درك روحيه جوانان و نيكي به آنان
جوان، عنصري فعال و حساس در جامعه است كه حقوق و وظايفي بر او معين است و ميتواند، منشأ بسياري از دگرگوني هاي اجتماعي باشد. به همين دليل، بايد بزرگان جامعه و بزرگترهاي خانواده، از احوال جوان خود جويا و آگاه باشند و هرگز او و حقوق او را از ياد نبرند؛ زيرا رعايت حقوق جوان، در هدايت جوان به سوي انجام دادن وظايفش بسيار مؤثر است. از آنجا كه بزرگترها گاهي نميتوانند احساسات جوانان را به خوبي درك كنند، جوانان نيز ناراضي و گاهي معترضند. ازاينرو، رعايت روحيات جواني و نيازهاي روحي و جسمي آنان بسيار مهم است. در ميان گروه هاي جامعه، جوانان بيش از گروه هاي ديگر در عرصه اجتماعي، به نيكي و نگاه پر مهر و لطف بزرگترها نياز دارند. بدون توجه و احسان بزرگترها، عرصه شكفتن و بالندگي بر جوانان تنگ ميشود. امام صادق عليه السلام فرمود: خدا بيامرزد كسي را كه فرزندش را در نيكي و نيكوكارياش ياري كند.آنچه فرزند در توان داشته و انجام داده است، بپذيرد و از آنچه توانايي نداشته است، درگذرد و او را به گناه و معصيت وا ندارد و با مدارا و برخورد سنجيده با او رفتار كند. از آنچه گذشت درمييابيم، خوبي و احسان با جوانان، يكي از راه هاي موفقيت آنان است. پيآمد چنين رويه اي، محبت و عشق جوان به خانواده و جامعه است و همه، زاييده برخورد شايسته و صادقانه و نيك جامعه و خانواده با جوان است.
انس و الفت و نيكي كردن به جوانان، يكي از راه هاي كمك به او در رسيدن به رشد و كمال و خوبيهاست.
برخورد سنجيده با لغزشهاي جوان
دوران جواني، دوران بحران غريزه هاست و بيشتر جوانان در برابر اين نيروي ويرانگر، دچار لغزش و خطا ميشوند. در اين حال، به سعه صدر و هدايت بزرگترها نياز دارند. برخورد ناسنجيده با جوان، به ويژه در عرصه اجتماعي، تأثير منفي فراواني در روحيه فرد دارد و گاهي او را به سرسختي و لجاجت وا ميدارد و براي مدت طولاني، از ميدان تربيت دور ميسازد. امام علي عليه السلام درباره شيوه برخورد با جوان خطاكار، روشهاي تربيتي راه گشايي را يادآور ميشود. ايشان ميفرمايد: از تكرار عتاب و سرزنش دوري كن؛ زيرا سبب واداشتن بر گناه ميشود و ملامت را بياثر ميكند. هرگاه جواني را بازخواست كردي، مقداري از گناهان او را ناديده بگير تا مؤاخذه تو، او را به طغيان و لجاجت وادار نكند. زياد عيبجو نباش و براي هر لغزشي، در پي ملامت و مؤاخذه نباش.
البته يكي ديگر از راه هاي هدايت نسل جوان، پرهيز ديگران از سرزنش و شماتت اوست. سرزنش بيش از اندازه، برخلاف اصول تربيتي درست است. همچنين ملامت و سركوفت، چيزي جز نصيحت و خيرخواهي است. بنابراين، توجه دادن گناهكار به زيانهاي گناه و نهي كردن او از گناه، نه تنها اشكال ندارد، در برخي از موارد روحيه امر به معروف و نهي از منكر، حيات و بالندگي را در فرد و جامعه پديد مي آورد.
زياده روي در سرزنش، آتش لجاجت را بر مي انگيزد. با اين وجود، امر به معروف و نهي از منكر، غير از سرزنش و در جاي خود لازم و ضروري است.
مدارا با جوان
مدارا، از رفتارهاي پسنديده است كه آثار فراوان اخلاقي و تربيتي ميان مردم بر جاي ميگذارد و البته از برگزيده هاي رفتار نيك پيامبر خدا "ص" به شمار ميرود؛ امام صادق در بيان شيوه هاي تربيتي در برخورد با جوانان چنين مي فرمايد:
آنچه در توان فرزند بوده است، قبول كنيد و از آنچه بر او مشكل بوده است، درگذريد و او را به گناه وا نداريد و با او مدارا كنيد. با جوان با سختي و بيتدبيري و ناداني برخورد نكنيد و با او از راه مدارا و سازگاري رفتار كنيد. برخي شرايط رسيدن به درجه مدارا عبارتند از: دوري از عيبجويي و ملامت، صبر و تحمل، عفو و گذشت و چشم پوشي به جا و سنجيده كه با رعايت مصلحت و درك نمونه هاي درست آن بايد انجام گيرد. بسيارند سفارشاتي که قهر و قطع ارتباط را به درازا نكشانيد. بايد كريمانه و بزرگوارانه عيبها و لغزش هاي آنان را پوشانيد و از كجروي ها، برايشان درس عبرتي سازنده ساخت.
براي هدايت جوانان، به كارگيري روش نرم خويي و مدارا بسيار كارساز است؛ زيرا آنان در پرتو اين روش ميتوانند، از شكست هاي خود، پل موفقيت براي آينده شان بسازند.
ارزش نهادن به شايستگي هاي جوانان
جوان ميخواهد در فعاليت هاي اجتماعي تأثيرگذار و فعال باشد و با همه توان براي پيشبرد فعاليت اجتماعي خالصانه بكوشد. به راستي داشتن روحيه ابراز وجود، يكي از ويژگي هاي رواني افراد است. ازاينرو، سياست گذاران اجتماعي نيز وظيفه دارند، از توانمندي هاي او بهره بگيرند و توانايي هاي وي را در چرخه گسترده جامعه به كار اندازند. اين فرصت، زماني به دست مي آيد كه به استعدادهاي نهفته جوان به نيكي توجه شود و ارزشمند به شمار آيد. در حقيقت، محور به كارگيري انسانها در مسئوليت اجتماعي مناسب، شايستگي و شايسته سالاري است. سيره پيامبر اكرم "ص " در واگذاري مسئوليتها به جوانان، زبانزد همگان است.
بهره گيري از نظر جوانان در مشورت ها
جوان عضوي از خانواده است و در مقام وزير و معاون براي والدين به شمار ميرود. شخصيت وزيرگونه جوان را نبايد ناديده گرفت، بلكه با مشورت با جوان و نظرخواهي از او، بايد به او ارزش داد و مسئوليت پذيري در زندگي آينده و اداره آن را به او آموزش داد. البته هرگز نبايد در اين باره زياده روي كرد و اختيار خانواده را به طور كامل به او سپرد يا در امور خانواده و اجتماع از پيشنهادهاي او بدون دليل موجه، پيروي كرد. اين موضوع در ضعيف كردن شخصيت جوان يا سركشي او تأثير بسزايي دارد.اين رويه براي جوانان نيز سازنده است، زيرا «فرصت كافي به فرزندان امكان ميدهد كه مشكلات خود را با والدين در ميان گذارند، نظر و عقيده خود را آزادانه بيان كنند. انجام دادن اين گونه امور، امنيت خاطر آنها را فراهم مي آورد و رشد آنها را در زمينه هاي مختلف آسان ميسازد.
انس و الفت گرفتن با جوان
انس و الفت، حجاب هاي بي اعتمادي را كنار ميزند. با اين رويه، جوانان بهتر از گذشته از تجربه بزرگترها آگاه ميشوند و راه درست را از نادرست باز ميشناسند. همراهي و همدلي با جوانان، محيط خانه و آموزش را هر چه بيشتر گرم و دوست داشتني ميسازد. حال آنكه اگر چنين نباشد، محيط خانه و مدرسه براي جوان، همچون قفس خواهد بود. بنا بر آموزه هاي گران سنگ اسلامي، انس گرفتن و نيكي كردن با فرزندان، از عواملي است كه آنها را به كارهاي نيك فرا ميخواند و زمينه هدايت آنها را فراهم مي آورد و ياريگر آنها در پرداختن به خير و نيكي ها ميشود. بسياري از دختران و پسران، كانون گرم خانواده را رها ميكنند، تنها بدان دليل كه از گرماي انس و همدلي پدر و مادرشان با خود بيبهرهاند.
انس و الفت گرفتن با جوان، آثار مفيد تربيتي در پي دارد و از روش هاي آزموده شده در مسير خوشبختي و بالندگي آدمي است.
جوان و حق نظارت و حفاظت او
بدون شك، جوانان وقتي با افراد منحرف فكري يا اخلاقي همراه و همنشين ميشوند، خواسته يا ناخواسته از آنان تأثير ميپذيرند. بنابراين، بر پدران و متوليان تربيتي جامعه واجب است كه همواره در راه حفظ سلامت شخصيت آنان بكوشند و هشيار باشند. دوستان ناباب، بيشترين تأثير را در انحراف فكري و اخلاقي فرزندان دارند. محيط نيرومند اجتماع قادر است، به آساني جوان را همرنگ خود سازد و خلق و منش خانوادگي او را كه هماهنگ با روش هاي اجتماعي نيست، به دست فراموشي بسپارد. ازاينرو، اوليا و مربيان بايد در محيط تحصيل و كار، نظارت و راهنمايي خود را از آنان دريغ ندارند و آنان را در محيط هاي تازه رها نسازند. از ياد نبريم كه شخصيت جوان در اين دوران، در حال شكل گيري است.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید