روزه‌های واجب

روزه‌های واجب عبارت است از:

1. روزه ماه رمضان،

2. روزه کفاره،

3. روزه قضا،

4. روزه نذر و عهد و یمین،

5. روزه استیجاری،

6. روزه روز سوم اعتکاف،

7. روزه جایگزین قربانی در حج تمتع.

روزه‌های حرام

روزه‌های حرام (روزه‌هایی که نباید گرفت) عبارت است از:

1. روزه عید قربان،

2. روزه عید فطر،

3. روزه ایام تشریق برای کسی که در منا است،

4. روزه یوم‌الشک (روزی که نمی‌داند آخر شعبان است یا اول رمضان) به نیت ماه رمضان،

5. روزه سکوت،

6. روزه وصال (شب را نیز تا سحر روزه بگیرد)،

7. روزه مستحبی زن در جایی که با حق شوهر منافات داشته باشد،

8. روزه مستحبی فرزند در جایی که باعث آزار و اذیت پدر و مادر گردد،

9. روزه مریض و هر کس که روزه برای او ضرر دارد،

10. روزه مسافر، به جز مواردی که استثنا شده است.

اگر شخصی با اعتقاد به اینکه هنوز اذان صبح را نگفته‌اند، مشغول سحری بشود؛ سپس متوجه گردد که اذان صبح گذشته است، حکم روزه او چیست؟

همه مراجع (به جز حضرت آیت‌الله بهجت (قدس ره)): اگر بدون بررسی و تحقیق در طلوع فجر، مشغول سحری شده، روزه‌اش باطل است و باید قضا کند.

حضرت آیت‌الله بهجت (قدس ره)؛ اگر بدون بررسی و تحقیق در طلوع فجر مشغول سحری شده، بنابر احتیاط واجب روزه‌اش باطل است و باید قضا کند.

تبصره: فرد یاد شده با وجود اینکه روزه‌اش باطل شده، حق ندارد افطار کند؛ بلکه باید تا شب از مفطرات امساک نماید.

ضعف بدن روزه‌دار

چشم من ضعیف است و می‌ترسم روزه برایم ضرر داشته باشد، تکلیف من چیست؟

همه مراجع: اگر خوف ضرر عقلایی باشد، روزه بر شما واجب نیست و اگر تا ماه رمضان سال بعد بیماری ادامه یافت، قضا هم واجب نیست. تنها برای هر روز 750 گرم گندم، جو و یا آرد و ... را به عنوان کفّاره به فقیر بدهید.

تبصره: ملاک ضرر، تشخیص خود شخص است؛ یعنی، همین اندازه که ترس شما نسبت به ضرر، عقلایی باشد، کافی است. احتمال ضرر گاهی از قول متخصص و زمانی از تجربه مریض‌های مشابه و گاهی از تجربه خود انسان، به دست می‌آید.

هنگامی که روزه می‌گیرم، به شدت بدنم سست می‌شود و نمی‌توانم کارهایی مثل درس خواندن را انجام دهم، وظیفه من چیست؟

همه مراجع: این گونه ضعف و سستی‌ها تا حدودی لازمه روزه است و برای نوع افراد پیش می‌آید و به جهت آن نمی‌توان روزه را خورد؛ ولی اگر ضعف به قدری باشد که معمولاً نمی‌شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.

تبصره: البته انسان می‌تواند در این شرایط به مسافرت برود (حداقل 5/22 کیلومتر) و روزه خود را بخورد و به وطن برگردد؛ در این صورت لازم نیست تا مغرب از خوردن و آشامیدن خودداری کند و بعد از ماه رمضان، قضای آن را به جا آورد و کفاره هم ندارد.

فراموشی قضای روزه

 در ماه رمضان مدتی روزه نگرفته‌ام، اما تعداد روزه‌ها را فراموش کرده‌ام؛ وظیفه‌ام چیست؟

همه مراجع: می‌توانید به مقدار حداقل اکتفا کنید؛ یعنی، هر مقدار از روزه‌ها را که یقین دارید کمتر از آن نبوده، قضا کنید و بیش از آن لازم نیست.

کفاره روزه زن

 کفاره روزه زن، بر مرد است یا بر زن؟

همه مراجع: کفاره در موارد یاد شده، بر خود زن واجب است و در صورتی که زن درآمد ندارد، کفّاره از او ساقط است.

کسی که به واسطه بیماری نتوانسته روزه‌های ماه رمضان را بگیرد، اگر چند سال قضای آن را به تأخیر اندازد، تکلیف چیست؟

همه مراجع: اگر بیماری او در میان سال خوب شد، باید روزه‌ها را قضا کند و اگر به سال‌های بعد انداخت، علاوه بر قضای روزه، باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، اما اگر بیماری او تا سال بعد ادامه یافت ـ به طوری که نمی‌تواند قضا کند ـ فقط باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد.

کفاره روزه

 روزه‌ها را از روی عمد نگرفتم؛ ولی نمی‌دانستم افزون بر قضا، کفاره هم دارد، آیا در این فرض کفاره واجب می‌شود؟

همه مراجع: آری، افزون بر قضای روزه‌ها، باید کفاره نیز بدهید و ناآگاهی از کفاره، باعث سقوط آن نمی‌گردد.