مهارت هاي اصلي مطالعه: خواندن، يادداشت برداشتن و استفاده از مواد و مطالب
1ـ خواندن
يکي از ارزشمندترين مهارت هايي که دانشجويان بايد بر آن احاطه پيدا کنند توانايي آموختن از طريق خواندن است. روشي که اغلب اشخاص از آن پيروي مي کنند اين است که از صفحه اول تا آخر مطلب را مي خوانند و اين روشي است که اغلب ما آن را از دوران کودکي فرا گرفته ايم. در برخي از موارد و موضوعات اين بهترين کاري است که مي توان کرد. اگر يک کتاب داستان و يا يک زندگي نامه را مي خوانيد، بهتر است که از ابتدا تا انتهاي کتاب را بخوانيد. اما بايد دانست که اين تنها طرز خواندن کتاب نيست و در اغلب موارد بهترين روش هم به شمار نمي آيد. مثلاً خواندن يک روزنامه از اولين تا آخرين سطر بي مورد است. براي درس خواندن هم اين روش درستي نيست. روش چهار بخشي که در ادامه مطالب توضيح داده ايم امکان انتخاب و روش ديگري در اختيار شما مي گذارد.
توصيه اول: تدارک و آماده شدن
براي افزايش علم و اطلاع خود و نه براي آموختن بخوانيد. اگر بتوانيم آنچه مي خوانيم با آنچه در حال حاظر مي دانيم به شکلي به هم ربط بدهيم و اگر بتوانيم آن چه را مي خوانيم با موضوعاتي معني دار ارتباط بدهيم، بهتر ياد مي گيريم. با استفاده از يک دوره آماده سازي مي توانيد ذهن خود را براي کسب دانش جديد آماده کنيد. ابتدا حدود سه دقيقه به اين فکر کنيد که در حال حاضر درباره موضوع مورد نظر چه مي دانيد. بعد فصل يا کتاب را ورق بزنيد اين مهارتي است که اغلب اشخاص دارند اما تحت تأثير آموخته هاي دوران مدرسه آن را فراموش کرده اند. وقتي به کتاب خانه يا کتاب فروشي مي رويد. براي انتخاب کتاب مورد نظر آن را به اجمال ورق مي زنيد. چند کتاب را مرور اجمالي مي کنيد و بعد از ميان آن ها يکي را انتخاب مي کنيد. تورّق کردن يکي از مهارت هاي مهم در خواندن است تنها در کتاب خانه يا کتابفروشي هم نيست که مي توانيد از اين روش استفاده کنيد. اين کار تدارکي عالي براي مطالعه جدي است. با اين کار، نظري اجمالي و کلّي درباره موضوع پيدا مي کنيد و بي آن که متوجه باشيد ساختاري در شما ايجاد مي شود که ذهن شما را براي ياد گيري آماده مي سازد.
توصيه دوم: برداشت کلّي
پس از آن که نگاهي اجمالي به فصل يا کتاب انداختيد، سعي کنيد به برداشتي کلّي برسيد. مي توانيد خلاصه هاي انتهاي فصل ها را بخوانيد، به سر فصل ها، عناوين و فهرست مطالب نگاه کنيد. نتيجه گيري ها را بخوانيد. حالا دوباره به فصل يا کتاب مراجعه کنيد و به نمودارها و جدول ها نگاهي بيندازيد. دنبال نکات مهم بگرديد. مي توانيد اين اطلاعات را در شروع يا در انتهاي مطالب پيدا کنيد.
با انجام دادن اين کار مي توانيد با پيامدهاي اصلي کتاب آشنا شويد. اگر احساس کرديد که مي خواهيد از جزئيات بيشتري مطلع شويد، مي توانيد کتاب را دقيق تر بخوانيد. اين روش را روي ساير فصل هاي کتاب آزمايش کنيد.
توصيه سوم: خواندن دقيق تر
حتي به هنگام خواندن دقيق تر مجبور نيستيد که همه فصل يا همه کتاب را بخوانيد مجبور هم نيستيد بخش هايي از کتاب را که قبلاً خوانده ايد و دوباره خواني کنيد. بعد از مرور اجمالي و رسيدن به برداشت کلّي معمولاً به اين نتيجه مي رسيد که کدام بخش ها را مي دانيد و کدام بخش ها را بايد بيشتر بخوانيد.
درک کردن بخش هاي دشوار. همه به هنگام مطالعه به بخش هايي مي رسند که درک مطلب برايشان ساده نيست. ممکن است موضوع دشوار باشد. اين احتمال هم وجود دارد که نويسنده مطلب را روان و سليس ننوشته باشد. بي جهت ساعت هاي طولاني وقت صرف فهميدن مطالب دشوار نکنيد مي توان دو دليل براي اين موضوع ارائه داد: اول آن که وقتي موضوع دشوار را کنار مي گذاريد ذهن شما به شکلي، ناهشيار روي آن کار مي کند و ديگر آن که مطلبي که بعد از اين فصل دشوار درج شده است مي تواند شما را در درک موضوع دشوار کمک کند.
