زندگي مشترک به طور طبيعي، شرايطي را ايجاب مي کند که زن و مرد بيش از ديگران، در حالات و روحيات يکديگر کنجکاو و دقيق شده، موشکافانه عيوب و ايراد هاي يکديگر را مورد توجه قرار دهند. چنان چه، اين کيفيت به بازگو کردن اين مسايل و عيب جويي يکي از ديگري منجر شود، شادکامي را از صحنه زندگي به بيرون مي راند و جوي آکنده از بدبيني و خصومت بر فضاي زندگي، حاکم مي شود، بزرگ منشي و گذشت، ما را ملزم مي کند که نسبت به همسرمان «عيب پوشي» را به جاي «عيب جويي» برگزينيم و تغافل را که به معناي وانمود کردن بي اطلاعي خود از اشتباه طرف مقابل است، سرلوحه مناسبات خود با همسر قرار دهيم و همان گونه که علاقه منديم ديگران نسبت به ما گذشت داشته عيوب ما را نديده انگارند، متقابلاً نسبت به اطرافيان و همسر خود، اين گونه باشيم.

آگاهي و معرفت زوجين به آثار سازنده تغافل، پاي بندي آن ها را به تغافل، بيشتر خواهد نمود. عمده ترين تأثيرات تغافل عبارتند از:

تغافل کننده، با هر مورد چشم پوشي از خطاي همسر، به نوعي شخصيت خويش را رشد و توسعه مي بخشد.

با چشم پوشي از خطاي همسر، فرصتي فراهم مي شود که وي به بهبود رفتارش اقدام کند. در غير اين صورت، زماني که ضربات ويرانگر انتقاد بر وي فرود مي آيد، هرگونه اراده و جرأت باز سازي، به سستي مي گرايد.

لازمه تغافل نکردن زن و شوهر اين است که هر يک کوچکترين ايراد همسرش را به رخ وي بکشد و اين مقدمه اي براي باز شدن روي آن ها به يکديگر و زمينه ساز ناسازگاري ها و تشنج هاي خانوادگي است. در نتيجه، آرامشي را که هميشه در پي آن بوده ايم، از دست داده ايم و اين مغاير با هدف تشکيل زندگي است. از ياد نبريم که يکي از آرمان هاي همسر گزيني، دستيابي به آرامش رواني و امنيت روحي است.

فلسفه زندگي اجتماعي، حکم مي کند که به منظور حفظ و سلامت جامعه، خير و نيکي اشاعه يا بد و زشتي و بدي، مکتوم ماند. تغافل و چشم پوشي زن از شوهر و بالعکس، شرايطي را به وجود مي آورد که خطاي ناچيز و بي اهميت، پوشيده بماند و زمينه امور اخلاقي و معنوي، توسعه يابد.

همزمان با افزايش ميزان انتقاد در خانواده، شادکامي جاي خود را به تلخ کامي داده، روابط محبت آميز به خصومت و دشمني تبديل مي شود. انتقاد اگر در جاي خود و با روش صحيح و مناسب انجام شود، يک شيوه تربيتي کارآمد و موثر خواهد بود. ولي انتقاد با روش نادرست و تحريک آميز، به يک عمل ضد تربيتي مبدل مي شود. طرح موضوع «تغافل» هرگز به اين معنا نيست که از ايراد ها و عيوب همسر خود، هميشه چشم بپوشيم، بلکه تغافل در برخي از موارد، معنا پيدا مي کند و در ساير موارد بايد با شيوه صحيح و سنجيده اي، به اصلاح رفتار وي پرداخت.

کو دشمن، شوخ چشم نا پاک تا عيب مرا به من نمايد

1. انتقاد سازنده، هميشه با بيان يکي از جنبه هاي مثبت طرف مقابل آغاز شده و با جلب اطمينان وي، موضوع اصلي مورد انتقاد طرح مي شود. چنين عملي موجب مي شود که شنونده مقاومت کمتري را در پذيرش انتقاد از خود نشان دهد.

2. انتقاد سازنده، در قالب جملات و عبارات غير مستقيم مطرح مي شود و جنبه محکوميت و آمرانه و تحريک آميز ندارد؛ مثلا با اين عناوين مي توان انتقاد را به عملي سازنده مبدل نمود: «آيا بهتر نبود؟» «آيا صلاح مي داني؟» و ...

«اگر انتقاد از دوستت را در حضور ديگران انجام دادي، او را خوار و ذليل کرده اي و اگر انتقاد را در تنهايي به عمل آوردي، او را عزت بخشيده اي».

4. در هر نشست انتقادي، طرح بيش از يک موضوع، جايز نيست. اگر از همه جهات همسرمان را مورد انتقاد قرار دهيم، او را عليه خود برانگيخته ايم و نتيجه اي عايد ما نخواهد شد.

5. چنان چه در مراحل اوليه، انتقاد به صورت ايما و اشاره انجام شود، رعايت ادب و دوستي نيز بر تفاهم زن و شوهر مي افزايد.

6. در سيره نبوي آمده است که وقتي به پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ درباره رفتار نامناسب شخصي اطلاع مي دادند، پيامبر بدون آن که از او نام ببرند مي فرمودند که چرا بعضي ها چنين و چنان مي کنند؟ و از اين طريق ضمن اصلاح رفتار آن مرد، آبروي تو نيز محفوظ مي ماند.

12. انتقاد گر، در حين انتقاد بر خود تسلط دارد.