پیری پوست معمولاً به علت گذر زمان و افزایش سن به وجود می آید. البته كمابیش دیده می‌شود كه افراد با سن تقویمی مشابه، جوان تر یا پیرتر از دیگری به نظر می رسند. عوامل ارثی در این زمینه نقش مهمی دارند، در عین حال عوامل محیطی را نیز در ایجاد پیری پوست نباید نادیده گرفت. سردسته این عوامل تابش خورشید است. این نوع پیری پوست در قسمت هایی از پوست بدن كه بیشتر با عوامل خارجی در تماس اند، بارزتر است. از دیگر عوامل محیطی می توان باد، سرمای شدید، خشكی شدید و آلودگی هوا را نام برد.
در این نوشتار به روش های پیشگیری از پیری پوست كه در واقع روند این عارضه را كُند می‌كنند اشاره شده است.
1ـ پرهیز از نور خورشید
قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب به مدت طولانی، باعث می شود الیاف الاستین(ELASTINE) پوست تخریب شود، لكه‌های قهوه‌ای رنگ در آن به وجود آید و در نهایت احتمال بروز انواع بدخیمی در پوست افزایش یابد. بهترین راه پرهیز از نور خورشید استفاده از لباس های نخی روشن، كلاه لبه دار و عینك آفتابی است. عینك آفتابی علاوه بر محافظت از چشم ها موجب می شود كه جمع شدن غیرارادی چشم ها در پی تماس با نور شدید حذف شود و در نتیجه از ایجاد و عمیق شدن چین و چروك های پنجه غازی در طرفین چشم جلوگیری گردد. استفاده از ضدآفتاب های مناسب نیز آسیب آفتاب را به حداقل می رساند.
كم كردن حالات چهره به خصوص موقع صحبت كردن، خشم و خندیدن موجب می شود كه چین و چروك ناشی از حركات عضلات صورت كم شود.
2ـ پرهیز از سیگار كشیدن
سیگار علاوه بر وارد آوردن آسیب های جبران ناپذیر به ریه، قلب، مغز و سایر اعضای بدن، به پوست نیز صدمه می‌زند. نیكوتین موجود در سیگار با ایجاد انقباض در عروق پوست، تغذیه پوست را مختل می كند. تماس مستقیم پوست با مواد سمی موجود در سیگار هم به این عضو آسیب می رساند. به علاوه، عبور و جذب این مواد از خلال پوست به الیاف كلاژن و الاستین كه شادابی و قوام خوب پوست را تضمین می كنند، لطمه می زند؛ همچنین قرار داشتن در معرض دود سیگار باعث تحریك چشم ها و جمع شدن غیرارادی آنها می شود. این عمل بروز چین و چروك های پنجه غازی در طرفین چشم ها را تشدید می كند. تمام این تغییرات باعث می شود فرد سیگاری چهره‌ای رنگ پریده یا به رنگ زرد متمایل به خاكستری داشته باشد و چین و چروك های عمیق در اطراف دهان و چشم وی به وجود آید. دندان ها و ناخن انگشتان این افراد هم به رنگ زرد تیره در می آید. به علاوه، روندهای ترمیمی پوست به خصوص پس از اعمال جراحی ای مثل پیلینگ (لایه برداری شیمیایی (PEELING / و فیس لیفت (FACE LIFT) در اشخاص سیگاری بسیار كند است. به همین دلیل این گونه اقدامات درمانی برای رفع چین و چروك صورت در این افراد عوارض بسیار زیادی دارد. در سال 1992در ژورنال اپیدمیولوژی آمریكا سؤالی مطرح شد مبنی بر این كه آیا سیگار كشیدن باعث می شود فرد سیگاری زشت و پیر به نظر برسد؟ در نهایت پاسخ این بود: بله!
3ـ پرهیز از كشش های غیر ضروری در پوست
نتیجهِ وارد آوردن كشش زیاد به پوست به خصوص اگر تدریجی و مكرر باشد این است كه سطح آن گسترش می یابد و پوست اضافه به صورت شل، آویزان و چین خورده درخواهد آمد. از حركات و حالات اغراق شدهِ صورت باید پرهیز كرد. ورزش دادن شدید عضلات چهره ممكن است با ایجاد كشش غیرضروری باعث كشیدگی و گسترش سطح پوست شود. در واقع شاید این فقط یك افسانه باشد كه این نوع‌ورزش دادن پوست صورت مفید است.
