آگاهی از وجود سه جنبه مهم شخصیت یعنی والد، بالغ و کودک کمک شایانی به هریک از ما میکند.پدران و مادرانی که با این سه جنبه شخصیت آشنایی بیشتری دارند، در تربیت فرزندان و پرورش افرادی قدرتمند، متکی به خود و منطقی موفقتر نشان میدهند. والدینی که میدانند قسمت والد شخصیت ضبطهای امر و نهی و رفتارهای پدر و مادر را انجام میدهد قطعاً در برخورد با یکدیگر ملاحظه، دقت و توجه بیشتری مبذول میدارند و از نزاع، پرخاشگری و رفتارهای تکانشی به خصوص در حضور کودک پرهیز میکنند.
اطلاعات محفوظ در والد مستقیم و بدون دخل و تصرف ضبط میشوند و موقعیت بچه کوچک و نیاز حیاتی او به پدر و مادر و عدم توانایی او در فهم و درک معانی در این دوره تصحیح و توضیح را برای او غیرممکن میسازد. بنابراین والدینی که رفتار خصومتآمیز و جنگ و نزاع با یکدیگر دارند وحشت و ترس فراوانی را در قسمت والد کودک خود ضبط مینمایند و قسمت والد این کودکان سرشار از ترس و وحشت از این موضوع میشود که مبادا پدر و مادر یکدیگر را از بین ببرند و نابود کنند؛ کودک این توانایی و قدرت تشخیص را ندارد که بداند در این مواقع به عنوان مثال پدر دچار مشکلات شدید اقتصادی و مالی شده و یا مادر به دلیل اختلاف با همکار، همسایه و یا یکی از اقوام به شدت عصبی و پرخاشگر شده است. کودک قدرت چنین تجزیه و تحلیلی را ندارد و فقط موقعیت مخاطرهآمیز جنگ و دعوا میان والدینش را میبیند و درک میکند. در والد شخصیت انسان، پندها، قوانین، اخطارها،نه شنیدنها، نکنها و امثالهم محفوظ است. از سوی دیگر محبتها، نوازش، در آغوش کشیده شدن، خندیدن، صدای شیرین خندیدن مادر و صورت بشاش پدر نیز ضبط شده است.
از یاد نبریم این دستگاه ضبط در مغز بچه مدام روشن است.بنابراین حجم اطلاعات محفوظ شده در والد بسیار عظیم نشان میدهد. این دستگاه ضبط روشن است ولی در مواقعی غریزتاً کودک برای دفاع از خود دستگاه ضبط را خاموش میکند و به حرفهای والدین گوش فرا نمیدهد و حتی آنها را نگاه نیز نمیکند و آن زمانی است که کودک متوجه تناقضهای زیادی میشود؛ پدری که میگوید سیگار برای سلامتی مضر است ولی خود سیگار میکشد و یا مادری که عنوان میکند دروغگویی کار بسیار بدی است ولی خودش دائماً دروغ میگوید. حال کودکی که حق ندارد راجع به این تناقضات سؤالی بپرسد دچار پریشانی فکر میشود بنابراین بهترین راه را خاموش کردن ضبط والد میداند حتی برای مدتی کوتاه.
این موضوع که والد در شخصیت هر فرد منحصر به فرد است حاکی از این موضوع است که هر شخص در 5 سال نخست زندگی خویش این محرک را تجربه و درک کرده است و محتویات ضبط شده در والد هر فرد تجربههای اولیه زندگی با پدر و مادر خودش میباشد و به این لحاظ مخصوص خود اوست. در مرحله بعدی به اخطارها و هشدارها و عنوان کردن مسائل اخلاقی میرسیم همانند این جملات اسراف گناه بزرگی است. هیچ گاه به کسی اطمینان مکن. بچه خوب به حرف مادرش گوش میکند و غیره. این موضوعات و فرامین صرف نظر از خوبی یا بدیشان در آن زمان حقیقت محض هستند احکامی از سوی آدمبزرگها، کسانی که منشأ ایمنی هستند.
