فاطمه رجبي تنها زن راننده‌ی كاميون در ايران است كه تمام خطرات اين شغل را به جان خريده تا تنها انحصار مردانه‌ی رانندگي ترانزيت در ايران را بشكند.

خانم رجبي! چند سال داريد؟

بين 40 تا 50 سال.

چند سال است كه راننده‌ی تريلي هستيد؟

حدود شش سال.

چرا ماشين سنگين را براي رانندگي و كار انتخاب كرديد؟

به رانندگي و سفر در جاده علاقه زيادي داشتم و به همين دليل به رانندگي با كاميون علاقه‌مند بودم.

البته با توجه به اين‌كه همسرم حدود 30 سال است كه در اين شغل فعاليت مي‌كند و من در طول اين مدت از او دور بودم تصميم گرفتم براي کم کردن اين فاصله وارد اين كار شوم. در حال حاضر باهم در يك كاميون ولوو رانندگي مي‌كنيم. البته سه سال پيش تنها رانندگي مي‌كردم و شوهرم پشت سر من در يك كاميون ديگر بود كه پس از مدتي به دليل نامساعد بودن شرايط مالي زندگي يكي از كاميون‌ها را فروختيم.

اعضاي خانواده مخالفتي با رانندگي شما نداشتند؟

همسرم به‌هیچ‌عنوان مخالف رانندگي من با كاميون نبوده و نيست. البته همسرم هيچ‌گاه به فكرش هم خطور نمي‌كرد كه روزي وارد اين شغل بشوم، سرانجام به خواست خدا همت كردم و با علاقه و پافشاري بسيار موفق به گرفتن گواهينامه پایه‌ی يك شدم.

همسرتان در گرفتن گواهینامه‌ی پایه‌ی يك كمكي به شما كرد؟

البته پس از اين كه شنيد من موفق شدم گواهینامه‌ی پایه‌ی يك بگيرم خيلي تعجب كرد. او فرصت آموزش رانندگي پایه‌ی يك به من را نداشت و يا هر وقت از او براي آموزش درخواست كمك مي‌كردم به بهانه‌اي شانه خالي مي‌كرد. سرانجام تصميم جدي گرفتم و پس از چند جلسه تمرين فوت و فن كار را ياد گرفتم، البته از قبل چون در كنار شوهرم بودم و رانندگي او را از نزديك مي‌ديدم با اين كار كمي آشنا بودم.

براي گرفتن گواهينامه چند بار در آزمون شركت كرديد؟

بار اول چون دست‌پاچه شده بودم قبول نشدم، اما بار دوم سرهنگ راهنمايي و رانندگي پس از پايان امتحان عملي به من گفت تو قبول شدي ولي ما مجاز به پذيرش تو نيستيم چون آقايان اینجا 30‌يا 40 بار مي‌آيند و مي‌روند و قبول نمي‌شوند، اگر قرار باشد دفعه دوم امتحان شما را قبول كنيم و گواهينامه بدهيم مي‌گويند پارتي‌بازي شده و صداي همه درمي‌آيد.

سرانجام بار هشتم قبولم كردند. يادم مي‌آيد هر روز كه براي آزمون به منطقه‌ی پایه‌ی يك رانندگي مي‌رفتم حدود 400 نفر مرد براي رانندگي در هر روز شركت مي‌كردند و من تنها زن شركت‌كننده در آزمون بودم، حتي در كادر اداري راهنمايي و رانندگي نيز كارمند زن حضور نداشت.

زمان امتحان هشتم دو نفر سرهنگ كنار دستم بودند و باور اين مسئله براي آن‌ها بسيار مشكل بود كه من در آزمون پايه يك شركت كنم.حتي آن روز رئیس آزمون رانندگي پایه‌ی يك هم در كنار من نشست و از نزديك رانندگي‌ام را با تعجب تماشا كرد.

افسران راهنمايي و رانندگي از من مي‌خواستند كه تند تند دنده بگيرم و در سرازيري‌ها خيلي به من سخت گرفتند تا شايد از آزمون صرف‌نظر كرده و پشيمان شوم، اما من سماجت به خرج دادم به حدي كه كف دستم از شدت دنده عوض كردن زخمي شد.

مكانيكي هم بلدي؟

نه! آن‌چنان سررشته‌ی فني ندارم. تا حدي به پنچرگيري و زنجير بستن در يخبندان واردم.   

تا حالا تنهايي سفر كرده‌اي؟

هيچ‌وقت تنهايي سفر نكرده‌ام. من و شوهرم هميشه پست سرهم حركت مي‌كنيم. معمولاً 150 متر جلوتر از شوهرم رانندگي مي‌كردم. برخي مواقع هم در جاده توقف مي‌كردم تا شوهرم خودش را به من برساند.

تا به حال تصادف كرده‌ايد؟

به هيچ وجه تصادف نكرده‌ام. حتي در طول 23 سالي كه راننده‌ی ماشين‌سواري هم بودم یک‌بار هم تصادف نكرده‌ام.

چند بار جريمه شده‌ايد؟

فقط یک‌بار، آن هم با ماشين سواري در مسير ویژه‌ی طرح ترافيك، چهار هزار تومان جريمه شدم.

البته قصد تخلف نداشتم و واقعاً از طرح ترافيك در مسير اطلاع نداشتم، اين مبلغ اولين و آخرين باري بود كه پرداخت كردم. در هنگام رانندگي با كاميون سنگين هم اصلاً جريمه نشدم البته همسرم در برخي مواقع به دليل سبقت غيرمجاز مجبور به پرداخت جريمه شده است.

در جاده راننده‌ها برايتان مشكلي ايجاد نمي‌كنند؟

یک‌بار در جاده‌ی شيراز در حال حركت بودم كه يك دستگاه كاميون در جاده حركت زيگزاگي داشت شوهرم گفت از آن كاميون فاصله و يا سبقت بگيرم، من هم وقتي ديدم جاده باز شد سبقت گرفتم. در ابتدا آن كاميون به من راه داد اما در میانه‌ی راه وقتي متوجه شد كه زن هستم ماشينم را به سمت خاكي جاده منحرف كرد و شوهرم كه شاهد ماجرا بود عصباني شد، بالاخره چون به كار تسلط داشتم، آن كاميون عصباني را رد كردم.

تا به حال دعوا هم كرده‌ايد؟

یک‌بار زماني كه از مرز ايران خارج مي‌شدم براي انجام امور اداري ترخيص از مرز تركيه در صف كاميون‌ها ايستاده بودم. كاميون شوهرم نيز چند كيلومتر پايين‌تر از من بود.بر اساس نوبت يك كاميون ترك و يك كاميون ايران به ترتيب از مرز ايران خارج مي‌شدند.

 نوبت من كه شد پليس اشاره كرد كه بيايم جلو، ناگهان كاميون كناري من از صف ترك‌ها از روي لجبازي يا حسادت به تصور اين‌كه من تنها هستم از من سبقت گرفت. پليس متوجه اين حركت راننده‌ی ترك شد و حق را به من داد.

از مرز كه بيرون آمديم در امتداد يك جاده‌ی باريك بيرون از مرز ناگهان يك كاميون از پشت سرم به‌سرعت در امتداد من حركت كرد، راه را باز كردم تا رد شود كه متوجه شدم راننده‌ی كاميون همان راننده‌ی ‌ترك است و به من نيشخند مي‌زد، او مي‌خواست به پايين جاده منحرفم كند به‌طوری كه از كنار آیینه‌ی كاميونم رد شد و آينه را شكست، در اين لحظه شوهرم به من رسيد و از مهلكه نجاتم داد. البته دعوا به معناي آنچه در ذهن شماست نداشته‌ام.

براي يك زن رانندگي در داخل كشور راحت‌تر است يا خارج از كشور؟

رانندگي در خارج از كشور راحت‌تر است. در داخل، برخي آقايان چشم ديدن رانندگي يك خانم با اتومبيل سواري را ندارند چه رسد به اين‌كه يك زن راننده كاميون باشد. در كشورهاي اروپايي مانند آلمان، اتريش، مجارستان و روماني مردم با احترام با من برخورد مي‌كنند.

يادم مي‌آيد در مرز روماني یک‌بار پس از بازرسي كاميون، مأموران فكر كردند كه من يك توريست هستم اما وقتي خودم را معرفي كردم آن‌ها بسيار تعجب كردند. هيبت يك زن ايراني در لباس مكانيكي و كلاه براي آن‌ها جالب به نظر مي‌رسيد.

برخي فكر مي‌كنند، زنان از عوامل اصلي تصادفات هستند، آيا اين تصور درست است؟

در گذشته تصور مي‌شد زنان در رعايت قوانين راهنمايي و رانندگي كوتاهي مي‌كنند اما امروزه شاهد اين هستيم كه زنان با رعايت كامل قوانين راهنمايي و رانندگي حتي بهتر از مردان رانندگي مي‌كنند و در اين زمينه فكر مي‌كنم حسادت مردان است كه با اذيت و تمسخر زنان نمي‌خواهند قبول كنند كه زنان خوب مي‌رانند.

در ايران چند زن ديگر در اين شغل مشغول به كار هستند؟

شنيده بودم كه يك خانم در سال‌هاي قبل از انقلاب و كمي در دوران پس از انقلاب در اين بخش فعاليت مي‌كرده، اما تا جايي كه مي‌دانم هيچ زن ديگري در حال حاضر به غير از من در اين حوزه فعال نشده است. بسيار افتخار مي‌كنم كه به‌عنوان يك زن در اين كار سخت شركت دارم.

شما هم آهنگ‌هاي قديمي گوش مي‌دهيد؟

بله! آهنگ‌هاي قديمي مرا به ياد دوران كودكي و پدر و مادرم مي‌اندازد.

اگر وزير راه بوديد براي جاده‌ها چه‌کاری مي‌كرديد؟

اگر وزير بودم دستور مي‌دادم تمام دست‌انداز و چاله‌هاي جاده‌ها را درست مي‌كردند زيرا در برخي اتوبون‌ها و بزرگراه‌ها چاله‌هايي وجود دارند كه تمام ديفرانسيل و صفحات كامپيوتري ماشين را به هم مي‌زند. به نظرم سرويس‌هاي بهداشتي مناسب نيز در جاده‌ها وجود ندارد كه بايد در جاده‌ها و پايانه‌هاي كشور احداث شود.