راجع به عاق والدين نسبت به فرزندان شنيده‏ايم، ولي آيا عاق فرزندان نسبت به والدين هم داريم يا خير؟ اگر مواردي وجود دارد ذكر نمائيد.

در كتب احاديث راجع به عاق والدين نسبت به فرزندان روايات زيادي داريم. امّا راجع به عاق فرزندان نسبت به والدين هم رواياتي رسيده است كه ذيلاً به نمونه‏هاي آن اشاره مي‏كنيم:
1- ...عن زيد بن علي عن اميه عن جدّه قال‏عليه السلام: قال رسول اللّه‏صلي الله عليه وآله: "يلزم الوالدين من العُقوق لولدهما ما يلزم الولد لهما من عقوقهما"[1] زيد بن علي از جدش علي او هم از پيامبرصلي الله عليه وآله روايت مي‏كند كه پيامبر اكرم‏صلي الله عليه وآله فرمود: "پدر و مادر را نيز عُقوق فرزندان مي‏باشد و عاق فرزندان مي‏شوند چنانچه فرزندان عاق پدر و مادر مي‏شوند."
2- قال الصادق‏عليه السلام قال رسول اللّه‏صلي الله عليه وآله: "رحم اللّهُ من اعان ولده علي بِرّه: قال: قلت: كيف يُعينه علي بِرّه؟ قال: يقبل ميسوره، و يتجاوز عن معسوره و لا يُرهُقه، و لا يخرق به فليس بينه و بين أن يصير في حدّ من حدود الكفر الاّ ان يدخل في عُقوقٍ او قطيعَة رحمٍ، ثم قال رسول اللّه‏صلي الله عليه وآله: الجنّة طيّبة طيّبها اللّه و طيّب ريحها، يُوجد ريحُها مِنْ مسيرة ألفي عامٍ و لا يجد ريح الجنّة عاقّ و لا قاطع رحمٍ و لا مرخي الإزار خُيلاء"[2] از حضرت صادق‏عليه السلام منقول است كه حضرت رسول اكرم‏صلي الله عليه وآله فرمود: "خدا رحم كند كسي را كه فرزند خود را انجام كارهاي نيك كمك كند. راوي عرض كرد: كه چگونه فرزند خود را كمك كند؟ فرمود: كار آساني از او به عمل آيد قبول كند و كاري كه بر او دشوار است و نمي‏تواند انجام دهد از او در گذرد و تكليف‏هاي دشوار به او نكند و سفاهت و تندي به او نكند. سپس پيغمبرصلي الله عليه وآله فرمود: بهشت مكان پاكيزه‏اي است كه خدا آن را خلق كرده است و پاك قرار داده است. و بوي بهشت را خدا پاكيزه كرده است، بوي بهشت از مسافت مسير دو هزار سال به مشام انسان مي‏رسد اما بوي بهشت را آدم عاق و قاطع رحم و آدم لا ابالي و بي‏پروا از نجاست (حرام حاصل از قبل و دبر) و آدم احمق دريافت نمي‏كند.


[1] . الكافي، ج 6، ص 48، ح 5. و اخلاق سيد عبداللّه شُبّر: ص 117. حلية المتقين، علامه مجلسي، ص 92.
[2] . الكافي، ج 6، ص 50، ح 6. حلية المتقين، ص 92، اخلاق شبّر، ص 117.

شوهرم، اصرار دارد که دختر 16ساله ام جلوي او و ديگر محارم، جوراب و روسري داشته باشد. آيا اين رفتار، دخترم را دچار مشکل نخواهد کرد؟

