يكی از اموريكه برای هر خانواده‏ای كم يا بيش اتفاق ميافتدمهمانداری است،به طوريكهميتوان آنرا از لوازم حتمی زندگی دانست،مهمان نوازی رسم خوبی است،دلها را با هم مربوطميكند،باعث مودت ومحبت ميشود،كينه‏ها و كدورتها را برطرف ميسازد،همنشينی و رفت وآمدبا دوستان و خويشان يكی از بهترين تفريحات سالم بشمار ميرود.
پيغمبر اسلام صلی الله عليه و آله فرمود:«رزق مهمان از آسمان‏نازل ميشود.وقتی آنرا خورد،گناهان ميزبان آمرزيده می‏شود (1) ».
امام رضا عليه السلام فرمود:«سخاوتمند از غذای مردم ميخورد تااز غذايش بخورند.اما بخيلاز غذای مردم نمی‏خورد مبادا از غذايش‏بخورند (2) ».
رسول خدا فرمود:«همنشينی با دوستان ايجاد محبت ميكند (3) ».
امام محمد تقی عليه السلام فرمود:«نشستن با دوستان دل را زنده وعقل را بارور ميكند و لواندك باشد (4) ».
روان انسان در اين دريای متلاطم زندگی به آرامش احتياج دارد،چه آرامشی بهتر از اينسراغ داريد كه جمعی از دوستان و خويشان با وفادر انجمنی گرد آيند،مشكلات زندگی راموقتا به دست فراموشی بسپارند،با سخنان شيرين و دلپذير محفل انسشان را با صفا سازند،هم تفريح وتجديد نيرو كنند هم پيوند دوستی را مستحكم سازند.
آری مهمانداری رسم بسيار خوبی است و كمتر كسی پيدا ميشود كه حسنش را انكار كندليكن دو محذور بزرگ بوجود آمده كه اكثرخانواده‏ها تا بتوانند از زير بارش شانه خالیميكنند و تا ضرورت اقتضانكند تن بدان نميدهند.
مشكل اول-تجملات زندگی و چشم و همچشميهای بيجا زندگی‏را دشوار ساخته است،اسباب و لوازم منزل كه برای رفع احتياج وتحصيل راحتی بوده از صورت حقيقی خارج شدهو به صورت تجمل وخودنمائی در آمده است،و همين موضوع مهمانيها و رفت وآمدهای‏دوستانه را تقليل داده است،شايد اكثر مردم بی‏ميل نباشند كه با دوستانوخويشانشان رفت و آمد كنند ليكن چون نتوانسته‏اند بر طبق دلخواه اسباب‏و تجملاتزندگی را فراهم سازند و زندگی خويشتن را ناقص می‏پندارنداز رفت و آمد با دوستان امتناعدارند،يك فكر غلط دست و پای مردم رابسته دنيا و آخرتشان را تباه خواهد ساخت.
خانم محترم،مگر دوستان برای تماشای اسباب لوكس به منزل شماميآيند،اگر چنينمنظوری دارند بهتر است‏به فروشگاهها و موزه‏ها بروند،مگر نمايشگاه اشياء لوكس بازكرده‏ايد و برای خودنمائی آنها را به منزل‏دعوت مينماييد؟رفت و آمد برای انس و محبت وتفريح است نه برای فخرو مباهات و خودنمائی،مهمانها برای پر كردن شكم و تماشا به منزلشمانميآيند بلكه مهمانی را يك نوع احترام ميشمارند،آنان هم از اين رقابتها وتجمل پرستيهابتنگ آمده‏اند و سادگی را دوست دارند ليكن اينقدر جرئت‏ندارند كه اين رسم غلط را پايمالسازند و خودشان را از اين قيد و بنداختياری آزاد نمايند اگر شما با سادگی از آنان پذيرائیكنيد نه تنها بدشان‏نميآيد بلكه خشنود هم خواهند شد،بعدا از همين روش ساده شما پيروینموده بدون تكلف و سختی از شما پذيرايی خواهند كرد،در اينصورت‏ميتوانيد با كمالسادگی رفت و آمد كنيد و از نعمت انس و مودت بهره‏مندگرديد،بنابراين،اين مشكل را بهآسانی ميتوان حل كرد ليكن قدری‏جرئت و شجاعت لازم دارد.
