از جديدترين و متنوع ترين روش هاي ازدواج که امروزه در جامعه ما ديده مي شود، خواستگاري چتي يا ازدواج اينترنتي است. دختر و پسر در يک محيط مجازي، از طريق چت کردن يا از طريق سايت هاي مختلفي که در زمينه همسر يابي اينترنتي پديد آمده، به ارتباط دوستانه پرداخته و از هم خواستگاري مي کنند.
اگر ما به عقب برگرديم، مي بينيم که زماني در بين عده اي از جوانان، ازدواج تلفني و خياباني باب شده بود، اما امروزه با پيشرفت تکنولوژي و فناوري، چنين دوستي ها و ازدواج هايي، به آن ها اضافه شده است. به شکلي که بسياري از دختران و پسران، ساعت ها پشت کامپيوتر مي نشينند و در اينترنت به چت کردن مي پردازند. مدت ها به همين طريق مي گذرد تا ديري نمي پايد که اين ارتباط و دوستي به ازدواج ختم مي شود. البته ناگفته نماند، با آينده و سرانجام نا معلوم ....!
وقتي شبکه ارتباطي و اطلاعاتي ما به گستردگي يک کشور و يا جهان مي شود، عمق شناسايي ما در اين وسعت عظيم به شدت کاهش مي يابد. در اين نوع ازدواج، حتي يک نفر را نمي تواني پيدا کني که بداخلاق، خسيس، زشت، تنبل، بي سواد و بي ادب باشد. همه خوب اند، با ادب، وفادار و روشن فکرند!؟ حال سوالاتي مطرح مي شود:

1ـ چگونه ممکن است در اين پهنه گسترده، به شناسايي عميق مسئله اي و يا به لايه هاي پنهاني موضوعي فکر کنيم!؟
2ـ چگونه ممکن است اسير سطحي نگري و ساده لوحي نشويم!؟
3ـ چگونه دختر و پسر از طريق اينترنت مي توانند يکديگر را بشناسند، در صورتي که به راحتي فرد مي تواند در اين فضاي مجازي هويت واقعي خود را پنهان کند و هويت جعلي را در ذهن فرد مقابل نقاشي کند؟!
4ـ خلاصه اين که، درميان اين همه افراد که فقط چند خطي از آن ها مي خوانيم يا چند کلمه اي را مي شنويم، چگونه مي توان ابعاد شخصيتي، احساس و انديشه و رفتارشان را بشناسيم و باور کنيم؟! آن هم در مهم ترين انتخاب زندگي يعني همسرگزيني و ازدواج، انتخابي که در عالم واقعي هم با مشکل روبروست؛ پس در عالم مجازي چه بايد کرد؟!
5ـ ما که در اکثر رفتار هاي زندگيمان سنتي عمل مي کنيم، چه لزومي دارد که حتماً بخواهيم يک ازدواج به اصطلاح مدرن با آن همه آسيب داشته باشيم؟

-- هشدارها
1ـ خاستگاه شيوه خواستگاري و ازدواج اينترنتي، فرهنگ غربي است که از بين رفتن پايه هاي بنيادين خانواده، پايبند نبودن به ارزش هاي ديني و وجود تفکر ليبرالي به معني آزادي و بي بند و باري در همه عرصه هاي زندگي، مهم ترين مشخصه آن است. طبق اظهار نظر جامعه شناسان خانواده، در غرب ازدواج به معني زن و شوهر از راه شرعي و قانوني با هدف زندگي طولاني با يکديگر در حال مسخ شدن است و شکل جديدي از کنار هم زندگي کردن زن و مرد رواج يافته که هيچ سنخيتي با فرهنگ و دين ما ندارد. اين نوع ازدواج يا کنار هم زندگي کردن در غرب به زندگي شريکي مشهور است که در آن زن و مرد به عنوان زن و شوهر مورد خطاب قرار نمي گيرند، بلکه با عنوان شريک نزديک (partener) ياد مي شود.

2ـ کارشناسان و متخصصان امور خانواده، بر اين باورند که اينترنت نه تنها نمي تواند جلوي بالا رفتن سن ازدواج جوانان را بگيرد، بلکه هر روزه از تعداد ازدواج هاي آگاهانه و اطمينان بخش کاسته خواهد شد.

3ـ هنگام چت کردن با فرد مقابل، چون امکان ارتباط زنده و چهره به چهره برايشان ميسر نيست، فقط مي توانند يک چهره ساختگي و تصوير مجازي را از فرد مقابل در ذهن خود تصور کنند که حتي گاهي با اولين ديدار و قرار ملاقات از ديدن چهره هاي يکديگر متعجب مي شوند.

4ـ در بيشتر مواقع، صحبت هايي که حين چت کردن رد و بدل مي شود، از واقعيت و صداقت فاصله زيادي دارد که اين خود مشکلات را در ادامه مسير زندگي ايجاد مي کند. خانم جواني که به يکي از دادگاه هاي خانواده مراجعه کرده بود، در اين باره مي گويد: «هميشه فکر مي کردم که مي توانم همسر واقعي خودرا از اين طريق پيدا کنم، اما نمي دانستم پس از مدت کوتاهي، تازه به واقعيت هاي زندگي او پي مي برم. زماني که ساعت ها با هم چت مي کرديم، همه تصورم بر اين بود که گفته هاي او صادقانه است، اما پس از اين مدت متوجه شدم که او نه تنها صداقت نداشته، بلکه با رفتار و اعمالش، زندگي را برايم غير ممکن کرده است. در حالي که در آن دوران، نقش بازي مي کرد و با تکرار کلمات و اصطلاحات علمي، خود را يک فرد روشن فکر و با اصالت نشان مي داد.»

5ـ تحقيقات نشان مي دهند که بيشتر ازدواج هاي اينترنتي، به جدايي و طلاق کشيده مي شوند. چنان چه به دادگاه هاي خانواده و مراکز قضايي نيز مراجعه کنيم، به سادگي با چند زوج روبرو مي شويم که از طريق اينترنت با يکديگر ازدواج کرده اند و حال براي جدايي به اين مکان ها آمده اند.
در برخي از موارد اين ارتباط ها نه تنها به ازدواج دختر و پسر منجر نشده، بلکه باعث بروز مشکلات اخلاقي و اجتماعي و حتي قتل نيز شده است. گزارش ها هم چنين نشان مي دهند که تنها يک درصد از وعده هاي عاشقانه اينترنتي به ازدواج منجر شده است.

توصيه هاي لازم
1ـ از آن جا که ازدواج نقطه عطف زندگي است و خوشبختي و بدبختي انسان تا حدود زيادي بستگي به موفقيت يا شکست در اين امر مهم و حياتي دارد، بهتر است که در انتخاب همسر و شريک زندگي دقت زيادي کنيد و تا زماني که از شايستگي و لياقت طرف مقابل اطمينان پيدا نکرده اند، اقدامي نکنيد و حتي وعده و قول و قرار ندهيد. (ما براي يک مسافرت يا اردوي کوتاه مدت تلاش مي کنيم همسفر خوبي داشته باشيم تا در سفر به ما خوش بگذرد در ازدواج يک عمر زندگي است بايد تلاش زيادي کنيم).

2ـ با توجه به حساسيت مسئله همسر گزيني که بايد آگاهانه و بر اساس شرايط ازدواج سالم صورت بگيرد و در آن بلوغ جسمي، عقلي، رواني و اجتماعي، داشتن ايمان، اخلاق نيک، صداقت و تعهد نسبت به زندگي مشترک و نيز مسئله کفويت و شناخت نقاط ضعف و قوت يکديگر از مهم ترين فاکتورهاي اساسي محسوب مي شود، به دست آوردن همسر مناسب از طريق چت مشکل به نظر مي رسد، مگر اين که در مراحل بعدي از ساختار خواستگاري سنتي استفاده کرده و تحقيقات رسمي صورت بگيرد و شما از اين بابت مطمئن شويد که همسر مورد نظر خود را يافته ايد.

3ـ اگر ناخواسته و يا به هر دليل ديگري، با شخصي ارتباط چتي داريد، چنان چه آشنايي تان در حد و سطح همان چت است، اين امر براي چنين تصميم سرنوشت سازي کافي نمي باشد؛ بلکه درايت و آگاهي کافي مي خواهد تا وي را در ارتباط هاي مختلف محک زده و آزمايش کنيد.[1] لازم است مراجعه مستقيم و حضوري به خانواده، محل کار و دوستان وي داشته و از سطح فرهنگي ـ اجتماعي و ديني ـ اخلاقي و ساير شرايط وي و خانواده اش اطمينان بيشتري حاصل نماييد. و از مشاور ازدواج براي شناخت صحيح کمک بگيريد.
نکته: تجربه نشان داده معمولاً وقتي در دنياي مجازي ارتباط برقرار شد به تدريج ارتباط چتي بيشتر شده و علاقه به يکديگر بيشتر مي شود و چه بسا به وابستگي بيانجامد؛ بنابراين اگر بخواهيد در دنياي واقعي تصميم گيري کنيد، چه بسا تصميم گيري تان تحت تأثير همان «عشق و علاقه قبلي و کاذب» قرار گرفته و نتوانيد واقعيات را آن گونه که هست مشاهده کرده و تصميم عاقلانه و واقع بينانه بگيريد.
خلاصه اين که: خواستگاري از طريق چت راه مطمئن و معقولي نمي تواند باشد و پايه و اساس ازدواج بر اساس احساسات و اطلاعات نامطمئن، سست و متزلزل خواهد بود. و بر موارد زيادي هم در آن فريب کاري، اغفال و... وجود دارد.

--------------------------------------------------------------------------------
[1] . رجوع شود به مقاله ازدواج اينترنتي در سايت همدردي (hamdardi.com)
مسعود نورعليزاده -