هرگز در بايدها و نبايدهاي ديني، سليقه اي عمل نکنيد. درباره ي پوشش، طوري عمل کنيد که دين مقدس اسلام دستور داده و اسلام، پوشيدن پا و موي سر از محارم را واجب ندانسته است.
احکام الهي، منطبق با فطرت انسان ها وضع شده و اگر با اعمال سليقه ي شخصي، آنها را کم و زياد کنيم، آنها را از فطرت انساني دور ساخته ايم که در نتيجه، مقاومت رواني انسان ها را در پي خواهد داشت.
سختگيري شوهر شما در اين مورد، ممکن است دخترتان را در آينده، به سمت بدحجابي بکشاند؛ به ويژه اگر شاهد بدحجابي و آزادي بيش از حد بسياري از همسالان باشد.
آگاهي دادن به دختر براي پوشاندن قسمت هاي تحريک آميز بدن حتي از محارم، مطلوب است؛ همان گونه که پوشش مناسب پدر و ديگر محارم در مقابل دختر مطلوبيت دارد اما سختگيري بي مورد پسنديده نيست.
اسلام عزيز دين اعتدال است. از فرزند خود چيزي را بخواهيم که اسلام مي خواهد

شيوه‌هاي ابراز محبت به کودکان را توضیح دهید.

 • نوازش و بوسيدن:
کودکي که چنين محبتي را به درستي و به جا دريافت مي‌کند، معمولا متکي به نفس بار مي‌آيد. با در بغل گرفتن و لبخند زدن نوزاد، وي از لحظه تولد امنيت عاطفي را از مادر دريافت مي‌کند.
• احترام به شخصيت کودک:
اين هم يکي از بهترين روش‌هاي ابراز محبت است. اگر به کودک خود احترام بگذاريد، او کمتر از اوامر شما سرپيچي مي‌کند اما وقتي کودک را مسخره کنيد، احساس حقارت مي‌کند.
• قدرداني و تحسين:
تحسين از نيازهاي رواني دوران کودکي است که باعث به دست آوردن روحيه شاد و بشاش و عاملي براي تاثير عملکردهاي او خواهد بود. البته تشويق و تحسين بايد از افراط و تفريط به دور باشد و بيشتر متکي بر عمل باشد.
• بازي با کودکان:
با کودکان خود زياد حرف بزنيد و برايشان آواز بخوانيد و داستان بگوييد. کودک را غرق در کلمات کنيد تا ياد بگيرد چگونه پاسخ بدهد و خوب حرف بزند. مي‌توانيد او را روي دوش خودتان سوار کنيد تا با گرمي بدن شما احساس امنيت کند و در عين حال همه چيز اطرافش را ببيند. با او قايم باشک يا دالي موشه بازي کنيد. خودتان را پشت دست‌هاي خودتان و يا پشت درخت پنهان کنيد و يا چيزي روي صورت او بيندازيد و بعد به طور ناگهاني ظاهر شويد البته به طوري که موجب وحشت او نشويد.
يک آويز متحرک برايش درست کنيد. چيزهاي قابل توجه مثل برگ و گل که از تکه چوبي آويزان است را در جايي که باد آن را به آرامي تکان بدهد، آويزان کنيد. آب تني در حمام و يا در حياط هم مورد علاقه بيشتر بچه‌هاست. در يک تشت مقداري آب بريزيد و به ملايمت و با احتياط به يکديگر بپاشيد

علت ناخن جويدن کودکان چیست؟

ناخن جويدن نشانه اضطراب و عدم آرامش روحي در کودک است و بيشتر درکودکاني که عصبي و پرخاشگرند، ديده مي شود. در اين موارد، کودک به محض احساس تشويش و نگراني، ناخن هايش را به دهان برده و مشغول جويدن آنها مي شود. مشاهده فيلم هاي ترسناک و هيجان انگيز و يا اضطراب و دلهره قبل از امتحان را مي توان از جمله اين موارد ذکر کرد. در صورتي که کودک معمولاً روحيه اي آرام و شاد دارد، اين عادت چندان نگران کننده نيست، اما در هر حال، والدين بايستي با در نظر داشتن همه مسائل اطراف کودک دليل نگراني و اضطراب او را پيدا کرده و سعي در رفع آن کنند.
عوامل نظير حسادت نسبت به برادر و يا خواهرکوچکتر ، اختلاف و دعواهاي مکرر پدر و مادر در حضور کودک، ترس از سرزنش و تنبيه، انتظار و توقع بيش از حد والدين از او، مشاهده فيلم هاي هيجان آور و مملو از خشونت، تقليد از کودکان و همبازي هاي ديگري که کودک با آنها تماس دارد، اضطراب و نگراني ناشي از ناتوان بودن در برابر موفقيت در امتحان و يا مشارکت در بازي کودکان بزرگتر از خود مي توان ازجمله مهمترين دلايل تمايل به خوردن ناخن درکودک برشمرد.

