ژزوئيت ها، يسوعيان، (Jesuits). اعضاى فرقه اى به نام «انجمن عيسى» که در درون کليساى کاتوليک رومى شکل گرفت. اين جامعه که در سال 1540 ميلادى به تاييد پاپ پل سوم رسيد، شش سال جلوتر به وسيله ايگناتيوس لويولايى و شش تن ازدوستانش تاسيس شده بود. اين انجمن دو هدف داشت: يکى دفاع از نظام پاپى و اصول فرقه کاتوليک در مقابل بدعت هاى رايج آن زمان به ويژه پروتستان ها و ديگرى تبليغ در ميان کفار.
در ابتدا در اين فرقه دو تعهد عملى وجود داشت: يکى پرهيز از ازدواج و عمل جنسى، و ديگرى زندگى فقيرانه؛ ولى بعدا دو تعهد ديگر به آن افزوده شد: پيروى محض و بى چون و چرا از فرمانده، که توسط اعضاى گروه انتخاب مى شد، و خدمتگذارى درگاه خليفه رم به عنوان نايب خدا بر روى زمين و اجراى فورى آنچه را پاپ زمان و جانشينان او براى نجات انسان ها و اشاعه دين لازم بدانند (تاريخ تمدن، ج 6،1088).
اين انجمن به سرعت رشد کرد و نقش بسيار برجسته اى در مقابله با نهضت اصلاحات و تجديد کاتوليسيزم ايفا کرد.
اين جنبش توانست موج مهاجم جنبش پروتستان را به عقب براند و دوباره قسمت بزرگى از آلمان، بيشتر خاک مجارستان و بوهم و همه لهستان مسيحى را به کليسا بازگرداند (تاريخ تمدن، ج 6، 1).
نقش مهم ديگرى که اين انجمن ايفاکرد، سفرهاى تبليغى اعضاى آن به بخش هاى مختلف دنيا از جمله شمال آمريکا، آفريقا و کشورهاى چين، ژاپن و هند بود. در حال حاضر ژزوئيت ها در سراسر جهان يافت مى شوند و تعداد زيادى دانشگاه و مدرسه دارند.
پس از اين که اين فرقه در سال 1540به وسيله پل سوم تاييد شد نام «انجمن عيسى» را به خود گرفت و اعضاى آن «خدمتگزاران انجمن عيسى» خوانده شدند. واژه ژزوئيت (يسوعى) از سال 1544 به بعد توسط کالون و برخى ديگر به عنوان هجو براى اعضاى اين گروه به کار رفت ولى بعدا در نيمه دوم قرن شانزدهم با موفقيت هاى اين گروه جنبه هجوى خود را از دست داد. واژه ژزوئيت، (Jesuit) از کلمه Jesus (عيسى) مشتق شده است و معادل دقيق آن در فارسى عيسايى است. از آن جا که که در زبان عربى عيسى را يسوع مى گويند، نام يسوعيان براى اين گروه به کار رفته و به فارسى هم وارد شده است.
بنابراين در فارسى گاهى واژه ژزوئيت به کار مى رود که از روى واژه فرانسه آوانويسى شده است، و گاهى واژه يسوعى به کار مى رود که از عربى آمده است. از آن جا که اين کلمه نام يک گروه شده و از سوى ديگر استعمال واژه يسوع براى عيسى در زبان فارسى نامانوس است، واژه ژزوئيت که مطابق با زبان اصلى است، مناسب تر است.

منابع:
1. http://www.hawzah.net/Per/Magazine/HA/006/ha00609.asp
2. فصلنامه هفت آسمان، شماره 6 (ترجمه عبدالرحيم سليمانى)