اهميت زمان و عمر بر هيچ خردمندي پوشيده نيست، به طوري که هيچ انسان موفقي را در عالم نمي توان يافت که توفيق خود را مرهون بهره وري درست از عمر خود نداند. امام حسين عليه السلام مي فرمايد: «زيانکار کسي است که لحظه، لحظه عمرش را از دست بدهد»[1]
ريشه اصلي اتلاف زمان در خصلت هاي فردي ما نهفته است، که بايد علل و عوامل آن را شناخت و براي درمان آنها گام هاي مؤثري برداشت.

برخي از علل و عوامل اتلاف زمان و درمان آنها عبارتند از:

نداشتن طرح کاري از مصاديق بي فکري است. به منظور دوري از اين آفت بايد به برنامه ريزي و اولويت بندي کارها پرداخت. در مديريت زمان، تعيين هدف ها و اولويت هاي مربوط به کار از مهم ترين امور به شمار مي رود، که با توجه به آن مي توان از به دام افتادن در امور جزيي و غير ضروري نجات يافت.

علل درمان

مهم ندانستن نوشتن برنامه و هيچ حافظه اي مصون از خطا نيست، تعيين انجام دادن کارها بر اساس اولويت هاي برنامه با روي کاغذ آوردن برنامه هاي ذهني. آسان مي شود بدون برنامه مکتوب ساعات روز با هر مسئله کوچک بي اثر،رها و منقطع مي شود.

يادآوري: هدف شما بايد آن باشد که فکرتان را از هر چيز ديگري جز آن چه روي آن کار مي کنيد، پاک سازيد. لوازم مهم و ضروري را هميشه به صورت منظم در دسترس قرار دهيد. فضاي کار و مطالعه را چنان سامان دهيد که کارها با توجه به اولويت آنها در برابرتان قرار گيرد.

امام علي عليه السلام در اين زمينه مي فرمايند: «شاخصه تنبلي به تأخير انداختن کار است»[5] فرد تنبل چون اهل کار نيست، حتي هدف هاي قابل دسترس و آسان را دست نايافتني مي بيند و به همين دليل اوقات خود را به بطالت مي گذراند.

موانع جسماني موجود بر سر راه هر روز يا يک روز در ميان 20-15 دقيقه ورزش مانند: خستگي، استرس، بيماري، کنيد و بدانيد تنها ورزش پايان هفته نه ورزش نکردن، بي تحرکي در طول تنها کافي نيست، بلکه از جهاتي مضر است، روز، پشت ميز نشستن و .... تغيير حالت دادن در نشستن و راه رفتن و تنفس کردن، به حالت آرام در آمدن، 20-15 دقيقه خواب در ميان روز، توجه به برنامه غذايي مخصوصاً مصرف قند، توجه به صبحانه کامل، تلقين و ....

بي اطلاعي نسبت به شيوه به دقت گوش کنيد و دريابيد که از شما چه چيزي هاي نپذيرفتن خواسته مي شود، قبل از گفتن «بله» تا ده را بشماريد، دلايل خود را بيان کنيد، اگر قصد نپذيرفتن داريد اين کار را با قاطعيت و ادب انجام دهيد، با پاسخ متزلزل اميد کاذب در قلب درخواست کننده ايجاد نکنيد، راه حل ها و جايگزين هاي تازه اي عرضه کنيد.

عادت به انجام امور ساده و وقتي که در اوج انرژي روزانه خود هستيد، پيش پا افتاده در ابتدا و کاري را که مهم تر است انجام دهيد، توجه سپس به تعويق انداختن امور داشته باشيد که کار کنار گذاشته شده ممکن دشوار است حياتي تر بوده باشد و با تأخير آن خسارت بزرگي متحمل شويد.

عوامل منفي از عوامل منفي جدا شويد (مشکلات را به خداوند واگذاريد خود را سرگرم کنيد. هرکار را به موقع خودش انجام دهيد. ورزش کنيد. به خنده و شوخي متوسل شويد. زندگي را ساده تر کنيد. فکرتان را روي مسائل مثبت متمرکز کنيد. به ديگران کمک کنيد. وقت خود را با يک دوست بگذرانيد).

ناتواني در واگذاري امور به اگر کارها را بيشتر بر عهده بگيريد، بدين ديگران جهت که فکر مي کنيد شخص ديگري قادر به انجام آن نيست، بي ترديد در انبوه کارها غرق و در انجام کارها دچار اشتباه خواهيد شد.

تلقين هاي منفي توانايي ها و استعدادهاي خود را مرور کنيد، خود را بشناسيد.

ترس از عاقبت کار از تعليل و وقت گذاري بيهوده جداً خودداري کنيد. با تصميم گيري هاي کوچک، خود را در تصميم گيري قوي تر کنيد.

رفاه طلبي و پرداختن بي حد و اندازه به امور رفاهي، انسان را از اهداف مهمتر و والاتر باز داشته و از اين طريق بسياري از فرصت ها از دست خواهد رفت.