هر روز سر یک بی نظمی با کودکمان مشکل داریم. از مدرسه که به خانه می گردد.هیچ لزومی نمی بیند که وسایل خود را در کناری از اتاق یا در جایی مشخص بگذارد. در هنگام خروج از منزل همیشه به دنبال وسائل شخصی خود می گردد. داخل کلاس معمولاً تعدادی از وسائل مورد نیاز را به همراه نیاورده است. انجام تکالیفش تا آخر شب طولانی می شود. به نظم اتاق خواب خود نمی رسد و معمولاً اتاقی در هم ریخته و نامنظم دارد.
هیچ گاه به جای او وسایل اختصاصیش را منظم نکنید و در اثر خستگی ناشی از اخطارهای مکرر و عدم انجام آنها توسط کودک، خود دست به کار نشوید.
آموزش نظم و انضباط به کودک یکی از دغدغه های اصلی خانواده ها در ارتباط با فرزندانشان است. بسیاری از والدین از بی نظمی و شلختگی کودک خود شاکی هستند و به روش های مختلف سعی دارند او را منضبط تربیت کنند. غافل از آنکه برخی از این روش ها نتایج عکس خواهد داشت.
پیش از هر اقدام باید در نظر داشته باشید که نظم در فرزندانی ثابت می شود که در خانواده های منظم تربیت شده اند. لذا داشتن الگوی عملی نکته بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه بزرگ ترهای خانواده باید روی جزئیات رفتار خود نیز دقیق شوند. ممکن است ما در زمان بازگشت به منزل ابتدا لباس خود را روی دسته مبل بیاندازیم و پس از ساعتی آن را به جالباسی آویزان کنیم. اما احتمالاً فرزندمان می آموزد که در زمان برگشت به خانه لباس هایش را بر لبه تخت و یا یک مکان نامناسب قرار دهد. در این مورد مادر مدعی است که نظم را رعایت کرده در حالی که چنین نیست و فرزند رفتار ابتدایی مادر را خواهد آموخت.
 
نکته بعد این است که در اجرای قوانین و اصول و آموزش آن ها به کودک قاطع باشید اما سخت گیر نباشد. کودک باید بیاموزد که خانه دارای اصول و مقرراتی لازم الاجراست. و همه اعضای خانه موظف به انجام آن هستند و در کمتر موردی عدول از این قوانین ممکن است. اما میزان و کیفیت این قوانین باید در حد نرم بوده و در ضمن با توجه به سن و توانایی کودک تنظیم گردد. سخت گیری فراوان در مورد این موضوع احتمال بالایی را برای مقاومت و بی نظمی و یا وسواس در کودکان ایجاد خواهد کرد. به عنوان مثال لازمه رشد و اقتضائات سنی کودک این است که بازی کند. وسائل بازی را در اتاق پخش کند و... لذا نمی توان از او انتظار داشت که همواره و همیشه اتاقی منظم داشته باشد و همیشه با وسائل جمع و جور بازی کند. ضمن آنکه اگر کودکی چنین باشد باید به سلامت روان او و شیوه های تربیتی خودمان شک کنیم. در این موارد می توانیم از کودک بخواهیم که یک بار در روز به جمع آوری وسائل اتاق خود بپردازد. می توان برای سهولت کار، خودمان همزمان به مرتب سازی بقیه مکان های خانه بپردازیم و به صورت بازی، رقابت و مسابقه ای را برای تسریع کار ترتیب دهیم. مراقب باشید که هیچ گاه به جای او وسایل اختصاصیش را منظم نکنید و در اثر خستگی ناشی از اخطارهای مکرر و عدم انجام آنها توسط کودک، خود دست به کار نشوید. در این مواقع باید اجازه دهید تا او از نامرتبی اتاق خود خسته شود و به منظم کردن آن بپردازد.
رفتارهای نظم آمیز نوجوان را تشویق کنید. مطمئن باشید پس از گذر از نوجوانی رفتارهای او تعدیل خواهد شد.
سعی کنید احساسات کودک خود را درک کنید و همدلی خود را به او ابراز کنید. مثلا به کودک خود بگویید می دانم که دوست نداری در صندلی عقب ماشین بنشینی اما این کاری است که باید انجام دهیم. شما با این گفتار ضمن هم احساسی با او اجرای قانون را ضروری دانسته اید . با این روش آسان تر می توانید فرامین خود را اجرایی کنید !!!
نکته قابل بررسی دیگر استفاده از آموزش های غیرمستقیم است. توصیه های افراد دیگر خانواده مثل پدر و مادر به یکدیگر در مورد سازمان دادن به کارها، انجام وظایف و نحوه واکنش ها به این توصیه ها می تواند سهم عظیمی را در آموزش به فرزندان بازی کند. اگر مادر به پدر زمان مسواک زدن را یادآوری می کند و پدر با رویی گشاده از این یاد آوری استقبال می نماید درس مهمی را به فرزند خود ارائه داده اند. که اولاً مسواک زدن را فراموش نکند و دوماً در قبال توصیه ها و یادآوری ها مقاومت ننماید.

برای تقویت رفتاری خاص در کودک، همان رفتار را در کودکان دیگر مورد تشویق قرار دهید. البته بدور از ایجاد حس مقایسه و تبعیض. لحن کلام شما می تواند تشویق کننده و یا کنایه آمیز باشد.
در قصه هایتان برای کودک رفتار مورد نظر را دوست داشتنی و موجب مقبولیت قهرمان داستان بدانید.
و نکته آخر اینکه از اقتضائات سنین نوجوانی آن است که در مواردی نظم را مورد بی توجهی قرار می دهند. در این زمان از زدن بر چسب های منفی به او خودداری کنید. از کلماتی مثل تو بی نظم شدی- چقدر شلخته ای و ... بپرهیزید. و رفتارهای نظم آمیز او را تشویق کنید. مطمئن باشید پس از گذر از نوجوانی رفتارهای او تعدیل خواهد شد.
فهیمه کهتری - خانواده و زندگی