در مکتب انسان ساز اسلام، سنت حسنه ازدواج بسيار آسان و ساده و بدور از آداب و رسوم غلط و دست و پاگير است که حتي پايين ترين طبقات اجتماع، به راحتي مي توانند بر اساس ملاک ها و تناسب هاي معرفي شده از طرف اسلام به تشکيل خانواده اقدام کرده و ازدواج کنند.
اما امروز موجي از آداب و رسوم غلط و ناشايست به راه افتاده که مشکلات را پيچيده کرده و مانع از ازدواج جوانان مي شود و در نتيجه سن ازدواج نيز روز به روز بالا مي رود. برخي از اين مشکلات و رسم هاي غلط عبارتند از:

1ـ مهريه سنگين، مثلاً به مقدار تاريخ تولد دختر.
2ـ تشريفات و پيرايه هاي عريض و طويل و کمر شکن.
3ـ تجمل گرايي و مد پرستي، خرج هاي اضافي و اسراف و بريز و بپاش.
4ـ چشم و هم چشمي و حسادت ها.
5ـ تهيه جهيزيه هاي زياد و غير ضروري.
6ـ عذر ادامه تحصيل و آزادي بيشتر.
7ـ مشکل پسندي به بهانه هاي مختلف.
8ـ عذر نداشتن ماشين و مسکن شخصي و .... .
9ـ گرفتن شيربها در بعضي از مناطق.
10ـ اجبار به ازدواج فاميلي (مثل پسر عمو ـ دختر عمو) در بعضي از مناطق.
11ـ برقراري مجالس مختلف عروسي به تالارهاي گران قيمت و آن چناني.
12ـ برقراري مجالس آلوده به گناه و فساد، عروسي هاي مختلط و مزاحمت هاي اجتماعي.
13ـ عدم توجه به تحقيق و مشاوره به بهانه «قسمت بودن» ازدواج.

- حال سوال اين است که:
1ـ اين همه رسم ها و پيرايه هاي کمر شکن را چه کسي بوجود آورده است؟
2ـ چرا ما به ماه و سال به سال بر اين گونه رسوم غلط افزوده مي گردد؟
3ـ چرا به جاي گشودن گره ها، بر گره ها مي افزاييم؟
4ـ چرا در فکر آن پسر و دختر جواني که ضرورت فطري و اجتماعي ازدواج را به آن ها لازم مي داند نيستيم؟

توصيه هاي لازم
1ـ در تعيين مهريه به کم اکتفا کنيد؛ چرا که رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايد: «بهترين زنان امت من، آنان هستند که مهريه اش کمتر باشد.»[1] بدانيد که مهريه سنگين و سرسام آور، آبرو و اعتبار نمي آورد. مثل کساني نباشيد که وقتي در اين مورد با انتقاد مواجه مي شوند، در جواب مي گويند: «چه کسي مهريه را داده و چه کسي مهريه را گرفته» اين ها غافل اند که مهريه يک بدهکاري سختي است که زن هر زمان مي تواند آن را مطالبه کند. (البته تحقيق و شناخت از همسر و تدين آن مهم است).

2ـ تشريفات و خرج هاي اضافي را کم کنيد، بدانيد که تشريفات و تجمل گرايي، همانند تارهاي عنکبوتي است که هر چه بيشتر باشد، بيشتر انسان را گرفتار مي کند. صحيح است که وضع زندگي عوض شده و سطح معيشت بالا آمده، اما معيارها و ارزش هاي اسلامي ـ انساني، هرگز عوض نشده و نخواهد شد، يعني: اسراف نکردن، ساده گرفتن، چشم و هم چشمي نکردن و باطل بودن خرافات و تشريفات، و ....هميشه به حال خود باقي است.

3ـ به قدر توانتان جهيزيه تهيه کنيد و به ضرورت اکتفا کنيد آيا مي دانيد که در اکثر مواقع 30 درصد جهيزيه ها جزء لوازم زندگي است و بقيه يعني 70 درصد اضافي و تشريفاتي است. خانواده هاي عزيز چرا به خاطر تهيه وسايل غير ضروري و تجملي خود را به قرض و مشكلات مي اندازيد.

4ـ در هر حال، اعتدال و انصاف را رعايت نموده و امکانات و شرايط خانواده عروس و داماد را رعايت کنيد و از آن ها انتظارات بيشتر از توانشان نداشته باشيد.

5ـ لااقل شما يک قدم مثبت برداريد و به پيشرفت مدگرايي هاي افراطي و تجمل گرايي ها کمک نکنيد. آري در صورت تمکن مالي هديه دادن خوب است، ولي آيا انصاف است کسي که ندارد با دليل آوردن اين که اين رسم است که مثلاً براي تک تک اعضاي خانواده عروس و داماد کادو خريد و ... خود را به فشار و فلاکت بياندازيد.

6ـ اين که عروسي فقط يک شب است جواز انجام کارهاي حرام و غير قانوني نمي شود! از برقراري مجالس عروسي مختلط، فساد انگيز، رقص زنان آرايش کرده به خصوص عروس در مقابل مردان و از مزاحمت ها به همسايه ها و مردم مثل بوق زدن و ... خود داري کنيد.

7ـ چرا با وسوسه هاي پوچ شيطاني، مراعات حريم محرم و نامحرم را نمي كنيم؟ عقد پسر عموها و دختر عموها، اصلاً در آسمان بسته نشده است! اين يک عقيده خرافاتي است.

8ـ بدانيد اگر ما تشريفات پيچيده ازدواج و امور زندگي را حذف کنيم و آن را بدون آرايش با توافق همديگر انجام دهيم، نه تنها مانع از تحصيل نيست؛ بلکه کمک خوبي براي ادامه تحصيل و پيشرفت در زندگي خواهد بود.

9ـ بر اساس توصيه هاي ديني و نيز يافته هاي روان شناسي دين؛ دين داري عامل بسيار قوي براي رضايت از زندگي و رضايت مندي زناشويي است.

منابع كمكي:
1ـ محمد محمدي ري شهري، ازدواج آسان و شيوه همسر داري، قم، نبوي، 1371.
2ـ ابراهيم اميني، انتخاب همسر، تهران، انجمن اوليا و مربيان، 1384.
3ـ علي اکبر مظاهري، جوانان و انتخاب همسر، قم، دفتر تبليغات اسلامي، 1375.

--------------------------------------------------------------------------------
[1] . وسائل الشيعه، ج15، ص 10 و ج14، ص 78.
مسعود نورعليزاده