توصيه چهارم: مرور دوباره
مرور آن چه خوانده ايد و آموخته ايد براي به خاطر سپردن مطالب در بلند مدت کمک شايان توجه مي کند. با رعايت اين چهار توصيه نه تنها وقت زيادي صرف خواندن کتاب نمي کنيد، بلکه مي توانيد کتاب را با سرعت بيشتري بخوانيد و آن را بياموزيد. علتش هم اين است که در اغلب موارد بخش هاي کمتري از يک کتاب را مي خوانيد.
2ـ يادداشت برداري
اغلب اشخاص از روش يادداشت برداري استفاده مي کنند. يادداشت برداري روشي براي ثبت اطلاعات است. اما يادداشت برداري هرگز اقدامي انفعالي نيست. براي يادداشت برداري تنها يک راه درست وجود ندارد. بستگي به اين دارد که شما به چه منظوري يادداشت بر مي داريد. بستگي به مطالب هم دارد. با يادداشت برداشتن براي خودتان مطلب را بازنويسيي مي کنيد. همين اندازه که بتوانيد از مطالبي که يادداشت برداشته ايد استفاده شخصي بکنيد کافيست.
يادداشت ها مي توانند انواع و اقسام مختلف داشته باشند. مي توانيد يادداشت هايتان را مرور و آن ها را خلاصه کنيد. هر بار که دوباره نويسي مي کنيد در موقعيتي قرار مي گيريد که اطلاعات به دست آمده را بيشتر به خاطر بسپاريد. يادداشت برداري مي تواند به شکل عکس و تصوير يا به شکل نوشته باشد.
يادداشت برداري به عنوان اقدامي پويا
به کار بردن مطالب خوانده شده به جاي فقط حفظ کردن آن ها، به خاطر سپردن را ساده تر مي کند. يادداشت شما از نوشته شماست. بنابر اين بايد آن را به شکلي تدارک ببينيد که بتوانيد از آن به نحو مطلوب استفاده کنيد. سعي کنيد نکاتي را که جالب و کليدي به نظر مي رسند يادداشت کنيد.
توصيه اول: خلاصه کردن يادداشت ها
کساني که خود را براي شرکت در امتحانات آماده مي کنند خلاصه کردن يادداشت ها را کاري مفيد و به درد بخور مي دانند. به عبارت ديگر يادداشت ها را آنقدر فشرده مي سازد که عصاره اش باقي مي ماند. با هر بار مرور و بازخواني، يادداشتي جديد به وجود مي آيد. يادداشت از روي يادداشت. در جريان اين کار ممکن است در برنامه ريزي کارتان تجديد نظر کنيد.
توصيه دوم: کارکردن با اطلاعات
اگر اطلاعات جمع آوري شده بکار نروند، انبار کردن آن ها بي فايده است. هر چه به اطلاعات جديد بيشتر توجه کنيم، بهتر مي آموزيم و بهتر از آن ها ياد مي گيريم. بنابر اين تنها به جمع آوري اطلاعات اکتفا نکنيد، با آن ها کار کنيد، با آن ها بازي کنيد.
توصيه سوم: روش چند رسانه اي
هر چند در مطالعات خود از شيوه هاي متفاوت تري استفاده کنيد، بهتر ياد مي گيريد و کارتان خلاق تر مي شود. درباره طرح مورد نظرتان بخوانيد، بنويسيد و حرف بزنيد. به صحبت هايي که ديگران در همين خصوص مي کنند گوش بدهيد. استفاده از مدادهاي رنگي، تصاوير و نقاشي هاي مختلف مي تواند تا حدود زياد به شما کمک کنند. اين ها ابزار مهمي براي حفظ کردن و به خاطر سپردن هستند. اين ها به شما کمک مي کنند تا رابطه ميان عناصر مختلف يادداشت هايتان را در نظر بگيريد. آيا نوار سمعي يا نوار ويديويي در زمينه موضوعي مورد نظر شما وجود دارد؟ مي توانيد مطالب مهم کتاب را روي نوار ضبط کنيد و بعد در حالي که در اتومبيل نشسته ايد به آن ها گوش بدهيد.
توصيه چهارم: تقويت يادگيري
اگر مطلبي را که قصد مطالعه آن را داريد سخت است، بهتر است يادداشت هاي تهيه کرده خود را با خود داشته باشيد تا در موقعيت هايي که گهگاه دست مي دهند روي آن ها مطالعه کنيد. دستگاه پخش اتومبيل شما وسيله ارزشمندي است که مي توانيد از آن به خوبي استفاده نماييد.
راه کار مرور براي امتحانات
اگر براي شرکت در امتحانات درس مي خوانيد، لازم است مدتي قبل از شروع امتحانات درسهايتان را بازخواني و مرور کنيد. اگر تا امتحانات شما فرصتي باقي نمانده و شما به تازگي خواندن اين کتاب را شروع کرده ايد، باز هم مي توانيد از روش هايي براي رسيدن به آمادگي بيشتر استفاده کنيد.
ابتدا شرايطي را در نظر مي گيريم که هنوز تا امتحانات شما فرصتي باقي است. در اين خصوص مي توانيد از راهکار مرور استفاده کنيد که در ادامه مطالب آن را توضيح داده ايم.
