اين آزمايش يكي از مهمترين و مفيد ترين آزمايشات ادراري موجود است كه اطلاعات مهم و زيادي را در اختيار قرار مي دهد . براي افراد مشكوك به حاملگي در اولين ويزيت و افراد باردار در ششمين هفته بارداري انجام مي شود  در U/A ادرار از دو جهت ماكروسكوپي و ميكروسكوپي مورد ارزيابي قرار مي گيرد.

در بررسي ماكروسكوپي :

رنگ و شفافيت ادرار ، وزن مخصوص ،PH ، پروتئين ، گلوكز ، كتونها ، بيليروبين ، نيتريت و خون .

و در بررسي ميكروسكوپي :

رسوب ادرار پس از سانتريفوژ از نظر تشخيص WBC ،RBC ، سلولهاي اپي تليال ، باكتري ، كريستال و كست ها مورد ارزيابي واقع مي شوند.

موارد لزوم براي انجام آزمون تجزيه ادرار داشتن سابقه علائم:

- تكرر ادرار

-  اشكال در دفع ادرار

-  خودداري از دفع ادرار

- درد پهلوها 

سابقه بيماريهايي كه ممكن است روي كاركليه تاثير بگذارند :

1- بيماري كليوي   

2- ديابت قندي

3- بيماري عروقي كلاژن

يافته هاي فيزيكي :

.  تب با علت نامعلوم

.  ادم منتشر بدن

.  حساسيت زاويه دنده اي – مهره اي

.     يرقان

جمع آوري نمونه ادرار ( تهيه ادرار وسط)

بهتر است كه همه آزمونهاي ادرار روي ادرار تازه و ترجيحاً اولين ادرار روزانه انجام شود ؛ زيرا اين ادرار غليظ تر است و امكان يافتن اختلالات در آن بيشتر است.

براي جمع آوري ادرار ابتدا بايد با پنبه آغشته شده به كلريد بنزالكونيوم يا هگزاكلروفن قسمت بيروني مجري ادراري را تميز و بعد از آن مقداري از اول ادرار را دور بريزيم و سپس از وسط ادرار نمونه را داخل ظرف استريل مي گيريم و قسمت آخر آنرا نيز دور مي ريزيم.

روش جمع آوري ادرار 24 ساعته :

از بيمار خواسته مي شود ادرار را در ساعت معين ( مثلاً 8 صبح) تخليه كند دور بريزد . سپس تمام ادرار خارج شده طي 24 ساعت بعدي را داخل ظرف استريل جمع كند . آخرين نمونه ، 24 ساعت بعد از شروع جمع آوري ادرار (8 صبح) ، جمع آوري و نگهداري مي شود

{مثانه بيمار بايد در آغاز و پايان جمع آوري خالي باشد}

  مقادير طبيعي و غير طبيعي U/A در بررسي ماكروسكوپي :

1)      رنگ و نماي ظاهري :

ادرار كدر و غير شفاف : عفونت ادراري ، وجود خون و ...

ادرار كف آلود : وجود پروتئين در ادرار و ...

غیر طبیعی می باشند.

2)      وزن مخصوص

طبيعي : در اطفال و بزرگسالان : 1035-1001    

 و در موارد کاهش  تروماي شديد داخل جمجمه، ديابت بيمزه اوليه، دهيدرا تاسيون می باشد.

3)     PH

طبيعي : در اطفال و بزرگسالان : 8-6/4

و

 PH اسيدي: رژيم پر پروتئين ، بعضي داروها، گرسنگي و ديابت

PH : قليايي : عفونتهاي ادراري ، رژيم غذايي (سبزيجات،شير) و استفراغ

غیرطبیعی می باشند.

4)  مواردي كه بايد در U/A منفي باشد عبارتند از:

بيليروبين ، خون ، گلوكز ، پروتئين ، نيتريت ، و كتونها

- اگر بيليروبين مثبت باشد، نشاندهنده هپاتيت و يرقان انسدادي مي باشد

- اگر خون مثبت باشد وجود سنگهاي ادراري ، عفونت، سوختگي و خون قاعدگي مطرح است

- وجود پروتئين در ادرار به طور دقيق (آزمايش 24 ساعته) كنترل شود، كه ممكن است نشاندهنده : ديابت،پره اكلامپسي، تب، استرس و ورزشهاي شديد باشد.

- تست نيريت در صورتي مثبت مي شود كه باكتري Coagulase splitting  وجود داشته باشد.

- اگر كتونها مثبت بود ؛ گرسنگي ، رژيم پرچربي، اسهال و استفراغ ، بيماريهاي تبدار و حاملگي مطرح است .

مقادير طبيعي و غير طبيعي در بررسي ميكروسكوپي

1) گلبولهاي سفيد يا  WBC

2)گلبولهاي قرمز يا RBC :

1-0  عدد در ادرار طبيعي مي باشد.

اگر بيشتر از 1 عدد ديده شود، نشانه ضربه يا تروماوسل دستگاه ادراري تناسلي مي باشد .

3)سلولهاي اپي تليال :

طبيعي: وجود سلولهاي اپيتليال سنگفرشي نشاندهنده آلودگي نمونه از دهانه واژن است.