مشكل دوم-كارهای سنگين و دشوار مهمانداری است.خانم‏ناچار است در ظرف چند ساعتوسائل پذيرايی چندين نفر را فراهم‏سازد،و به همين علت غالبا بعض غذاها مطابق دلخواه ازكار در نمی‏آيد،در آنصورت مرد از يك طرف ناراحت ميشود كه پول خرج كردم در عين‏حالآبرويم ريخت،زن از طرف ديگر ناراحت است كه زحمت كشيدم درعين حال پيش مهمانهاآبرويم ريخت و زن بی‏سليقه‏ای معرفی شدم،بدتراز همه جواب نق نق‏های شوهرم را چهبگويم؟بدين جهت كمتر مجلسی‏پيدا ميشود كه بدون اضطراب و دلهره خاتمه پذيرد،همينامر باعث‏شده‏كه خانواده‏ها غالبا از مهمانی كردن گريزانند و از تصور آن بخود ميلرزند،البتهما هم تصديق داريم كه مهمانداری كار آسانی نيست،ليكن عمده‏اشكال از اينجا پيدا شده كهخانم مهماندار راه و رسم مهمانداری را خوب‏نميداند و ميخواهد در ظرف دو سه ساعتكارهای بسيار زياد و دشواری‏را انجام دهد،در صورتی كه اگر كاردان و با تدبير باشد ميتواندبخوبی وآسانی بهترين مجلس را برگزار كند،اكنون دو نمونه مهمانداری را برايتان‏مجسمميسازيم هر كدام را بهتر پسنديديد ميتوانيد انتخاب نماييد:
نمونه اول-مرد وارد منزل شده به همسرش ميگويد:شب جمعه‏مهمان داريم،ده نفر ازدوستان را برای صرف شام دعوت نموده‏ام،خانم‏كه از مهمانداريهای گذشته خاطرات تلخیدارد از شنيدن نام مهمان قلبش به تپش افتاده بدين عمل اعتراض ميكند،بالاخره مرد بادليل و برهان والتماس و درخواست او را قانع ميسازد كه ترتيب اين مهمانی ضرورت‏دارد وبهر جور شده بايد وسيله آنرا فراهم سازی،از آنوقت تا روزپنجشنبه با نگرانی و اضطراب بسرميبرند،بالاخره روز پنجشنبه فرا رسيددر اين روز بايد وسائل پذيرائی فراهم شود،خانم يا آقابرای خريد جنس‏از منزل خارج ميشود،در بين راه فكر ميكند چه چيزهايی را بايدخريداری‏نمايد.بالاخره چند رقم جنس مورد لزوم را خريده نزديك ظهر به منزل‏برميگردد،عمليات خانم بعد از ظهر شروع ميشود،ناهار را خورده ونخورده از جا برخاسته مشغول كارميشود،ليكن كار كه يكی دو تا نيست،خودش را در مقابل انبوهی از كارهای دشوار مشاهدهميكند مثلا بايدسبزيها را پاك نموده بشويد و خرد كند،سيب زمينی و پياز را خرد كند،لپه‏هارا پاك كند،برنج را پاك نموده خيس كند،گوشتها را خرد كند،ميخواهد دو سه رقم خورشبپزد و احيانا مرغ سرخ كند،كباب بپزد،چلوبپزد،قند خرد كند،ظرفها را بشويد،اتاق پذيرايیرا مرتب سازد،همه اين‏كارها را ميخواهد دست تنها يا با يك كمك انجام دهد،با عجلهواضطراب مشغول ميشود،ميخواهد سبزی خرد كند ولی نميداند كاردكجاست،قدری اينطرف و آنطرف ميگردد تا پيدايش كند،ميخواهدخورش بپزد،می‏بيند فراموش كرده پيازبخرد،برنج را بار گذاشته می‏بيندنمك نيست،يكی را ميفرستد دنبال خريد پياز و نمك،بهريك از وسائل‏طباخی احتياج پيدا كند بايد مدتی بگردد تا پيدايش كند،به سر خدمتكاردادميزند،به دخترش نفرين ميكند،با پسرش دعوا ميكند،در وسط كار نفت‏چراغ طبخ يا گازتمام ميشود،ای خدا ديگر چه كنم؟ در همين حال زنگ درب منزل بصدا در آمده مهمانهايكی پس ازديگری وارد ميشوند،مرد بيچاره كه از اضطراب و ناراحتيهای همسرش‏خبر دارداز آنان استقبال ميكند،پس از سلام و تعارف بسراغ چای ميرودليكن مشاهده ميكند كههنوز سماور را روشن نكرده‏اند،به پسر يا دخترش‏داد ميزند چرا سماور را روشن نكرده‏ايد،بالاخره بعد از ساعتی چای‏درست ميشود اما می‏بيند قند خرد كرده ندارند،تازه مشغولخرد كردن قندميشوند،بالاخره بعد از چندين مرتبه رفت و آمد چند استكان چاینزدمهمانها ميگذارد،چشمش به مهمانهاست ولی دلش در آشپزخانه است،زيرا ميداند درآشپزخانه غوغاست،در مقابل سخنان شيرين دوستان لبخندسردی تحويل ميدهد اما دلشدر اضطراب و از عاقبت اين مهمانی بيمناك‏است،بدتر از همه اينكه مهمان زن هم داشتهباشند يا مدعوين از خويشان‏باشند،در اينصورت مرتبا از مرد می‏پرسند پس خانم كجاتشريف دارد؟
مرد جواب ميدهد مشغول كار است الآن خدمت ميرسد،گاهی خانم‏ناچار ميشود دربحبوحه كار سری به مهمانها بزند،با لبهای خشكيده وقلب لرزان سلام و تعارفی ميكند امامگر ميتواند چند دقيقه نزد آنها بماند؟
فورا عذرخواهی كرده برميگردد،بالاخره غذا تهيه ميشود ليكن غذاييكه‏در چنين شرائط واوضاعی تهيه شود تكليفش معلوم است،بعد از اينكه ازآشپزخانه نجات پيدا كرده تازهميخواهد سبزی پاك كند،ماست و ترشی ومربا در ظرفها بريزد،شربت و دوغ سالاد درستكند،ظرفهای غذاخوری‏و تميز و آماده كند،بدبختی اينجاست كه وسائل و ظرفها همجای‏مخصوصی ندارند،هر يك از آنها را در جايی بايد پيدا كند،بالاخره شام‏حاضر ميشود،مهمانها غذا خورده خداحافظی ميكنند. نتيجه-اما غذاها يكی شور شده يكی بی‏نمك،يكیسوخته يكی‏نپخته،از كثرت اضطراب بعض غذاها را فراموش نموده‏اند سر سفره‏بگذارند،اماخانم در حدود ساعت دوازده از كار خلاص خواهد شد،اما باتن خسته و اعصاب ناراحت،ازظهر تا حال نتوانسته دقيقه‏ای استراحت‏كند،فرصت نداشته ساعتی با خويشان يا خانممهمانها بنشيند صحبت كند،حتی نتوانسته به طور كامل سلام و احوالپرسی كند.
اما مرد جز ناراحتی و اضطراب چيزی عائدش نشده با اينكه پول‏زيادی خرج كرده غذایمطبوعی نداشته،از تاسيس مجلس پشيمان است،ممكن است از شدت ناراحتی دعوا كند وخانم خسته را مورد سرزنش‏قرار دهد.
زن و شوهر نه تنها از اين مهمانی سودی نبرده‏اند بلكه ممكن است‏اسباب اختلاف وكشمكش واقع شود،اگر سالم در رفتند تصميم ميگيرندبعد از اين هوس مهمانداری ننمايند.
اما مهمانها چون به حالت اضطراب و پريشانی ميزبانها توجه دارندبه آنان خوش نخواهدگذشت.از خوردنيها و آشاميدنيها لذت نخواهندبرد،پيش خود ميگويند كاش اصلا به چنينمجلسی نرفته بوديم تا اين همه‏اسباب مزاحمت فراهم سازيم.
يقين دارم هيچيك از خوانندگان يك چنين مهمانی پر دردسری رانمی‏پسندد و تركش را برفعلش حتما ترجيح خواهد داد.
