بهداشت پوست نوجوانان

در دوران بلوغ به علت تغييرات هورموني و ترشح هورمون‌های جنسي ، پياز مو ، غدد عرق اكرين و اپوكرين در محل‌های ویژه‌ای از بدن رشد بيشتري كرده و فعال‌تر می‌شوند . فولیکول‌های مو در روي صورت مردان و... فعال‌تر و انتهاي موها زبرتر می‌شوند .غدد چربي در روي صورت ، سينه و قسمت بالاي پشت فعال می‌شوند و  دانه‌های غرور جواني ممكن است بروز كند.

يكي از تغييرات چشمگير ديگر كه در دوره نوجواني در پوست بروز می‌کند ، ظاهر شدن تعدادي خال‌های رنگ‌دانه است كه معمول‌ترین آن‌ها كك و مك است كه به علت عدم انتشار يكنواخت ملانين در سطح پوست و تجمع آن در نقاط ویژه‌ای تظاهر می‌کنند . به‌طور متوسط ، نوجوانان سفيد پوست ممكن است 20-15 عدد از اين خال‌ها روي بدنشان پيدا شود و معمولاً بعد از دوره نوجواني ديگر خال جديدي ظاهر نمی‌شود . كك و مك كه دانه‌های كوچك قهوه‌ای رنگي هستند ، معمولاً  در نواحي كه در برابر اشعه آفتاب قرار می‌گیرند ظاهر می‌شوند .يكي ديگر از مشكلات پوستي كه در دوره نوجواني بروز می‌کند ،جوش‌های غرور  است كه 90 درصد پسرها و 80 درصد دخترها را مبتلا می‌سازد  . بروز جوش‌های غرور جواني به علت فعاليت شديد غدد چربي است كه به‌وسیله هورمون اندروژن  تحريك می‌شوند . اين جوش‌ها ابتدا به‌صورت نقطه سفيد رنگي هستند كه به علت خشك شدن چربي مترشحه در مجاري غدد چربي پوست ايجاد می‌شوند . پس از مدتي در اثر فشار مواد كراتيني مجاري باز شده و مواد داخل آن ، در اثر اكسيداسيون سیاه‌رنگ شده و چنانچه شرايط براي توسعه آن‌ها مناسب باشد به‌صورت پابول  پوستول  و بالاخره در اثر عوامل ميكروبي به‌صورت جوش برجسته التهابي  خودنمايي می‌کند . محل معمولي اين جوش‌ها بيشتر در صورت است . ولي در قسمت بالاي قفسه سينه ، پشت شانه‌ها و روي شانه‌ها هم بروز می‌کنند .

غير از تغييرات هورموني عوامل ديگر مانند اضطراب عوامل شيميايي (فنوباربيتال ، ايزونيازيد و فني توئين) ممكن است سبب بروز جوش‌ها و تشديد آن‌ها شوند . نوجواناني كه دچار جوش‌های غرور می‌شوند معمولاً پوست و موي آن‌ها چرب است .

براي پيشگيري از عفوني شدن اين جوش‌ها ، بهترين روش رعايت اصول بهداشتي است : مانند استحمام روزانه و شستشوي پوست صورت با آب گرم و صابون (به‌خصوص شب‌ها قبل از خواب) ، محافظت پوست از باد ،آفتاب ، گرد و خاك و ... اگر چه توصيه می‌شود كه رژيم غذايي در بهبود اين جوش‌ها نقش دارد، ولي محدوديت غذايي توصيه نمی‌شود بلكه بهتر است به نوجوانان آموزش داده شود كه خود دقت كنند و متوجه شوند كه چه غذایی سبب ازدياد جوش‌ها می‌شود تا از خوردن آن‌ها پرهيز كنند .