فرزند9 ساله‌ام شب‌ها دندان‌هايش را به هم مي‌فشارد، منشأ آن چيست و چگونه مي‌توان آن را ازبين برد؟

منشأ اصلي دندان قروچ، فشار رواني است كه بيشتر به سبب اختلاف پدرو مادر، فرزند دوم و آزار اطرافيان پديد مي‌آيد.باتوجه به تأثير دندان قروچه بر دندان‌ها و فك، بكوشيد با استفاده از راهكارهاي ذيل، آن را ازبين ببريد:
1.كسب آرامش قبل از خواب: به كودك خود بياموزيد ماهيچه‌هاي صورت خود را شل و رها كند. تنفس با دهان باز براي 3دقيقه به او آرامش مي‌دهد.
2.رفتن به دستشويي قبل از خواب:فشار ادرار در خواب، ممكن است سبب دندان قروچه شود،زيرا از ترس ريخته شدن ادرار،كابوس مي‌بيند و فشار روحي ناشي از كابوس، اين مشكل را پديد مي‌آورد.
3.معاينة پزشكي:انگل هم مي‌تواند عاملي براي دندان قروچه باشد كه دراين‌صورت مراجعه به پزشك مطلوب است.

فرزندم كلاس اول دبستان است. مى‏خواهم كنار درس مدرسه، ارزش‏هاى دينى را نيز به او بياموزم. چه مطالبى مناسب است؟

ج: شما فرزندتان را در دوران خردسالى، با دوست داشتن خدا و محبت پيامبر گرامى و اهل‏بيت حضرت آشنا ساختيد. اكنون لازم است او را با باورهاى اسلامى به ويژه توحيد نيز آشنا سازيد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
من ربى صغيرا حتى يقول: لا اله الا الله لم يحاسبه الله. كسى كه خردسالى را تربيت كند تا بگويد لا اله الا الله، خداوند از او حساب نمى‏كشد.
آشنايى فرزند با واجبات دينى به ويژه نماز و روزه در اين سن مناسب است. اين سفارش امام على عليه‏السلام است:
اذا عقل الغلام و قرأ شيئا من القرآن، علم الصلاة. **زيرنويس=علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 8، ص 133.
هرگاه پسر به سن درك رسيد و قسمتى از قرآن را خواند، بايد به او نماز آموخته شود.
آموزش قرآن با توجه به ورود او به دوره آموزش‏پذيرى توصيه شده است.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد:
ما من رجل علم ولده القرآن الا توج ابواه يوم القيامة بتاج الملك و كسى حلتين لم ير الناس مثلهما.
هيچ كس نيست كه به فرزندش قرآن بياموزد، مگر آن كه روز قيامت، بر سر پدر و مادرش تاج پادشاهى گذاشته، و دو لباس بر آن‏ها پوشانده مى‏شود كه مردم، همانند آن را نديده‏اند.
آموزش احاديث امامان عليهم‏السلام فرزند را از انحراف و گرايش به افكار نادرست غير دينى باز مى‏دارد؛ به ويژه امروزه كه «به رنگ آمده دشمن، اگر به جنگ نبرد».
امام صادق عليه‏السلام توصيه مى‏فرمايد كه در آشنا ساختن فرزندانتان به حديث امامان بشتابيد، پيش از آن كه مرحئه (گروهى منحرف) بر شما پيشى گيرند.
افزون بر اين موارد، براساس روايات دينى ما، بر آموزش مسائل بهداشتى، حكمت‏هاى اخلاقى، شعرهاى سودمند و مهارت‏هايى چون شنا و تيراندازى تأكيد شده است.

