ورزش، حرکات هماهنگ عضلاني است که موجب سلامت و تقويت اعضاي بدن مي گردد. البته بايد در امر ورزش رعايت گروه سنّي، نوع فعّاليت افراد، تناسب نوع ورزش و کار، مقدار و هدف آن و دهها مؤلّفه ديگر را، مدّنظر گرفت.[1]
در دنياي ماشيني امروز که تحرّک و فعّاليت کافي اندامهاي بدن کاهش يافته است؛ نياز به ورزش و نرمش، بيشتر احساس مي شود؛ تا عضلات به کار انداخته شوند و توانايي خود را در طول عمر حفظ کنند.
اما ورزش زماني تأثيرات عميق در انسان خواهد داشت؛ که در آنِ واحد، تأثيرات روحي نيز ايجاد کند؛ به عبارتي، هم جسم را قوي کند و هم عقل را. در واقع، ورزش پيکار با سستي و پستي است و ورزشکار ورزيده، کسي است که صاحب قواي بدني و سجاياي اخلاقي باشد.

حال پاره اي از اثرات ورزش بر جسم و روح را بيان خواهيم کرد تا با توجّه به اين فوايد، با انجام ورزش هاي مناسب، خود را از نظر جسمي و روحي قوي سازيم.

در اثر ورزش، تنفّس عميق تر، امّا تعداد آن کمتر مي شود.

افزايش جريان خون در سراسر عروق بدن، باعث مي شود ميزان چربيهاي چسبيده به رگها کم شود؛ لذا از سخت شدن رگها جلوگيري کرده و فشار خون را کاهش مي دهد.

در اثر ورزش، رگ هايي بين رگ هاي اصلي قلب ايجاد مي شود و در نتيجه، خون دهي قلب بهتر و احتمال سکته قلبي کمتر مي شود.

بي خوابي، هيجان و استرس نيز که از ناراحتيهاي عصبي است، به وسيله ورزش مرتفع مي گردد و نيز خستگي اندک ناشي از تمرينهاي ورزشي؛ عامل خوبي جهت جلوگيري از بيخوابي است.

د) سيستم غدد داخلي: فعّاليت غدد داخلي، بر اثر ورزش افزايش يافته و کارکرد آنها بهتر مي شود.

هـ) سيستم عضلاني: قدرت عضلاني، در جريان 6 تا 8 هفته اوّل ورزش، حدود 30% افزايش يافته و توده عضلات بزرگتر و قدرت آنها بيشتر مي شود و دردهاي عضلاني ناشي از کم تحرّکي بهبود مي يابد. در اثر ورزش، از پوکي استخوان جلوگيري مي شود و عضلات و اندامها تقويت شده و تناسب اندام ايجاد مي شود.

وقتي انسان ورزش مي کند؛ بدن به فعّاليت بيشتر عادت کرده، ديرتر خسته شده و نيز ديرتر عرق مي کند؛ در نتيجه عضلات بدن و قلب، در اثر فعّاليت ناگهاني دچار صدمه نمي شوند.

ز) سيستم گوارش: ورزش، به هضم و جذب غذا و دفع سموم بدن کمک مي کند.

الف) کسب خصال پسنديده: ورزش، روحيه شجاعت، اعتماد به نفس، فداکاري، گذشت، تعاون و همکاري، توجّه به حقوق ديگران، مبارزه با ظلم و ظالم، کمک به افراد ضعيف و ناتوان و حس مسؤوليت پذيري را در انسان ايجاد و تقويت مي کند و اراده وي را قوي مي سازد.

از طرفي، ورزش هيجان و افسردگي را در انسان کاهش مي دهد و يکي از راههاي مهمّ علاج و تسکين فشارهاي رواني است؛ که در نتيجه آن، آمادگي براي انجام کارهاي فردي و اجتماعي در انسان بيشتر مي شود.

وجود قوانين خاص در ورزشهاي مختلف و ملزم بودن ورزشکاران به رعايت آن؛ تمريني براي احترام گذاردن به ديگر قوانين اجتماعي و رعايت آنهاست.

د) ارضاي غريزه قدرت طلبي: در انسان، غريزه قدرت طلبي، برتري جويي و مبارزه وجود دارد. ورزش، وسيله اشباع اين غريزه را از طريق صحيح فراهم مي کند.

الف) توليد و بسط روابط اجتماعي صحيح: ورزش، مقدّمه اي براي ورود افراد به اجتماع است و خصوصيات، شرايط و حالات حرکتي و روحي که در آن پيش مي آيد؛ تکرار و تمريني شايسته و مفيد، براي آمادگي افراد اجتماع محسوب مي شود و به آنها توانايي برقراري روابط اجتماعي و پرهيز از گوشه گيري را مي آموزد. احترام متقابل اجتماعي، تحکيم روابط اجتماعي با گذشت و فداکاري و.... در اثر ورزش آموخته مي شود و شخصيت اجتماعي افراد شکل مي گيرد.

ب) توسعه فرهنگ ديني: با توجّه به روابط بين المللي که در زمينه ورزش وجود دارد؛ انتقال فرهنگ و ارزشهاي اسلامي، بدون تنشها و تعارضات سياسي، در درون جامعه و خارج از آن، فراهم مي شود.

درس هاي مربوط به رويارويي با مترفين، ظالمين و مفاسد اجتماعي؛ حمايت از محرومين و تلاش براي توازن اقتصادي و اجتماعي؛ عملاً در محيط ورزش فرا گرفته شده و تمرين مي گردد.

عظيمي 1178 ورزش، دوستي و صميميت بين افراد و زمينه رقابت سالم را فراهم مي کند و در نتيجه، تلاش و تکاپوي افراد اجتماع بيشتر شده، مشکلات ناشي از بيکاري و عوارض آن به حدّاقلّ مي رسد.