خانواده در حقيقت، كانون خداشناسي، صفا، صميميت و معنويت است و زن و شوهر بايد يکديگر را در اين مسير متعالي ياري کنند. دو انسان مؤمن، وقتي به نام خدا و اذن پروردگار با هم ازدواج مي کنند و نيازهاي زيستي، جسمي و روحي را هم برآورده مي سازند، به يک آرامش و صفايي مي رسند که به واسطه آن مي توانند به معنويت برتري، هم براي خود وهم براي فرزندان دلبندشان دست يابند. اميد است با به کار بردن توصيه هاي ذيل، به كانون معنويت و صفايي ماندگار در خانواده دست يابيم:

1. هر يک از زن و مرد بايد براي بالا بردن سطح شناخت و معرفت خود تلاش کنند تا سطح معرفتي خانواده ارتقاء يابد.

2. براي ارتقاء سطح معرفت خانواده و بصيرت دهي، بايد از کلمات حکمت آميز، روايات و سخنان معصومين ـ عليهم السلام ـ استفاده کرد که طبق فرمايش خود معصومين ـ عليهم السلام ـ احاديث اهل بيت قلوب را زنده مي کند و خانه اي که کلمات حکمت آميز در آن نباشد مثل يک خانه خراب است.

3. در فضاي خانه، جوي ايجاد نماييم كه به راحتي بتوانيم اشكالات و انتقادات را به همديگر بگوييم و با شيوه مناسب و بيان نرم و ملايم، امر به معروف و نهي از منکر کنيم كه همين امر موجب رشد و بالندگي خواهد شد.

4. با افراد و بستگاني كه تقيدات مذهبي دارند، ارتباطات و صله رحم خود را بيشتر نماييم.

5. مراقبت جدّي از افراط و تفريط در تمامي امور؛ تفريح به جاي خود، عبادت به جاي خود، كار، استراحت، مطالعه و ... اگر هر كدام به جاي و در زمان خود و به اندازه لازم، انجام شود، بسيار زيبا، جذاب و دلنشين براي همه ما خواهد بود.

6. همواره يکديگر را به خير و خوبي ها دعوت کنيم.

7. يادمان باشد هرگاه توصيه اي يا امري نموديم، قبل از بيان آن، با رفتار عملي خود، آنرا به سايرين القا كنيم و الآ ... .

8. از خداوند سعه صدر و صبر بخواهيم تا بتوانيم در برابر اشكالات همديگر با ملاطفت و آرامش برخورد كنيم، خصوصا نسبت به فرزندان.

9. با نماز اول وقت خود، همسر و فرزندانتان را به نماز اول وقت تشويق و ترغيب کنيم.

10. با قرآن خواندن خود و عمل به آن، همسر و فرزندانتان را به قرآن خواندن وتدبر در آن ترغيب و دعوت کنيم.

11. برنامه اي منظم براي شرکت در مراسم هاي مذهبي براي خانواده داشته باشيم.

12. حضور هفتگي در مجالس وعظ، خطابه و درس اخلاق در ايجاد و حفظ و ارتقاء سطح معنويت ما و خانواده مان بسيار مؤثر است.

13. نسبت به مناسبت هاي مذهبي بي تفاوت نباشيم؛ اعياد، شهادت ها، روز عرفه و... در برقراري و حفظ رابطه معنوي با خدا و اولياء الهي بسيار مؤثر و مفيد است.[1]

14. برنامه ثابتي براي توسل و ذکر مصيبت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ جود و کرامت داشته باشيد.

15. در کنار سفرهاي تفريحي، به سفرهاي زيارتي هم برويم که در برقراري ارتباط عاطفي و معنوي با اولياء خدا بسيار مفيد است.

16. رعايت عفاف، پاکدامني، مراقبت از نگاه به نامحرم و رعايت حجاب اسلامي، خصوصا از سوي پدر و مادر، چرا الگوي مستقيم فرزندانند.

17. انسان ها به خصوص کودکان، نوجوانان و جوانان به دنبال تقليد و الگو پذيري هستند سعي کنيم الگوهاي خوبي از خود و ديگران به آن ها ارائه دهيد تا با مشاهده اين الگوها روح تقوا و دينداري و معنويت در آن ها تقويت شود.