گاهي خواسته فرزند ما معقول است اما توان پاسخگويي به آن را نداريم. در اين حالت بايد چه رفتاري داشته باشيم؟

 • اکثرا در چنين مواقعي سعي مي‌کنيم صورت مساله را پاک کنيم و خواسته فرزندمان را نامعقول و غيرموجه جلوه دهيم! اين بدترين شيوه برخورد است و فرزند نيز اين موضوع را متوجه مي‌شود و همين شيوه برخورد، باعث پيچيده شدن موضوع مي‌شود. در اين حالت بايد ما به عدم توانايي خود اعتراف کنيم و دليل آن را نيز برايش توضيح دهيم. در مواقعي که پدر و مادر توانايي برآورده کردن نياز فرزندان خود را ندارند، همدلي فرزندان با آنها بسيار مهم است. ممکن است وضعيت مالي خانواده مناسب نباشد، فرزند را بايد با اين شرايط آشنا کرد و همراهي‌اش را به دست آورد. بعد بايد از او بخواهيم که با هم براي رسيدن به آن خواسته تلاش کنيم. نبايد خودمان را نسبت به خواسته فرزندمان بي‌تفاوت نشان دهيم. اينکه فرزندمان احساس کند براي خواسته‌هاي او ارزش قايل هستيم، در او آرامش و احساس اطمينان ايجاد مي‌کند.

مقدار لازم خواب براي كودكان در سنين نوزادي، 1 سالگي ، 3 سالگي ، 5 سالگي و 7 سالگي تقريبا چقدر است؟

معمولا كودكان و نوجوانان 8 ساعت در شبانه روز مي خوابند و مقدار نياز به خواب در انسانها را نمي توان به طور دقيق گفت به اين دليل كه مقدار خواب بر اساس نيازهاي فرد فرق مي كند. اما به طور ميانگين مي توان گفت: يك نوزاد در 24 ساعت بين 19 تا 20 ساعت مي خوابد و يك كودك 1 ساله معمولا در شبانه روز بين 14 تا 15 ساعت در خواب است ، همينطور يك كودك 3 ساله در 24 ساعت به طور ميانگين 12 ساعت در خواب است و يك كودك 5 ساله معمولا در شبانه روز 11 ساعت مي خوابد و همچنين يك كودك 7 ساله در طول 24 ساعت به طور ميانگين 9 تا 10 ساعت مي خوابد.

والدين براي ايجاد پيوند با فرزندي که هنوز به دنيا نيامده و براي ايجاد تاثير خوشايند و آرامش‌بخش بر او بايد چه نکاتي را پيشاپيش رعايت کنند؟

والدين نبايد فشار عصبي داشته باشند و بايد از نگراني‌ها و کشمکش‌هاي رواني و دايمي بپرهيزند زيرا کودکشان در حالات عاطفي آنها سهيم است. پيشنهاد مي‌کنم والدين با کودکشان در رحم مادر صحبت کنند و براي او قرآن و دعا، شعر و آواز بخوانند و برايش خاطره‌هاي خوش ايجاد نمايند. بررسي‌ها نشان داده است کودکان، بعدها نسبت به اين صداهاي آشنا که در دوران جنيني شنيده‌اند عکس‌العمل نشان مي‌دهند و آنها را آسان‌تر ياد مي‌گيرند.
همچنين پيشنهاد مي‌کنم در برابر مناظر شاداب قرار بگيريد و رنگ يا دکوراسيون اتاقي که در آن زندگي مي‌کنيد فرح‌بخش و شادي‌آفرين باشد حتي مادران مي‌توانند عکس کودکان زيبا را مقابل ديدگان خود قرار دهند. از لحاظ رواني نيز توصيه مي‌شود مادران لباس‌هايي بپوشند که رنگ‌هاي شاد و مدل‌هاي راحت داشته باشد و سعي نمايند استراحت کافي داشته باشند.