عین این مطلب در مورد تغییرات ناگهانی وزن صادق است. افزایش شدید وزن با تجمع مقدار زیادی چربی در زیر پوست همراه است. این مسئله به نوبه خود باعث كشیدگی پوست روی یك لایه ضخیم چربی زیر پوستی می شود. با كاهش ناگهانی وزن، پوستی كه قبلاً كشیده شده بود، شل و آویزان و دچار چین و چروك می گردد. بنابراین تعادل در رژیم غذایی را باید رعایت كرد تا از تغییرات ناگهانی وزن جلوگیری شود. با همین منطق، خوابیدن مداوم روی یك طرف چهره باعث كشیدگی پوست آن سمت از صورت می شود.
روش زندگی بایستی هم سلامت جسمی و هم سلامت روانی فرد را تضمین كند.
برای تأمین سلامت جسمی رعایت این نكات ضروری است:
الف) فعالیت فیزیكی و ورزشی مناسب؛
كه باعث می شود جریان خون اندام های مختلف ، به ویژه پوست افزایش یابد. بعد از یك ورزش مناسب ، رنگ پوست برافروخته می شود. این خون رسانی مناسب در درازمدت به ساختار بهتر پوست كمك می كند.
ب) داشتن برنامه منظم خواب؛
همه ما بعد از یك شب بی خوابی، رنگ پریدگی، چشمان قرمز و تیرگی دور چشمان را تجربه كرده‌ایم. از تكرار بی خوابی های شبانه بایستی پرهیز كرد، زیرا به ساختار پوست آسیب می رساند.
قرار داشتن در معرض دود سیگار باعث تحریك چشم ها و جمع شدن غیرارادی آنها می شود. این عمل بروز چین و چروك های پنجه غازی در طرفین چشم ها را تشدید می كند. تمام این تغییرات باعث می شود فرد سیگاری چهره‌ای رنگ پریده یا به رنگ زرد متمایل به خاكستری داشته باشد و چین و چروك های عمیق در اطراف دهان و چشم وی به وجود آید.
ج) رژیم غذایی متعادل و سالم؛
این گونه رژیم غذایی در درجه اول از تغییرات ناگهانی وزن جلوگیری می كند و در نتیجه مانع از به وجود آمدن پوست شل، چروكیده و آویزان می شود. رژیم غذایی متعادل و سالم همچنین از كمبودهای تغذیه ای مختلف كمبود ویتامین های A ، B ، C و E و نیز آهن، روی، پروتئین و اسیدهای چرب ضروری جلوگیری می كند. ویتامین های C ، E و بتاكاروتن ها به عنوان آنتی اكسیدان، نقش ویژه‌ای در جذب رادیكال های آزاد اكسیژن دارند. رادیكال های آزاد اكسیژن در جریان فعل و انفعالات شیمیایی بدن به منظور پاسخ دادن به آسیب های محیطی از جمله پرتوهای خورشید، اشعه ایكس و سیگار به وجود می آیند. این رادیكال های آزاد اگر به غشای سلول های بدن یاDNA هستهِ سلول ها متصل شوند، تغییرات ساختمانی مولكولی به وجود می آورند كه در نهایت به پیری زودرس و حتی بدخیمی می انجامند.
4ـ در پیش گرفتن یك روش سالم زندگی
تأمین سلامت روانی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. وضعیت سلامت روانی و عاطفی هر شخص ارتباط مستقیمی با سلامت پوست وی دارد. برای مثال، به دنبال یك استرس روانی، فرد ممكن است تغییراتی را در پوست خود به صورت رنگ پریدگی یا برافروختگی احساس كند. دیده شده است كه در جریان ترس و اضطراب درجه حرارت نوك انگشتان پایین می‌آید. اگر اضطراب تداوم یابد، به پوست نوك انگشتان دست آسیب می رسد. به علاوه، بسیاری از بیماری های پوستی با یك استرس روانی شدت می‌یابند؛ از جمله آكنه (جوش غرور جوانی) ، اگزما و پسوریازیس.(PSORIASIS) همچنین خطوط پوست صورت در افراد افسرده كه ناشی از انقباض عضلات صورت است، برای مدت های طولانی در وضعیت افسردگی تثبیت می‌شود.
5ـ تغییر عادات نادرست
خوابیدن به روی صورت می تواند باعث كشیدگی پوست شود. كم كردن حالات چهره به خصوص موقع صحبت كردن، خشم و خندیدن موجب می شود كه چین و چروك ناشی از حركات عضلات صورت كم شود.
دكتر لیلا عطایی فشمی متخصص بیماری های پوست و مو
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید