به اعتقاد پيروان کليساى کاتوليک، پاپ ژان پل دوم دويست و شصت و پنجمين نفر در سلسله اى از نمايندگان مسيح بر زمين و جانشين پطرس قديس، از حواريون ارشد عيسى مسيح بود که نخستين رهبر کليسا تلقى مى شود.
هنگامى که در اکتبر سال ،???? شوراى کاردينالهاى کاتوليک انتخاب کارول يوزف وويتيلا، سراسقف لهستانى را به مقام رهبرى کليساى کاتوليک اعلام کرد، وى نخستين روحانى غير ايتاليايى بود که از پيش از ??? سال قبل از آن به اين مقام برگزيده مى شد. با انتخاب به جانشينى پاپ ژان پل اول که تنها اندکى بيش از يک ماه اين مقام را در اختيار داشت و اين عنوان را به احترام دو پاپ قبل از خود، پل ششم و ژان بيست و سوم برگزيده بود، سراسقف لهستانى الاصل، عنوان پاپ ژان پل دوم را براى خود انتخاب کرد.گزينش يک شهروند لهستانى به بالاترين مقام کليساى کاتوليک و رهبرى معنوى حدود ?‎/?ميليارد کاتوليک جهان در آن زمان تحولى مهم به شمار مى رفت. لهستان که اکثر جمعيت آن را پيروان کليساى کاتوليک تشکيل مى دادند، هنوز داراى حکومتى کمونيستى بود که رسماً وجود مذهب را نمى پذيرفت، در حالى که کليسا در ميان توده مردم نفوذ قابل توجهى داشت.

تولد پاپ آينده
وويتيلا در سال ???? ميلادى در نزديکى شهر کراکو در لهستان به دنيا آمد. وى دومين فرزند يک افسر بازنشسته ارتش و کاتوليکى مؤمن بود که در آن زمان به شغل خياطى اشتغال داشت. دوران کودکى کارول در زادگاهش سپرى شد و در سال ،???? وى پس از پايان دوره دبيرستان در رشته ادبيات و فلسفه دانشگاه ياگيلونيان در شهر کراکو ثبت نام کرد. با هجوم ارتش آلمان نازى به لهستان و اشغال آن کشور در سال ،???? کارول وويتيلا همزمان با ادامه تحصيل در يکى از معادن سنگ در لهستان به کار پرداخت.
پدر کارول در سال ???? درگذشت و قبل از مرگ از پسرش خواست به رؤياى پدر جامه عمل بپوشاند و به کسوت کشيشى در آيد.
چند ماه بعد، کارول وويتيلا در رشته الهيات دانشگاه ثبت نام کرد و همزمان به تحصيل در يکى از مدارس دينى پرداخت که به شکلى مخفيانه همچنان فعاليت داشت. وى در سال ???? به مقام کشيشى رسيد و سه سال بعد کار خود را به عنوان دستيار کشيش کليسايى در کراکو آغاز کرد.

ارتقا به مقام سر اسقفى
در سالهاى بعد، کشيش وويتيلا به عنوان کشيش نمازخانه دانشگاه «ياگيلونيان» منصوب شد، در حالى که خود نيز براى دريافت دومين مدرک دکترا در رشته الهيات در همين دانشگاه به تحقيق اشتغال داشت. رشته الهيات دانشگاه در سال ???? و احتمالاً به دليل فشار دولت تعطيل شد و استادان و دانشجويان به مدرسه دينى کراکو ملحق شدند. در همان سال، کارول وويتيلا به عنوان استاد دانشگاه کاتوليک لوبين که تنها دانشگاه کاتوليک در کشورهاى کمونيستى بود، منصوب شد و در سال ???? کرسى علم اخلاق در اين دانشگاه را در اختيارگرفت. وى درسال ،???? به مقام دستيار اسقف کراکو انتخاب شد و با مرگ سراسقف کراکو در سال ???? به جانشينى وى رسيد. او در مقام سراسقف کليساى کاتوليک کراکو، مى کوشيد ضمن خوددارى از برانگيختن خصومت حکومت، مدافع و محافظ سنتهاى کاتوليکى مردم لهستان باشد. اما مهمتر اينکه در اين مقام، وى نمادى از احساسات ملى مردم لهستان نيز تلقى مى شد که حکومت را دست نشانده اتحاد شوروى مى دانستند و تعلق به کليساى کاتوليک را راهى براى ابراز هويت ملى خود تلقى مى کردند. در عين حال، تحقيقات دينى سراسقف وويتيلا باعث شده بود وى به عنوان روحانى اى محقق و انديشمند در کليساى کاتوليک شهرت يابد. اين موقعيت بى ترديد در تصميم شوراى کاردينالها به انتخاب وى به مقام زعامت کليساى کاتوليک در سال ???? بى تأثير نبود.

رهبرى کليساى کاتوليک
در مقام رهبرى کليساى کاتوليک، پاپ ژان پل دوم روشى خاص خود در پيش گرفت. از جمله، وى به ارتباط مستقيم با مؤمنان اعتقاد داشت و در طول مرجعيت خود به بيش از يکصد و بيست کشور جهان سفر کرد و در مواردى، از جمله ملاقات با امپراتور ژاپن، نخستين رهبر کليساى کاتوليک بود که به دربار پادشاهى غيرمسيحى مى رفت.
اما مهمترين تحول در اين دوره حوادثى بود که در کشورهاى کمونيست اروپاى شرقى از جمله لهستان روى داد. تحولات لهستان، شامل مبارزه اتحاديه کارگرى مستقل آن کشور عليه حکومت، از برخى جهات آغازگر موج انقلابهاى ضد کمونيستى در اروپاى شرقى دانسته شد که سرانجام به سقوط اتحاد شوروى و سقوط نهايى نظامهاى کمونيستى در اين بخش از جهان منجر شد. براى پاپ که طبيعتاً کمونيسم را به دليل مخالفت با مذهب مردود مى انگاشت، سقوط کمونيسم طبيعتاً تحولى مطلوب بود. تاريخ شناسان همچنين به فعاليتهاى سياسى از جمله روابط نزديک وى با «رونالد ريگان»، رئيس جمهورى محافظه کار آمريکا در دهه ???? به عنوان عاملى در تسريع روند تضعيف و فروپاشى کمونيسم اشاره داشته اند.با اين همه، از ميان رفتن کمونيسم و پايان دوران جنگ سرد چالشهاى نوينى براى کليساى کاتوليک در پى داشته است. در سالهاى پس از پايان جنگ سرد، پديده هايى چون گسترش آزاديهاى جنسى، فشار گروههايى مانند همجنس گرايان، افزايش حمايت از سقط جنين و شيوع طلاق و تضعيف نهاد خانواده در بسيارى از جوامع، از جمله کشورهاى کاتوليک رو به گسترش بوده است. در مقابل اين تغييرات، پاپ بر مواضع سنتى کليسا شامل مخالفت با سقط جنين، حرام دانستن طلاق و مقاومت در برابر انتصاب زنان به مقام کشيشى کليساى کاتوليک اصرار داشت.

پايان رهبرى
از جمله حوادث بحث برانگيز در زندگى پاپ ژان پل دوم، سوء قصد به وى در ماه مه سال ????بود که در آن، مرد ترک تبارى به نام «محمد على آقجا» هنگام شرکت پاپ در مراسم دينى در ميدان «سن پيتر» در «رم» وى را هدف شليک گلوله قرار داد و از ناحيه شکم و دست زخمى کرد. گرچه در آن زمان، حدس و گمانهايى در مورد امکان دست داشتن سرويسهاى امنيتى اروپاى شرقى در اين سوء قصد مطرح شد، اما پاپ که بعداً با ضارب خود در زندان ملاقات کرد، گفت که اطمينان دارد وى به تنهايى دست به اين اقدام زده است.
آقجا پس از گذراندن يک دوره زندان ?? ساله در ايتاليا، در سال ???? ميلادى به مقامات ترکيه تحويل داده شد تا دوره حبس ابد را در ارتباط با پرونده قتل ديگرى در آن کشور بگذراند.
پس از اين سوء قصد، پاپ تحت عمل جراحى قرار گرفت و بهبود يافت و در خلال يک دهه بعد، از شرايط جسمانى مناسبى برخوردار بود و بخصوص، به علاقه به ورزشهايى مانند فوتبال و کوهنوردى شهرت داشت.
نخستين مورد از مشکلات جسمى پاپ از اوايل دهه ???? و با تشخيص ابتلا به بيمارى پارکينسون بروز کرد. شدت گرفتن اين بيمارى در سالهاى بعد، همراه با ابتلا به آرتروز، حرکت و به تدريج، حتى سخن گفتن را براى پاپ دشوار مى کرد هرچند وى بر انجام دادن وظايف خود اصرار داشت و بخصوص در سال ???? ميلادى و آغاز هزاره جديد، برنامه سنگينى براى خود تدارک ديد.
به گفته نزديکان پاپ، در حالى که جسم وى به تدريج ناتوانتر مى شد، ذهن وى تا به آخر فعال باقى ماند و تعارض بين توان جسمى و ذهنى پاپ بخصوص در آخرين دوره بيمارى اش کاملاً مشهود بود. در ماه فوريه سال ،???? پاپ به علت دشوارى تنفسى ناشى از ابتلا به آنفلوآنزا به بيمارستان انتقال يافت و دو هفته بعد، مجدداً به بيمارستان بازگشت و تحت عمل جراحى قرار گرفت و پزشکان براى کمک به تنفس پاپ، شکافى در گلوى وى ايجاد کردند.
پاپ براى نخستين بار در طول ?? سال رهبرى کليساى کاتوليک، به دليل بيمارى نتوانست در مراسم عيد پاک سال ???? شرکت کند و تصوير وى در حالى که در پنجره اقامتگاه خود ظاهر شد اما نتوانست دعاى کوتاهى نيز ادا کند بسيارى از حاضران را به رقت آورد.
سرانجام، در شنبه شب، کارول يوزف وويتيلا، پاپ ژان پل دوم، کوتاه مدتى قبل از رسيدن به سن ?? سالگى و پس از بيش از ?? سال رهبرى کليساى کاتوليک، در رم درگذشت.
وى يکى از طولانى ترين دوره هاى رهبرى را در تاريخ کليساى کاتوليک پشت سر گذاشت.