در عین حال، کودک در شرایطی است که باید از این احکام اطاعت کند اینها مجموعهای از ضبطهای دائمی هستند. کسی نمیتواند آنها را پاک کند، همیشه وجود دارند و همواره آماده باز نواختن هستند. و اما قسمت قابل توجهی از این اطلاعات والد به صورت چه طور باید ظاهر میشود. چه طور باید راه رفت،؛ چه طور باید نشست. چه طور باید ناخن گرفت، رختخواب را مرتب کرد، از مهمان پذیرایی کرد و غیره. این عامل چه طور باید... شامل حجم فراوانی از اطلاعات والد است که از راه شنیدن و دیدن رفتارهای پدر و مادر کسب میشود .
معمولاً این اطلاعات مفید هستند زیرا باعث به وجود آمدن و فراگیری مهارتهایی میشود که کودک در زندگی روزمره به آنها نیاز دارد. با توجه به این واقعیت که حجم فراوانی از این قبیل قوانین در مغز هر انسان کوچک در حال رشد، ضبط و ثبت میشود و بیشتر این فرمانها به صورت (هرگز، هیچ وقت، همیشه و یادت باشد) محصورند این قوانین و احکام اغلب منشأ عاداتی میشوند که به صورت رفتارهای قهری و جبری و نقصها و زیادهرویهایی میشوند که بعدها در رفتار متقابل اشخاص ظهور میکند.
به غیر از والدین منابع دیگری نیز برای کسب اطلاعات والد وجود دارد از جمله تلویزیون، کودکی که ساعتها بدون کنترل والدین به تلویزیون خیره میشود و احتمالاً تصاویر خشن و پرخاشگری و نزاع را مثلاً در قالب یک فیلم اکشن مشاهده مینماید. دنیا را به همین صورت درک میکند و با خود میگوید: آری همین است. زندگی یعنی این. در این بین اگر پدر و مادر کانال را عوض نکنند و بعضاً خودشان نیز با کودک همراه باشند در نتیجه وی نتیجه مضاعف میگیرد که دنیا همین طور است باید خشن بود. از طرفی حتی زمانی که کودک در حال شنیدن موضوعی در رابطه با اقوام و خویشان و غیره است شنیدن و پی بردن به موضوعات مبهم و خارج از درک او با توجه به سن کمش، موضوعاتی که پدر و مادر و یا دوستان و نزدیکان بدون توجه به حضور کودک آنها را مطرح میکنند همگی در والد کودک ضبط میشود. در عین حال هرگونه موقعیت و وضعیتی خارجی که انسان کوچولو خود را با آن مواجه میبیند و این آزادی و اجازه را ندارد که درباره آن سؤالی بپرسد و یا خودش آن را بررسی نماید، اطلاعاتی تولید میکند مبهم و متناقض که در والد ضبط و ذخیره میشود.
بدین ترتیب با آگاهی و پی بردن به اهمیت ضبطهای والد که به اذعان برخی از روان شناسان هسته اصلی آن در پنج ساله نخست زندگی ایجاد میشود بیش از پیش متوجه نکات ظریفی میشویم که به هنگام مواجهه با یکدیگر در نقش پدر و مادر و در حضور کودک باید خود را موظف به رعایت آنها کنیم. وقتی به اهمیت این موضوع پی ببریم که دستگاه ضبط والد همیشه روشن است دیگر جایز نیست هر حکمی را صادر کردن و عمل نکردن به آن توسط خودمان؛ اگر اختلاف نظر یا عقیده با همسر خویش داریم در حضور کودک آن را تبدیل به یک جنجال بزرگ نکنیم و یادمان باشد که کودک با احساس ناامنی چشم به این جهان میگشاید.
او از فضای ایمن و مناسب رحم که کلیه نیازهایش برآورده میشده چشم به دنیایی میگشاید که برایش غریب است و احساس ناامنی او را این پدر و مادر هستند که تبدیل به احساس آرامش و امنیت میکنند. بسیاری از متخصصین علوم رفتاری بر این عقیدهاند که پایه و اساس شخصیت هر فرد در سالهای اولیه زندگی و با تأثیرپذیری از والدین و محیط شکل میگیرد؛ از این رو نقش حیاتی و پراهمیت والدین در شکلگیری شخصیت فرزندانشان غیرقابل انکار است.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید