوند كه بهصورت رفتارهاي قهري و جبري و نقصها و زياده رویهایی میشوند كه بعدها در رفتار متقابل اشخاص ظهور میکند. به غير از والدين منابع ديگري نيز براي كسب اطلاعات والد وجود دارد از جمله تلويزيون، كودكي كه ساعتها بدون كنترل والدين به تلويزيون خيره میشود و احتمالاً تصاوير خشن و پرخاشگري و نزاع را مثلاً در قالب يك فيلم اكشن مشاهده مینماید. دنيا را به همين صورت درك میکند و با خود میگوید: آري همين است. زندگي يعني اين. در اين بين اگر پدر و مادر كانال را عوض نكنند و بعضاً خودشان نيز با كودك همراه باشند در نتيجه وي نتيجه مضاعف میگیرد كه دنيا همين طور است بايد خشن بود. از طرفي حتي زماني كه كودك در حال شنيدن موضوعي در رابطه با اقوام و خويشان و غيره است شنيدن و پي بردن به موضوعات مبهم و خارج از درك او با توجه به سن كمش، موضوعاتي كه پدر و مادر و يا دوستان و نزديكان بدون توجه به حضور كودك آنها را مطرح میکنند همگي در والد كودك ضبط میشود. در عين حال هرگونه موقعيت و وضعيتي خارجي كه انسان كوچولو خود را با آن مواجه میبیند و اين آزادي و اجازه را ندارد كه درباره آن سؤالي بپرسد و يا خودش آن را بررسي نمايد، اطلاعاتي توليد میکند مبهم و متناقض كه در والد ضبط و ذخيره میشود. بدين ترتيب با آگاهي و پي بردن به اهميت ضبطهای والد كه به اذعان برخي از روان شناسان هسته اصلي آن در پنج ساله نخست زندگي ايجاد میشود بيش از پيش متوجه نكات ظريفي میشویم كه به هنگام مواجهه با يكديگر در نقش پدر و مادر و در حضور كودك بايد خود را موظف به رعايت آنها كنيم. وقتي به اهميت اين موضوع پي ببريم كه دستگاه ضبط والد هميشه روشن است ديگر جايز نيست هر حكمي را صادر كردن و عمل نكردن به آن توسط خودمان؛ اگر اختلاف نظر يا عقيده با همسر خويش داريم در حضور كودك آن را تبديل به يك جنجال بزرگ نكنيم و يادمان باشد كه كودك با احساس ناامني چشم به اين جهان میگشاید. او از فضاي ايمن و مناسب رحم كه كليه نيازهايش برآورده میشده چشم به دنيايي میگشاید كه برايش غريب است و احساس ناامني او را اين پدر و مادر هستند كه تبديل به احساس آرامش و امنيت میکنند. بسياري از متخصصين علوم رفتاري بر اين عقیدهاند كه پايه و اساس شخصيت هر فرد در سالهای اوليه زندگي و با تأثيرپذيري از والدين و محيط شكل میگیرد؛ از اين رو نقش حياتي و پراهميت والدين در شكل گيري شخصيت فرزندانشان غيرقابل انكار است.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید