پدر و مادر. به سادگی از کنار این دو واژه عبور نکنید. ظاهرش بسیار ساده اما مسئولیتش بسیار خطیر. بسیار شنیده‌اید که به شما بگویند " تا مادر نشی نمی تونی درک کنی " نقش‌ها و وظائفی که والدین در امر تربیت فرزندان بر عهده دارند آنقدر ظریف و ریز است که به نظر می‌آید آمادگی‌های لازم برای کسب مهارت‌های مرتبط با آن بسیار با اهمیت باشد. پدر و مادر شدن دنیایی از تجارب و ایفای نقش است همراه با عشق. بنابراین اگر حداقل بدون داشتن اهمیت آن وارد این دنیای پر رمز و راز بشویم کم لطفی کرده‌ایم، چه رسد به آنکه پیش از اقدام به بچه دار شدن مقداری از فوت و فن آن با خبر نشویم و آن را تماماً به دست روزگار و شانس بسپاریم.

از آنجاییکه بسیاری از عادات و رویه‌ها در فرزندان به صورت ناخودآگاه و در اثر عدم آگاهی والدین ایجاد می‌شود لازم است تا هر چه بیشتر بر دانش و آگاهی خود در این زمینه بیفزاییم تا بتوانیم دقیق‌تر و با ظرافت‌های اصیل‌تر در تربیت موفق مؤثر باشیم. در مقالات قبل (قربانی شو چون من نگرانم - کودکانی که پدر و مادرند) از حکم‌هایی صحبت شد که کودک در سنین کودکی اولیه بر اثر رخ دادن اتفاقاتی دریافت و درون خود نهادینه می‌کند و پس از آن ماجراهای بعدی زندگی را بر آن اساس طرح ریزی می‌نماید. البته در اثر اطلاع از این طرح واژه‌های ذهنی و کشف آنها که یکی از اهداف مقاله همین است، می‌توانید به تغییر آنها بپردازید و این حکم‌ها را به حکم‌های برانگیزاننده برای تحولات بهتر و موفق‌تر تبدیل کنید.

در ادامه حکم‌های دیگری را برای شما شرح می‌دهیم.

1- مهم نباش: حتماً افرادی را دیده‌اید که در جمع علاقه‌ای به بروز عقاید و مطرح کردن خود ندارند. انگیزه‌ای برای کسب مسئولیت‌های گروهی نشان نمی‌دهند. از رهبری، جمع صحبت در میان یک گروه، پذیرش مسئولیت‌های گروهی بزرگ و هر عاملی که سبب مطرح ساختن آن‌ها می‌شود هراس دارند. این افراد والدینی داشته‌اند که در کودکی آنها را به صورت آگاهانه یا ناخود آگاه طرد کرده‌اند و یا به دلیل تواضع و مناعت طبع خود کودکان دیگر را مورد توجه قرار داده‌اند و آنها را مهم‌تر دانسته‌اند. آن‌ها با کودکان چنین رفتاری می‌کنند: خسیس نباش و وسائلت رو به همبازی بده، خواهرت رو اذیت نکن، بگذار کارم رو بکنم. در حقیقت آنها به کودک خود القا می‌کنند که باید زیاد وقتشان را نگیرد. ایثار زیادی داشته باشد و خود را دست کم بگیرد. بخشنده باشد و خودخواهی نداشته باشد.

کمال طلبی در حدی که به تلاش افراد بیانجامد بسیار مناسب و بجاست اما اگر باعث توقف افراد به دلیل انتظارات بالا باشد در مسیر حرکت مانع محسوب می‌شود.

2- مریض باش: والدینی که مشغله زیادی دارند و در اثر این اشتغال زیاد زمان لازم را برای رسیدگی به فرزند خود ندارند و تنها کودک زمانی مورد توجه قرار می‌گیرد که بیمار شود و یا در وضعیت نیازمندی باشد، این حکم را به کودک القا می‌کنند که مریض باش تا دیگران به تو محبت و توجه کنند. لذا کودک در می‌یابد برای اینکه بتوانم توجه دیگران را جلب کنم خوب است که مدام خود را به مریضی بزنم و یا دردهای خود را بزرگ جلوگر کنم. بنابراین این نکته قابل توجه است که باید روح تشنه کودک را در مواقع عادی و معمول از محبت و توجه سیراب نمود.

3- نزدیک نشو: این حکم در افراد با والدینی وجود دارد که به ندرت فرزندشان را لمس می‌کنند و احساس خود را کمتر بروز می‌دهند. این والدین بزرگ‌ترین تنبیهشان قهر است. لذا این گونه افراد در بزرگسالی احساس سوء ظن دارند و حتی در قبال استقبال دیگران در جستجوی پیدا کردن نشانه‌های طرد شدگی هستند تا جایی که ممکن است خود، رابطه را تخریب کنند.

 4- احساس نکن:این پیام از والدینی دریافت می‌شود که خود احساساتشان را مسدود می‌کنند و ابراز عواطف و احساسات را در خانواده ممنوع می‌دانند و شاید این گونه رفتارها را جلف و سبکی می‌دانند. و این در حالی است که همه ما خوب می دانیم که انسان‌ها گاه با ابراز احساسات می‌توانند روحیات خود را تقویت کنند و با بازسازی روحی بپردازند.

5- کامل باش: (دیگران را خشنود کن) افرادی این پیام را در نهان خود دارند که والدین به آنها آموخته‌اند باید همواره در عالی‌ترین وضعیت باشند و تمامی معیارهای ارزشی را در بهترین وضع از کودک انتظار دارند. این افراد در روابط متقابل برای خشنود ساختن دیگران به افراط در صفات ارزشمند خود می‌پردازند مثلاً مهربانی‌های یک طرفه نشان می‌دهند و همواره کمال طلبی داشته و به هر امری تنها در سطوح عالی رضایت می‌دهند. کمال طلبی در حدی که به تلاش افراد بیانجامد بسیار مناسب و بجاست اما اگر باعث توقف افراد به دلیل انتظارات بالا باشد در مسیر حرکت مانع محسوب می‌شود

فهیمه کهتری