آيا ميدانيد علت اين همه ناراحتی و دردسر چيست؟تنها علتش‏همان نامنظم بودن زندگی وعدم آشنايی خانم به فن مهمانداری است.و الامهمانداری اينقدرها هم مشكل نيست. اكنونبه نمونه دوم توجه فرماييد:
نمونه دوم-مرد وارد منزل شده به همسرش ميگويد:ده نفر ازدوستان را برای صرف شامشب شنبه دعوت نموده‏ام،خانم پاسخ ميدهد:
بسيار خوب،برای شام چی تهيه كنيم؟در اين مورد با هم مشورت نموده‏تصميم ميگيرند،آنگاه با صبر و حوصله تمام احتياجات و لوازم پذيرايی رابا قيد مقدار يك بيك روی كاغذياداشت مينمايند.باز هم يك مرتبه ديگربا دقت آنرا ميخوانند مبادا چيزی فراموش شدهباشد.با يك بررسی ثانوی‏آنچه را در خانه موجود دارند رويش خط ميكشند،و چيزهايی را كهبايدخريد در صورت جداگانه‏ای يادداشت مينمايند،در سر فرصت آنها راخريداری نموده درمنزل ميگذارند،روز پنجشنبه كه هنوز يك روز به فرارسيدن موعد مقرر باقی مانده بعضكارهای روز جمعه را جلو مياندازند،مثلا خانم و آقا و فرزندانشان در موقع فراغت همكارینموده سبزيها راتميز كرده خرد ميكنند،سيب زمينی و پياز را شسته آماده ميسازند،برنجراتميز كرده خيس ميكنند،لپه‏ها را پاك ميكنند،قندها را خرد ميكنند،نمكدانها را نمككرده در جای خودش ميگذارند،ظرفهای مورد احتياج‏را تميز و آماده ميكنند،خلاصه:كارهايی را كه ميتوان جلو انداخت‏به طورتفريح انجام ميدهند.
صبح روز جمعه بعد از صرف صبحانه خانم بعضی كارها راانجام ميدهد مثلا گوشتها را خردكرده كنار ميگذارد مرغهارا تميز كرده سرخ ميكند،سبزی و سيب زمينی را سرخ كردهكنارميگذارد،خلاصه بعضی كارها را پيش از ظهر انجام ميدهد،معلوم است همه اين كارها رابا صبر و حوصله انجام ميگيرد و بر خانم چندان دشوار نخواهد بود،هم اين كارها را انجامميدهدهم به ساير امور خانه‏داری ميرسد،بعد از صرف ناهار و استراحت مشغول‏بقيه كارهاميشود،اما كار زيادی ندارد زيرا اكثر كارها قبلا انجام گرفته واسباب و لوازم زندگی هم مرتباست،در ظرف يكی دو ساعت،بدون دادو قال و عجله و شتاب بقيه كارها را انجام ميدهد،بهطوريكه اوائل شب‏ديگر كار ندارد،آنگاه خودش را تميز و لباسهايش را عوض ميكند.سماورراروشن نموده در انتظار آمدن مهمانهاست،اگر از خويشان و محارم‏باشند به استقبالشانميرود،بدون اضطراب و نگرانی از آنها پذيرايی‏ميكند،در ضمن گاهی هم سری به آشپزخانهميزند،موقع شام با كمال‏راحتی سفره را آماده ميكند،اگر لازم باشد از شوهر و فرزندانش نيزدراين موقع استمداد مينمايد،به زودی و آسانی شام آماده ميشود.
مهمانها با كمال آسايش و خوشی شام را صرف ميكنند و به اين‏صورت خاتمه می‏پذيرد.
نتيجه-اما مهمانها علاوه بر خوردن غذاهای لذيذ و مطبوع ازنعمت انس و مودت نيزبرخوردار شده با كمال آسايش گفته و شنيده‏اند،هرگز خاطره خوش آن شب و چهره بشاشميزبان را فراموش نخواهندكرد،پذيرايی گرم او و سليقه و كاردانی كدبانوی خانه را ستايشخواهند كرد.
اما مرد ساعاتی از شب را با كمال آسودگی در كنار مهمانها نشسته‏بهترين تفريحات سالم راداشته است،از اينكه توانسته به نحو دلخواه ازدوستانش پذيرايی كند شاد و خوشحال است،واز وجود چنين بانوی‏كاردانی كه با ذوق و سليقه خويش مجلس را به خوبی برگزار نموده برخودمی‏بالد،بيش از پيش بخانه و چنين بانوی شايسته‏ای علاقه‏مند خواهد شد. اما خانمچون لوازم پذيرائی را با صبر و حوصله و به طور عادی‏تهيه نموده خسته و وامانده نميشود،عصبانی و ناراحت نيست،پيش‏شوهرش و مهمانها هميشه سر بلند است،و خوشنود است كهتوانسته بدون‏اضطراب و نگرانی به بهترين وجه از مهمانها پذيرايی كند،بدينوسيله‏لياقت وكاردانی خويش را باثبات رسانده دل شوهرش را بدست آورده‏است.بعد از اينكه اين دو روشرا ملاحظه فرموديد هر كدام را كه‏پسنديديد ميتوانيد انتخاب كنيد.