مصرف مايعات فراوان ، میوه‌ها ، سبزی‌ها در پيشگيري از بروز جوش‌های غرور و يا تشديد آن‌ها مؤثر است  . خارج كردن چربي درون دانه‌ها با دست‌های تميز و گاز ضد عفوني توأم با فشاري نرم و آرام پيشنهاد می‌شود . وسايل استحمام ، حوله صورت ، تيغ يا ماشين ريش تراش بايد ويژه و شخصي باشد . لباس زير هر روز تعويض ، شسته و اتوكشي شود . از دست زدن و بازي كردن با جوش‌ها مطلقاً خودداري شود . ورزش كردن ، تفريح در هواي پاك و تميز ، استراحت كردن به‌اندازه كافي در پيشگيري از بروز جوش‌های غرور مؤثر است . پرهيز از سيگار كشيدن در سلامت پوست و حفظ زيبايي و درخشندگي پوست صورت نقش اساسي دارند . پايبند بودن به دين و خداي بزرگ ، به انسان، شكيبايي و اعتماد به نفس می‌دهد كه از عصبانيت و نگرانی‌ها و فشارهاي رواني كه عاملي براي بروز جوش‌های غرور هستند ، جلوگيري می‌کند . چنانچه جوش‌های غرور به حالت التهابي بروز كنند ، ممكن است درمان با آنتی‌بیوتیک ( تتراسايكلين ) به‌صورت دوره‌ای ، كورتيكواستروئيد ، تزريق در ضایعه‌ها ، جراحی‌های كوچك لازم باشد .

بهداشت پوست بزرگ‌سالان :

تغييرات پوستي در بزرگ‌سالان بستگي به وراثت و عوامل محيطي دارد ، ضايعات مختلفي در اين سن در پوست ديده می‌شوند مانند بروز غدد چربي  كه به علت شاخي شدن بافت چربي است ، پيدا شدن آکنه‌های شاخي  و سيستهاي چربي  و بالاخره منگوله‌های پوستي  ممكن است به‌تنهایی يا مشتركاً ظاهر شوند .

بعضي از تغييرات پوستي مانند پيدا شدن لکه‌های قهوه‌ای كه در بزرگ‌سالان اتفاق می‌افتد موقتي و زودگذر است در صورت كه به علت بارداري و خوردن قرص‌های ضد بارداري ، يا در اثر اشكال و تغيير در ترشح هورمون‌هاست كه در ساختار پوست ، تغييراتي ايجاد می‌کنند . اين لکه‌ها بعد از زايمان ، با قطع قرص‌های ضد بارداري و يا درمان اختلال ترشح هورمون‌ها ناپديد می‌شوند . در اين سن کم‌کم علائم چروكيدگي پوست خودنمايي می‌کند ، بعضی از مشخصات مردانه در زن‌ها بروز می‌کند مانند پيدا شدن موهاي بلند و پراكنده در ناحيه چانه و زير چانه ، همچنين بروز ميخچه در انگشتان پا در اين سن بيشتر به چشم می‌خورد .

براي پيشگيري از اين عوارض پوستي توجه به رعايت اصول بهداشتي داراي اهميت خاصي دارد . مانند استحمام روزانه، توجه به رژيم غذايي صحيح و مناسب سن ، اجتناب از پوشيدن لباس‌هایی با الياف مصنوعي ، پيشگيري از خستگي جسمي و روحي ، پرداختن به ورزش و تفريح در هواي پاك و دور از آلودگی‌های شهر و اجتناب از پوشیدن کفش‌های تنگ و نوك باريك . افراد بزرگ‌سال بايد در هنگام حمام كردن ، پوست بدن خود را مورد بررسي قرار دهند و چنانچه تغييرات غیرطبیعی در آن مشاهده كردند هر چه زودتر با پزشك مشورت كنند تا از بروز هر اتفاق ناگواري پيشگيري شود . عمده‌ترین صدمات پوستي كه از سن جواني تا بزرگ‌سالی ممكن است بروز كند ، التهاب پوست به علت مصرف مواد آرايشي است كه يكي از رایج‌ترین آن‌ها التهاب لب‌ها است؛ مواد رنگي رژلب داراي ائوزين است كه لب‌ها را نسبت به نور خورشيد حساس كرده و در نتيجه متورم و ملتهب می‌کند .

لذا بهتر است خانم‌ها از ماليدن رژلب و به كار بردن مواد آرايشي خودداري كنند و يا قبل از به كار بردن رژلب ائوزين دار ، از يك كرم محافظ براي ماليدن روي لب‌ها استفاده كنند .