اکس به شکل قرص هاى گرد وبیضى در رنگهاى سفید، زرد، صورتى و قهوه اى به حالت پودر حل شده در شربت یا نوشابه، تکه یخ وآدامس مورد استفاده قرار مى گیرد. در ایران هر قرص بین ۳ تا۲۰ هزار تومان بسته به نوع و درصد کیفیت وخلوص آنها خرید و فروش مى شوند. مهمانى ها و پارتى هاى شبانه اکس با شعار «بخور که شاد شوى» برگزار مى شود و معمولاً از ابتداى شب تا نزدیک صبح طول مى کشد. این مهمانی نه فقط در کشور ما بلکه رد اروپا و آمریکا هم نیز به اکس پارتی نیز معروف است

مولد توهم زا و روانگردان نسل جوان راتهدید مى کند عطش مرگ فاطمه امیرى این دومین روز پیاپى است که پدر وحید به بیمارستانى که او در آن بسترى است، مى آید. بار اول براى عیادت از وحید که در بخش بیماران کلیوى است به بیمارستان آمد و روز دوم به بخش بیماریهاى اعصاب رفت که برادرزاده ۱۸ ساله اش در آن بسترى و تحت مراقبت شدید است. وحید و پسرعمویش هر دو قربانیان مصرف اکستازى هستند.وحید در حالى که لوله هاى قطورى به بدنش وصل شده اند نگاه غمگینش را به پدر مى دوزد و مى گوید: «... هرچه مى خواهى بگو، مى دانم کارم اشتباه بود. رفیق بد و قرص اکس کارم را به اینجا کشاند».وحید ۱۹ ساله است قرص هاى اکس را با کمک دوستش تهیه مى کند و بعد تعدادى از آنها را به پسر عمویش مى دهد. به فاصله یک روز هر دو بعد از خوردن قرص ها راهى بیمارستان مى شوند.

     تعریف داروهای توهم زا

«داروهاى توهم زا داروها یا موادى هستند که به عنوان داروهاى روانگردان و یا محرک شناخته شده و اثر خاص آنها اختلال در ارتباط با واقعیت و تا حدودى افزایش سطح هوشیارى ، دقت، تمرکز و آثار خاص دیگر است اما ممکن است حتى با یکبار مصرف در افراد مستعد ، علایم عصبى و روانى بروز کند و در مصرف حاد گاهى عوارض قلبى، مغزى ، فشار خون بالا ونارسایى کبد و کلیه مشاهده مى شود.

 گفته مى شود میزان مصرف قرص هاى اکستازى در میان جوانان و نوجوانان به شکل نگران کننده اى در حال افزایش است. طبق آمار که درسال ۱۳۸۰ از یک تحقیق به دست آمده است بیش از ۴۰ هزار نفر در ایران اکستازى را تجربه کرده اند.اما وزیر بهداشت اعلام کرده که به دلیل مسائل اجتماعى و سیاسى ترجیح مى دهد آمار مصرف کنندگان داروهاى روانگردان را اعلام نکند:«ما سعى مى کنیم به جاى اعلام آمار مصرف کنندگان داروهاى روانگردان، چنین مسائلى را در جلسات کارشناسى مطرح کنیم، تا نتایج بهترى اتخاذ شود».به گفته مسعود پزشکیان وزیر بهداشت و درمان، سن مصرف کنندگان به سمت جوان شدن مى رود: «اما طبق آمار فعلى بیشتر مصرف مواد در سنین ۲۵ سال به بالا صورت مى گیرد».

     انواع قرص های اکستازی موجود در ایران

 امگا، دلفین ، لنگر، دکس، بیسکوئیت، صلیب سرخ، سان شاین، هوندا، بمب بى ، سوپرمن، قرص عشق، قرص شیطان، سوپر من ورنو قرص هاى اکستازى موجوددر بازار ایران هستند. به طور کلى موادى که درکشور مصرف مى شوند به سه دسته مخدرها، توهم زاها، توان افزاها یا محرکها قابل تقسیم اند.دسته مخدرها با ماده مؤثر مرفین شامل تریاک، هرویین و مرفین از جمله موادى هستند که ریشه طبیعى شان خشخاش است یا به صورت شیمیایى و صنعتى به گونه اى تهیه مى شوند که روى گیرنده هاى مرفین مغز مؤثر باشند. دسته دوم مواد اعتیاد آور، توهم زاها هستند که یک تعدادى ریشه طبیعى دارند مثل حشیش، گراس، بنگ و تعدادى هم ریشه شیمیایى دارند که آمفتامین ها، باربیتوراتها، متاامفتامین ها که (اکستازى جزو اینهاست) و داروهاى روانگردان شیمیایى دیگر مثل ال.اس.دى ، اسپیدیا شیشه که مستقیم روى مغز تأثیر مى گذارند و تفکر هدف اصلى تأثیرگذارى شان است.در واقع اگر مواد مخدر دسته اول جسم را تخدیر مى کنند، توهم زاها روى تفکر تأثیر مى گذارند. دسته سوم مواد اعتیادآور هم محرکها هستند که ریشه طبیعى شان مثل کوکائین و ریشه صنعتى و شیمیایى آنهامثل کرک است.

 شاهین ۲۰ ساله تجربه حضور در یکى از این مهمانیها را این طور شرح مى دهد:«سالن تاریکى بود در بعضى قسمتهاى آن غیر از نور چراغهاى رنگى و گردان هیچ روشنایى دیگرى نبود. وقتى داخل آن جمعیت مى شوى دیگر صداى بلند موسیقى، بوى عرق و جیغ و فریادشان آزارت نمى دهد. چون تو هم باید مثل خود آنها اکس زده باشى. کسى که مهمانى در خانه اش برگزار شده بود پسرى حدود ۲۳ ساله بودکه به بهانه تولدش دوستانش را دعوت کرده بود و پدر ومادرش هم خانه نبودند. من هم به واسطه یکى از دوستانم آنجا رفتم. قرص هاى اکستازى را داخل ظرف یا توى نوشابه ها ریخته بودند وبه مهمانها مى دادند». شاهین خیلى زودتر از پایان گرفتن اکس پارتى، مهمانى را ترک مى کند:«بعد از خوردن قرص اکس احساس کردم تمام تنم عرق زیادى کرده و خیس آب هستم و حالت گرگرفتى داشتم و قلبم تند تند مى زد. طورى که انگار مى خواست از سینه ام بیرون بزند».

    حالت فرد پس از مصرف

« در این حالت فرد به شدت عرق مى کند و حجم زیادى از آب بدنش را از دست مى دهد. تب بالا مى رود و تپش قلب خیلى زیاد مى شود و فرد احساس گرمازدگى دارد. احتمال خونریزى مغزى و حملات قلبى هم در این حالت بالا مى رود».با وجود علایم ناشى از خطر آفرین بودن داروهاى توهم زا و روانگردان چه عاملى سبب مى شود استفاده از آنها بویژه در میان نوجوانان و جوانان طرفدار داشته باشند؟ «شادى اش را نمى شود توصیف کرد.در آن حالت پر از انرژى مثبت هستى». اینها جملاتى اند که مهراب در توجیه مصرف اکس به زبان مى آورد و بعد ادامه مى دهد:«وقتى اسپید مى خورم، از هیچ چیزى ترس ندارم. با سرعت رانندگى مى کنم و لایى مى کشم. به قدرى سرحال وسرخوشم که حاضرم دست به هر کارى بزنم که درشرایط عادى برایم سخت است».

 حالت سرخوشى که در فرد ایجاد می شود معمولاً ۲۰ تا ۴۰ دقیقه بعد از خوردن قرص اکستازى ظاهر مى شود و بعد از یک ساعت به اوج خود مى رسد.اما ۳ تا ۴ ساعت بعد خبرى از آن نیست. مهراب مى گوید:« بعد از این که اثر مصرف قرص تمام مى شود، احساس خستگى مى کنم». به نظر او این اتفاق کاملاً طبیعى است: « بالاخره بعد از چند ساعت بالا و پایین پریدن و تحرک زیاد، هر کسى خسته مى شود».

   بیشترین گروه سنی مصرف کننده قرص اکس گروه سنى ۱۵ تا ۳۵ سال بیشترین گروه سنى در معرض خطر مصرف مواد توهم زا و روانگردان هستند. تعداد مصرف کنندگان در مردان بیش از زنان ونسبت آن دو به یک است. جمعیت جوان جویاى کار ایران که با مشکلاتى نیز براى ادامه تحصیل، ازدواج و تفریحات مناسب روبروست. به راحتى مى تواند با شناخت نادرستى که از این موادپیدا کرده اند به سراغ مصرف آنها بروند بااین تصور که مى توانند کارآیى شان را افزایش بدهند. براى لحظاتى مشکلات خود را فراموش کنند و حالت سرخوشى و امیدوارى پیدا کنند و در عین حال ازلحاظ جسمانى وظاهرى هم با مسأله حادى روبرو نشوند. این اشتباه در شناخت مواد اعتیاد آور جدید توسط نوجوانان و جوانان با اشتباه والدین و خانواده ها در برخورد با فرزندان همراه با اشتباه مسؤولان در برنامه ریزیها و به روز نکردن تجهیزات و امکانات براى شناسایى و مقابله با مواد جدید مى تواند در آینده اى نه چندان دور ، مصرف موادتوهم زا و روانگردان را همپاى مواد مخدرى چون تریاک و هرویین افزایش دهد.