پی‏نوشتها:
1-وسائل ج 16 ص 557
2-وسائل ج 16 ص 520
3-بحار ج 74 ص 355
4-بحار ج 74 ص 353

امين خانه
مخارج منزل را معمولا مردها تامين ميكنند،مرد شبانه روز زحمت‏ميكشد و درآمدش را درطبق اخلاص نهاده تقديم خانواده ميكند،اين‏بيگاری دائمی را يك وظيفه شرعی و وجدانیدانسته از روی عشق وعلاقه انجام ميدهد،برای رفاه و آسايش خانواده هر گونه رنج و ناراحتیراتحمل ميكند و از خوشی آنها لذت می‏برد،اما از بانوی خانه‏دار انتظار داردكه قدر پول رادانسته بيهوده خرج نكند،از وی انتظار دارد كه در خرج‏خانه نهايت دلسوزی و عاقبتانديشی را بعمل آورد،يعنی اشياء و لوازم‏زندگی را درجه‏بندی نموده ضروريات اوليه را ازقبيل خوراك و پوشاك‏ضروری و كرايه منزل و پول آب و برق و دكتر و دارو،بر ساير امورمقدم‏بدارد.در مرتبه دوم اشياء نيمه ضروری را از قبيل فرش و اسباب و لوازم‏زندگی بر امورغير ضروری مقدم بدارد،ولخرجی و اسراف و تبذير وبخششهای بيجا را يك نوع ناسپاسی وقدر نشناسی ميشمارد.
مرد اگر به خانه و كدبانوی خانه اعتماد پيدا كرد و فهميد كه نتيجه زحماتش بيهوده صرفنميشود به كسب و كار و ازدياد ثروت علاقه‏مندشده به فكر تن پروری و ولخرجی نخواهدافتاد،اما اگر ديد نتيجه‏زحماتش بباد ميرود و خانم خانه‏دار لباس غير ضروری و اسباب تجملوزينت‏خودش را بر همه چيز مقدم ميدارد و مشاهده نمود كه با اينكه شبانه‏روز زحمتميكشد و در خانه ميآورد اما برای مخارج ضروری زندگی‏هميشه لنگ بوده ناچار است قرضكند،ملاحظه كرد كه نتيجه زحماتش‏كه در خانه ميآيد مانند مال كافر حربی به دست‏خانم وفرزندانش غارت‏ميشود،در اينصورت اعتمادش از خانه سلب ميشود،از كار و كوشش‏دلسردميگردد،پيش خود فكر ميكند وجهی ندارد اينقدر زحمت‏بكشم وبخور و نخور كنم و دراختيار خانواده قدرنشناس بگذارم كه در مصارف‏بيهوده صرف كنند،من برای تامينضروريات زندگی و حفظ آبرويم‏زحمت ميكشم ليكن خانواده‏ام به فكر زندگی نبوده جزهوسبازی وولخرجی منظوری ندارند،ممكن است رفته رفته در اثر اين افكار به فكرولخرجی وعياشی بيفتد،و اوضاع زندگی شما متلاشی گردد.
خانم محترم،گر چه شوهرت دار و ندار خويش را در خانه آورده دراختيار تو ميگذارد ليكنخيال نكن مالك حقيقی آنها هستی بلكه شرعا وقانونا شوهرت مالك است،تو امين خانههستی.بنابراين جميع تصرفات‏بايد با اجازه و رضايت او باشد،بدون رضايت او حق نداریچيزی به‏كسی ببخشی يا سوغات و چشم روشنی ببری حتی برای خويشان خودت‏يا خويشاناو،تو امانتدار خانواده هستی و در اين باره مسؤوليت داری،اگر خيانت كنی در روز بازپسينمورد بازخواست قرار خواهی گرفت.
پيغمبر اسلام صلی الله عليه و آله فرمود:«زن نگهبان و امانتدار اموال شوهرش ميباشد و دراين باره مسؤوليت دارد (5) ».
رسول خدا (ص) فرمود:«بهترين زنان شما زنی است كه خودش‏را خوشبو نمايد،غذایمطبوع تهيه كند،در خرج خانه اقتصاد را رعايت‏كند.چنين بانويی يكی از عمال و كاركنانخدا ميباشد.و كسيكه برای خداكار كند هرگز با شكست و پشيمانی روبرو نخواهد شد (6) .».
«زنی به رسول خدا عرض كرد:شوهر چه حقی بر همسرش دارد؟
فرمود:بايد مطيع او باشد،از فرمانش تخلف نكند،بدون اجازه او چيزی به‏كسی ندهد (7) ».
رسول خدا (ص) فرمود:«بهترين زنان شما زنی است كه كم خرج‏باشد (8) ».
اوقات فراغت را تلف نكنيد
كارهای خانه‏داری به قدری زياد است كه يك بانوی خانه‏دار اگربخواهد بخوبی انجام وظيفهكند اكثر اوقاتش را اشغال خواهد كرد.
مخصوصا اگر دارای چندين فرزند قد و نيم قد باشد.ليكن در عين حال اكثربانوان اوقاتفراغتی هم دارند.
هر كسی مواقع بيكاری خويش را به يك جور ميگذراند.دسته‏ای‏از بانوان آنها را بيهوده تلفنموده كار سودمندی انجام نميدهند.يا بدون‏هدف در خيابانها پرسه ميزنند،يا زن ديگری راپيدا كرده به سخنانی‏مشغول ميشوند كه صد من آنها يك قران ارزش ندارد.يا به سخنانمكرر ونغمه‏هايی گوش ميدهند كه جز تضييع وقت و ضعف اعصاب و فساد اخلاق‏نتيجه‏ای دربر ندارد.اين دسته يقينا ضرر ميكنند زيرا اولا اوقات فراغت‏نيز از عمر انسان محسوبميشوند،و تلف نمودن آنها پشيمانی دارد.
دوران زندگی چنان كوتاه است كه هنوز چشم نگشوده بايد ديده فرو بنديم.
شگفتا اگر اندك پولی را از دست‏بدهيم اندوهگين ميشويم ليكن از تلف‏شدن عمر ملالیبخاطر نميآوريم!يك انسان عاقل ساعتها بلكه دقائق عمرگرانمايه خويش را غنيمت‏شمردهحداكثر استفاده را از آنها می‏برد.ازهمين اوقات فراغت چه استفاده‏های ارزنده‏ای ميتوان برد!ثانيا خودبيكاری زيانبخش بوده آثار و عواقب بدی را در بر دارد.بسياری از بيماريهای عصبی وروانی كه اكثر خانمها از آنها شكوه دارند در اثربيكاری بوجود ميآيند.آدم بيكار به فكر فروميرود و برای خويشتن غم وغصه پيدا ميكند.پشت‏سر غم و غصه هم ضعف اعصاب و پريشانیروح‏خواهد آمد.خوشبخت كسی است كه غرق كار باشد و بدبخت كسی است‏كه اوقاتفراغتی داشته باشد كه درباره خوشبختی و بدبختی خويشتن‏فكر كند.اشتغال به كار بسيارلذت بخش ميباشد.اشخاص بيكار غالباپژمرده و افسرده‏اند.
حيف نيست انسان عمر گرانمايه خويش را بيهوده تلف كند ونتيجه‏ای از آن نگيرد؟!
خانم محترم،شما ميتوانيد از همين اوقات فراغت گر چه كم وكوتاه باشند استفاده‏هایهنگفتی ببريد.ميتوانيد به كارهای علمی بپردازيد.
بر حسب ذوق خودتان و مشورت با شوهرتان يك رشته علمی را انتخاب‏كنيد.كتابهای مربوطبه آن رشته را تهيه نموده در ساعتهای فراغت‏مشغول مطالعه شويد و روز بروز بر فضائل وكمالات خودتان بيفزاييد.
انتخاب رشته به سليقه شما بستگی دارد.فيزيك و شيمی،هيئت ونجوم،جامعه‏شناسی،حقوق،روانشناسی،تفسير قرآن،فلسفه و كلام،علم‏اخلاق،تاريخ و ادبيات هر يك از اين رشته‏ها يا علومديگر را ميتوانيدانتخاب كنيد و در اطرافش به مطالعه و تحقيق بپردازيد.بعد ازاينكه‏بخواندن كتاب مانوس شديد از كتاب خواندن لذت خواهيد برد و درك‏ميكنيد كه چهحقائق شيرين و دلپذيری در كتابها وجود دارد.
بدينوسيله بهترين سرگرمی و تفريح را خواهيد داشت.و روز بروزبر فضائل و كمالات شماافزوده خواهد شد و اگر پشتكار داشته باشيد در همان رشته تخصص پيدا ميكنيد و ميتوانيدبدينوسيله خدمات علمی‏ارزنده‏ای از خودتان بيادگار بگذاريد.ميتوانيد مقالات سودمندیتهيه‏نموده برای روزنامه‏ها و مجلات بفرستيد.ميتوانيد كتابهای مفيدی بنويسيدو در اختيارمردم بگذاريد.بدينوسيله هم شخصيت و احترام شما زيادميشود،هم آثار گرانبهايی از خودتانبيادگار ميگذاريد و ممكن است ازهمين راه درآمدی هم پيدا كنيد.مبادا خيال كنيد كه باانجام امور خانه‏داری‏نميتوان بدين موفقيت‏های بزرگ نائل شد.اگر سعی و همت داشتهباشيدپيروزی شما حتمی خواهد بود.گمان نكن بانوان بزرگ كه آثار گرانبهايی‏از خويشتنبيادگار گذاشته‏اند بيكار بوده‏اند.
آنان نيز شغل خانه‏داری را انجام ميداده‏اند ليكن اوقات فراغت‏خودشان را بيهوده تلفنميكرده‏اند.بانو دورتی كارنگی كه يك كتاب‏ارزنده و پر فروشی تاليف نموده بانوی خانه‏داریبوده كه هم امور خانه رابخوبی انجام ميداده هم در كارهای علمی به شوهرش ديل كارنگیكمك‏ميكرده هم به مطالعه و نوشتن كتاب اشتغال داشته است.مينويسد:من خودقسمتاعظم اين كتاب را در فرصت دو ساعتی كه روزانه هنگام خواب‏طفل كوچكم بدست ميآوردمنوشتم.بسياری از مطالعات ضروری را درمواقعی كه زير دستگاه خشك كننده مو درآرايشگاه نشسته بودم انجام‏دادم. (9) در ميان بانوان،دانشمندان و نويسندگان زبردستی ديدهميشود كه‏خدمات علمی گرانبهايی انجام داده و آثار بزرگی از خويشتن باقی‏گذاشته‏اند.شماهم اگر همت و پشتكار داشته باشيد ميتوانيد در اين قبيل‏كارها دوشادوش مردها پيشرفتنماييد.اگر شوهر شما يك نفر دانشمند و اهل تحقيق باشد ميتوانيد در كارهای علمی باوكمك و همكاری كنيد.يامشتركا به مطالعه و تحقيق بپردازيد.حيف نيست‏يك خانم تحصيلكرده‏يك مرتبه تحصيلاتش را كنار بگذارد و از مطالعه و تحقيق دست‏بردارد؟!
حضرت علی عليه السلام فرمود:هيچ گنجی بهتر از دانش نيست. (10) حضرت‏باقر عليه السلامفرمود:هر كس شبانه‏روز خويش را در طلب دانش صرف‏كند رحمت‏خدا شامل حالش خواهدشد. (11)
اگر حوصله مطالعه و تحقيق نداريد ميتوانيد يك رشته از كارهای‏هنری و دستی را يادبگيريد و در اوقات فراغت مشغول باشيد مثلا خياطی،گلدوزی،نقاشی،گلسازی،بافندگیكارهای خوبی هستند هر يك از آنهارا كه دوست ميداريد ياد بگيريد و انجام دهيد.بدينوسيلههم سرگرمی‏خوبی خواهيد داشت هم ذوق و هنر خويش را نمايان می‏سازيد،هم‏درآمدی پيداميكنيد كه ميتوانيد به بودجه خانوادگی كمك نماييد.
اسلام نيز كارهای دستی را برای سرگرمی بانوان انتخاب نموده‏رسول خدا صلی الله عليه وآله ميفرمايد:اشتغال بريسندگی برای بانوان‏سرگرمی خوبی است. (12)
5-مستدرك ج 2 ص 550
6-وسائل ج 14 ص 15
7-بحار ج 103 ص 248
8-مستدرك ج 2 ص 532
9-آئين شوهرداری ص 172.
10-بحار،ج 1 ص 165.
11-بحار ج 1 ص 174.
12-بحار ج 103 ص 258.