18. هيچ گاه براي ايجاد و ارتقاء معنويت درخانواده از سخت گيري و خشونت استفاده نکنيم و چهره زيباي دين را خراب نکنيم که مطمئناً نتيجه به عکسي گرفته مي شود.

19. عنصر بسيار مهم«تشويق» را فراموش نکنيم؛ اگر يکي از اعضاي خانواده مان به يک عمل عبادي و معنوي اقدام کرد و مما متناسب با سن و ظرفيت و روحيه اش، او را مورد تشويق قرار داديم، حتماً منتظر تکرار آن عمل از ناحيه وي بايد بود. در تشويق حتماً بر انگيزه هاي دروني بايد تمركز داشت تا بيشتر تقويت گردند.

20. براي انجام اعمال عبادي، معنوي و مستحبات، با هم قول و قرار بگذاريم مثلاً با هم قرار بگذاريم روزانه يک حزب يا کمتر يا بيشتر قرآن بخوانيم، هر روز بعد از نماز صبح دعاي عهد فراموش نشود و نماز شب و ... البته در قرار گذاشتن، بايد سطح معنوي يکديگر را لحاظ کنيم.

21. مواظب يکديگر باشيم؛ اگر احياناً يک نفر از اعضاي خانواده در مسائل معنوي دچار رکود يا پسرفت شده است، با بيان خوب و شيرين و مناسب حال او به طوري که رنجيده خاطر نشود به او تذکر داده شود. البته در اين امر بايد مراقب بود گرفتار تجسس که مورد نهي قرآن کريم است نشويم.

22. اگر پدر يا مادر يا هر دو مقيد به انجام واجبات و ترک محرمات در مرحله اول و مستحبات و ترک مکروهات در مرحله دوم باشند و اهل ذکر و ياد و توجه به خداوند متعال و توسل به حضرات معصومين ـ عليهم السلام ـ باشند، ديگر اعضاي خانواده نيز از شمع وجود او و عطر روح معطر او بهره مند شده و تأثير مي پذيرند و در نتيجه فضاي خانه و خانواده سرشار از معنويت و ياد خدا خواهد شد.

23. به فرزندان خود، به مناسبت هاي مختلف كتب ديني جذاب هديه دهيم.

24. گاهي سئوالي طرح كنيم و براي آن جايزه اي در نظر بگيريم (مسابقه كتاب خواني، حفظ حديث و ...).

25. از نمايشگاه هاي مذهبي (عكس، نوار، كتاب و ...) به همراه اعضاي خانواده ديدن كنيم.

26. در اماكن مذهبي، عكس دسته جمعي و تكي يادگاري گرفته و آنها را قاب بگيريم.

27. همواره در امور ديني و سوالات مذهبي، خود و اعضاي خانواده را ملزم به مراجعه به علما و اهل علم كنيم.

28. هيچ رفتار نادرست و گناهي را كوچك نشماريم، چرا كه شروع گناهان كوچك، عادتهاي مهلك و آثار مخرّب و در پي آنها گناهان بزرگتر را قطعا به دنبال دارد و روح ايمان، تقوي و معنويت را از بين مي برد.

29. و مهمتر از همه انس و رفاقت، كه شاه كليد موفقيت و معنويت است را همواره در بين اعضاي خانواده بيشتر نماييم.

30. هميشه حضور مولايمان امام زمان(عج) را در بين جمع خود احساس و باور كنيم و فرهنگ انتظار و ياري آن حضرت را به يكديگر يادآور شويم.

نكته مهم پاياني اينكه؛ اگر بتوانيم اين تفكرات ارزشمند و ريشه اي مذهبي را از كودكي در روح و جان فرزندانمان با لطافت، ظرافت و استمرار ايجاد نماييم، آينده درخشان و آسوده اي را براي خودشان و ما خواهند داشت. انشاءالله.

--------------------------------------------------------------------------------
[1] . آيت الله مشكيني(ره) در دروس خود توصيه مي كرد كه در اين ايام دو ركعت نماز بخوانيد و ثواب آن را به امام مورد نظر هديه كنيد.
حسن منتظري-