1. با ديدي کلي و اجمالي به موضوع نگاه کنيد: جنبه هاي قوي و مثبت شما کدامند؟ در چه زمينه هايي با خلاء اطلاعاتي مواجه هستيد. نيروي تان را در کجا بايد صرف کنيد؟ دانستن همه مطالب در تمامي دقايق غير ممکن است.
2. به هنگام يادگيري از روش تکرار و تمرين استفاده کنيد.
3. براي مرور جدول زماني در نظر بگيريد. بيش از اندازه جاه طلب نباشيد. براي هر زمان برنامه محدودي در نظر بگيريد. به خودتان فشار بيش از اندازه نياوريد.
4. برنامه اي براي مرور، مرور کرده هايتان در نظر بگيريد. به عبارت ديگر يادداشت هاي اوليه را مرور کنيد و خلاصه مجددي از آن تهيه نماييد.
5. امکان آن وجود دارد که نتوانيد همه برنامه هايي را که مشخص کرده ايد در زمان معيني به اتمام برسانيد. از اين رو سعي کنيد فرصت هاي آزادي براي خود در نظر بگيريد تا در صورت نياز از اين فرصت ها براي تمام کردن کارتان استفاده کنيد.
6. در هر مرور نوشته ها و يادداشت هايتان را خلاصه تر کنيد.
7. در صورت امکان به سؤالات امتحان قبلي جواب بدهيد.
توجه داشته باشيد که هر امتحان تا حدودي يک بازي است و هر چه اين بازي را بيشتر انجام بدهيد موفق تر مي گرديد و بر ميزان مهارت شما اضافه مي شود. وقتي اطلاعات اوليه را داشته باشيد، عامل مهم ديگر که اين هم تعيين کننده است شيوه اي است که در امتحان از آن استفاده مي کنيد.
اگر امتحان شما نزديک است و قبلاً از راه کار مرور و خلاصه نويسي استفاده نکرده ايد، سعي کنيد از فرصت باقي مانده براي مرور و خلاصه نويسي به نحو مطلوب استفاده کنيد. اشکال اينجاست که بعضي ها تحت تأثير امتحان به قدري گيج مي شوند که بي آن که بدانند و اطلاع داشته باشند اوقات خود را تلف مي کنند. از مطالبي که در اين فصل خوانديد براي هر چه بهتر برگزار شدن امتحانتان استفاده کنيد.
راه كارهايي براي كنترل اعصاب به وقت امتحانات
به سوالات زير پاسخ بدهيد:
ـ کدام موضوعات را بلديد؟
ـ کدام يک ضروري و کدام يک انتخابي هستند؟
ـ خلأ موجود براي من کدامست؟
براي اين که چه زماني، چه کاري بکنيد برنامه اي دقيق بنويسيد.
روش روزانه: چشم انداز جزئي
حالا چشم انداز بلندمدت را فراموش کنيد و اقدامات زير را انجام دهيد:
ـ در هر زمان تنها به يک موضوع درسي بپردازيد.
ـ وقتي زمان تمام مي شود، دست از مطالعه بکشيد و به سر وقت موضوع بعدي برويد.
ـ استراحت را فراموش نکنيد. پس از هر يک ساعت و نيم درس خواندن دقايقي استراحت کنيد.
ـ تمام شب را بيدار نمانيد. قهوه بيش از اندازه مصرف نکنيد.
ـ به طور منظم بخوريد. بخوابيد و ورزش کنيد.
ـ برنامه هايتان را به طور روزانه مورد تجديد قرار ندهيد. هفته اي يک بار کافيست.
ـ هفته اي يک روز به خود استراحت بدهيد.
ـ روش خود در قبال امتحان را تمرين و تکرار کنيد.
ـ يادداشت هايتان را در هر مرحله خلاصه تر کنيد.
روز امتحان
قبلاً برنامه ريزي کنيد که چه لباسي مي خواهيد بپوشيد، چگونه به سر جلسه امتحان برويد و غيره.
ـ به يادداشت هاي خلاصه شده تان نگاهي بيندازيد.
ـ به موقع به محل امتحان برويد.
ـ به صحبت هاي بدبينانه ديگران گوش ندهيد.
ـ به خود فرصتي بدهيد تا آرام بگيريد.
ـ دستور العمل امتحان را اول بخوانيد.
ـ سؤالات را به دقت بخوانيد.
ـ زمان پاسخ دادن به هر سؤالي را مشخص سازيد.
ـ اگر سؤالي به نظر دشوار رسيد، آنچه را مي دانيد با آن تطبيق بدهيد.
ـ اگر احساس کرديد مطلب را نمي دانيد، آنچه را مي دانيد يادداشت کنيد. اغلب جواب را به اين طريق پيدا مي کنيد.
ـ سعي نکنيد هر چه را مي دانيد بنويسيد. جواب دادن به سؤال کافيست.
ـ سعي نکنيد در حدّ نابغه ظاهر شويد. راحت باشيد.
کيليان باتلر و توني هوپ - ترجمه مهدي قراچه داغي، با تلخيص از کتاب راهنماي سلامت روان، ص 420 - 432
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید