جوجه تيغي جانور کوچکي از دسته پستانداران است. جوجه تيغي را نبايد با خارپُشت که از خانواده ديگري است اشتباه گرفت. جوجه‏تيغي‏ها در جنگل‏هاي حاشيه ي اروپا، آسيا و آفريقا زندگي مي‏کنند. پشت جوجه‏تيغي‏ از هزاران خار تيز پوشيده شده است. خارها در مقابل شکارچيان از حيوان حفاظت مي‏کند. نوعي جوجه‏تيغي‏ پشمالو نيز وجود دارد که در آسيا زندگي مي‏کند.

جوجه‌تيغي تقريباً در تمام مناطق دنيا موجود است، همچنين در ايران و به‌ويژه در مناطق گرمسير به ويژه استان هرمزگان زياد است وبه گويش محلي هرمزگاني به آن زُزُه مي‌گويند،

معمولاً جوجه‏تيغي‏ ماده در هر بار زايمان، چهار جوجه‏تيغي‏ به دنيا مي‏آورد. نوزادان تا هنگامي که از شير مادر تغذيه مي‏کنند، خارهاي نرم دارند. مادر نيز فقط در پشتش خار دارد. جوجه‏تيغي‏‏ها بعد از تاريکي هوا براي خوردن غذا و شکار از لانه‏هاي خود خارج مي‏شوند. آنها از گياهان تغذيه مي‏کنند؛ اما خوردن حشره‏ها و شکار قورباغه‏ها را بيشتر دوست دارند.

قوه شنوايي نيز در جوجه‌تيغي ها بسيار خوب است بطوريکه قادرند اصواتي با فرکانس بالا را بشنوند. همگي جوجه‌تيغي ها از جمله جوجه‌تيغي برانت علاوه بر سوسک ها و کرم هاي خاکي به عنوان رژيم غذايي عمده، ميل شديدي به خوردن  حلزون ها، جيرجيرک ها، ملخ ها وکرم هاي حشرات دارند.

 همان طور که خارهاي بدن، آن ها را از حيوانات بزرگي که به دنبال شکار آنها هستند، محافظت مي کند اين خارهاي غيرقابل نفوذ محيط خوبي را نيز براي مکنده هاي خون با جثه کوچک ايجاد ميکنند . کک ها، کنه ها، مايت ها و قارچ ها از جمله آفت هاي پوستي هستند که در جوجه‌تيغي به تعداد بسيار زياد ديده مي شوند.
جوجه تيغي

جوجه‌تيغي‌ها در طول روز مي‌خوابند، عصرها در جستجوي غذا به بيرون مي‌روند، حتي گاهي تا نيم فرسنگ براي پيدا کردن غذا راه طي مي‌کنند. آنها از حشرات، حلزون‌ها، ليسه، لارو حشرات و به ندرت قورباغه و مارمولک، « تخم پرندگان»، « ميوه جات»، « مار»، « کرم ها‌»، موش، صمغ درختان و سبزيجات صحرايي، تغذيه مي‌کنند.

جوجه‌تيغي‌ها غذاي خود را عمدتاً به کمک حس بويايي مي‌يابند و در مقايسه با اندازه جثه شان زياد غذا مي‌خورند. در سرماي زمستان هنگامي که غذاي ديگر به وفور در دسترس نيست زيستگاه و قلمرو و محيط بيابان‌هاي شني، دره‌هاي کوهستاني، دشتها، پشتخه‌هاي سنگلاخي، مناطق خاکي ونرم که داراي درختچه باشد. اين جانور لانه‌اش را در زير زمين مي‌سازد.

جوجه‌تيغي عاشق آب وهواي لطيف و آزاد است، بنابراين هنگام ساختن لانه زير زمين دو درب براي آن مي‌سازد، يکي رو به سمت شمال و ديگري رو به سمت جنوب، بطوري که هروقت باد از سوي شمال باشد به درون لانه وارد شود و از درب جنوبي خارج شود، همچنين اگر هواي جنوبي باشد از سمت شمال خارج گردد، به اين صورت لانه اش را هميشه خنک نگه مي‌دارد. بيشتر در شبهاي مهتابي و زير نور ماه به دنبال غذا مي‌رود.

جوجه تيغي ها خواب زمستاني مي‌کنند و از ذخيره چربي اي که در فصل فراواني غذا ذخيره کرده‌اند استفاده مي‌کنند.

از جوجه تيغي هم به عنوان حيوان خانگي و هم در بعضي فرهنگها به عنوان غذا استفاده ميشود.(به عنوان مثال در مصر به عنوان غذا به مصرف مي شده است)اما مهمترين استفاده اي که ميتوان از جوجه تيغي کرد، کنترل آفات درکشاورزي است، به طوريکه هر عدد جوجه تيغي قادر است 200 گرم حشره را در هر شب خورده و بدين طريق به کنترل آفات و حشرات در کشاورزي کمک کند.