شير مادر از بزرگ ترين موهبت هاي الهي است. سيستم توليد شير در بدن، جاري شدن آن از سينه مادر و تطابق آن با نياز نوزاد آنقدر دقيق ، جالب و حساب شده است که ناخود آگاه مي گوييم "جلّ الخالق". مثلا اگر کودکي پيش از موعد متولد شود، شير مادر خود به خود متناسب با نيازهاي کودک تغيير مي کند. پروتئين آن بالاتر مي رود و مواد ضد ميکروبي آن به دليل ضعف سيستم دفاعي بدن کودک بيشتر مي شود.
روند رشد سينه ها در دوران بارداري، توليد شير در سينه و جاري شدن شير در اثر مکيدن نوزاد، آنقدر دقيق و پيچيده است که دانستن آن براي هر مادري لذت بخش خواهد بود. اين که چگونه در اثر مکيدن نوزاد هورمون هاي خاصي در بدن مادر ترشح مي شود و مغز فرمان جريان يافتن شير را صادر مي کند و همزمان توليد شير در سينه بيشتر و بيشتر مي شود.
در روزهاي اول تولد، شيري بنام کلستروم يا آغوز ترشح مي شود که آبکي و کم رنگ است. نکته بسيار جالب در مورد آغوز ،وجود پروتئين بسيار بالا در آن است که براي رشد بسيار سريع نوزاد در روزهاي اول حياتي است. به مرور شير مادر به حالت رسيده و کامل در مي آيد که چربي آن بيشتر مي شود و در اين زمان کودک با انرژي اي که از چربي شير به دست مي آورد به سرعت وزن اضافه مي کند.
شير انسان به گونه اي توليد مي شود که کليه نيازهاي کودک را تا 6 ماهگي تامين مي کند و دقيقاً مطابق با سيستم بدني نوزاد است.
لاکتوز يا قند شير در شير مادر بيشتر از شير گاو است، چون آنزيم هاي هضم کننده لاکتوز در بدن نوزاد در حد بالغين است.
چربي شير مادر نيز بيشتر است. علاوه بر آن شير مادر حاوي چربي هايي به نام چربي هاي ضروري (اسيد لينولئيک) است که در شير گاو خيلي کمتر است و وجود اين چربي براي رشد نوزاد بسيار حياتي است.
پروتئين شير انسان يک سوم شير گاو است و اين از مزيت هاي شير انسان است، زيرا در ابتداي تولد، بدن نوزاد آنزيم هاي کافي براي هضم مقدار زيادي پروتئين را ندارد و کليه ي او توان دفع مقدار زيادي مواد زائد ناشي از سوختن پروتئين را ندارد؛ پس پروتئين زياد شير گاو براي يک نوزاد آزار دهنده است. در عين حال ترکيب اسيدهاي آمينه (اجزاي تشکيل دهنده پروتئين) در پروتئين شير مادر به گونه خاصي است. مثلاً در بدن نوزاد سيستم توليد اسيد آمينه سيستئين از متيونين کامل نشده و شير مادر اين حالت را جبران مي کند، چون شير مادر نسبت به شير گاو سيستئين بيشتر و متيونين کمتري دارد و يا اينکه نوع پروتئين شير مادر به گونه اي است که به سرعت تبديل به لخته هاي قابل هضم مي شود تا سريعاً در بدن نوزاد هضم و جذب شود، ولي اين خاصيت در شير گاو کمتر است.
از نظر املاح، شير مادر نسبت به شير گاو حاوي آهن کمتري است. ولي نکته بسيار جالب اين است که اين آهن در يک پوشش پروتئيني قرار دارد که جذب آن را چند برابر مي کند؛ در نتيجه هم آهن از دسترس باکتري هاي موذي که قصد استفاده آن را دارند خارج مي شود و هم جذب آن چند برابر جذب آهن شير گاو مي شود. از نظر املاح ، شير مادر تامين کننده تمام نيازهاي نوزاد تا 6 ماهگي است.
يکي از مزاياي بسيار مهم شير مادر وجود مواد ضد ميکروبي فراوان است .
در شير مادر موادي موجود است که از رشد ميکروارگانسيم ها در روده نوزاد جلوگيري مي کند و يا جذب بدن نوزاد شده و مقاومت بدن کودک را افزايش مي دهد. از اين رو کودکي که منحصراً با شير مادر تغذيه شده ، به ندرت امکان دارد تا شروع تغذيه تکميلي دچار اسهال يا ديگر بيماري هاي ميکروبي شود.
اين فاکتورها (مثل ايمونوگلوبولين ها) يا در شير گاو خيلي کمتر از شير مادر است و يا اصلاً وجود ندارد. از اين رو شير مادر هم از نظر غذايي براي کودک بهتر است و هم از نظر حفظ ايمني بدن.
تماس نزديک پوست بدن مادر با کودک که اصطلاحاً bonding ناميده مي شود، محبت مادر و فرزند را بسيار افزايش مي دهد و کودک با صداي لالايي پر از محبت قلب مادر به خواب مي رود.