این بیماری واگیر دار حاد بوسیلة تشکیل یک عشاء کاذب بر روی مخاط مجاری تنفسی فوقانی و علائم عمومی سخت که ناشی از جذب سموم میکروب دیفتری بوسیلة بدن است مشخص می شود. عفونت در اثر تماس با بیمار یا سرایت از راه قطرات ریزی است که بوسیلة ناقلین میکروب که خود سالمند بوجود می آید. و احتمال پیدایش اپیدمی از راه شیر نیز وجود دارد . میکروب دیفتری معمولاً برای مدتی طولانی در یخ زنده می ماند در حدو 80 درصد شیرخواران در شش ماه اول عمر خود در برابر دیفتری مصونیت طبیعی دارند. اما این مصونیت زود  از میان میرود بطوریکه در اواخر سال اول زندگی بیشتر کودکان به دیفتری حساسند اما بیشتر بزرگسالان به این بیماری مصونند . اگر چه در حال حاضر چنین مینماید که حساسیت بالغین نسبت به دیفتری افزایش می یابد.

مصونیت فعال ممکن است در نتیجه ابتلای قبلی به دیفتری یا تلقیح سم مخصوص میکروب دیفتری باشند که بوسائل شیمیائی تغییر یافته است . این واکسن دیفتری همه جا برای ایجاد مصونیت در کودکان در برابر دیفتری بکار میرود و اخیراً بیشتر بصورت ترکیب بنام واکسن ثلاثه سیاه سرفه دیفتری و کزاز با هم تلقیح میگردد و مؤثرترین عامل ایجاد مصونیت است که تاکنون شناخته شده .

دوران نهفتگی دیفتری معمولاً 2 تا 5 روز است و ممکن است از یک تا ده روز تغییر کند. بیماری دیفتری علاوه بر مجاری تنفسی ممکن است اعضاء دیگر از جمله چشم ، گوش و مبهل را مبتلا سازد.

علائم :

ممکن است در ابتدا خفیف باشند. و بشکل تب 5/38 تا 39 درجه سردرد ، خستگی و گلودرد روی دهد . تظاهر کند ممکن است احساس لرز ، درد پشت و گاه نیز استفراغ روی دهد. گلو در ابتدا قرمز رنگ می نماید و عمل بلع مشکل می شود . سپس از همان اوایل بیماری عقب دهان و روی لوزه ها با ورقه ای نازک خاکستری رنگ پوشیده می گردداین ورقه کم کم کلفت و خاکستری تیره شده بیشتر گلو را فرا می گیرد در این حالت چرت و خواب آلودگی فراوان دیده می وشد اما هذیان اغماء جزء در موارد مهلک کمیاب است درجه حرارت ممکن است در ابتدا زیاد باشد اما هر چه بیماری پیشرفت میکند تب پائین می آید . خونریزی از بینی ، گلو ، مجاری تناسلی ادراری و گاه از لوله گوراش از عوارض مهم این بیماری بشمار می روند.

پیش از وارد شدن ضد سم دیفتری به میدان معالجه این بیماری میزان مرگ و میر دیفتری بین 30 تا 80 درصد بود اما خوشبختانه در اثر شکلهای نوین درمان ، تلفات این بیماری به 5 درصد کاهش یافته است. بیماران از 24 ساعت قبل از پیدایش علائم تا دو هفته می توانند بیماری را بدیگران سرایت بدهند.

درمان :

چون دیفتری بیمای وخیمی است . باید بهترین مراقبت های طبی و درمان دربارة این بیماران بعمل آید . اگر ممکن باشد کودک را در بیمارستان بستری کرده  زیرا وسایلی که برای مراقبت و بخصوص برای مبارزه و جلوگیری از عوارض آن لازمست  در بیمارستان بهتر پیدا می شود. استراحت در بستر ، حداقل برای دو هفته و گاه بیشتر واجب است در این مدت پرستاری و مشاهده دقیق حال بیمار اهمیت اساسی دارد . غذا باید نرم با مایع اما از لحاظ ارزش غذائی و حرارتی غنی باشد که جداگانه این غذاها را شرح می دهیم شستشوی گلو با آب نمک ممکن است زیر نظر پزشک انجام گیرد و آسپرین و داروهای ضد درد دیگر ممکن است برای کاهش تب و درد و ناراحتی عمومی تجویز گردد.

درمان احتصاصی تجویز ضد سم دیفتری یا به اصطلاح سرم دیفتری و بعضی آنتی بیوتیکها از قبیل پنی سیلین است . این درمان عموماً اثر نمایانی دارد اما خطر عوارض همیشه موجود است فلج کام و التهاب قلب ممکن است بعنوان عوراض دیفتری خود نمائی کنند از این جهت در راه انداختن بیمارانی که دوره نقاهیت دیفتری را میگذرانند نباید شتاب کرد.

اخیراً روس ها ماده ئی از پیاز استخراج کرده اند که ضد دیفتری خوب و بجای ضد عفونی در مرض و با وکلرین مفید است در طبقات پائین و قفرا برای نگهداری قلب و دفع سموم و جلوگیری از قی و غیره دستور می دادم که مقدرای آب پیاز را گرفته با شربت قند آمیخته کم کم بمریض می خورانیدند . نتایج همیشه خوب بود پیاز خواص بسیار دارد در علاج گزیدن سگ حار و دفع سم آن هم مورد استفاده است برای استفاده هر مرض قسمت مربوطه شرح داده شده است.