مصرف خودسرانه ی قرص آهن ‌منجر به رسوب کبدی ‌می ‌شود

مصرف زیاد قرص ‌های آهن، بدون انجام آزمایش خون که نشان ‌دهنده ی نیاز بدن به آهن باشد، منجر به بروز مشکلاتی در دستگاه کبدی فرد می ‌شود.

آزمایش آهن پلاسمای خون، آزمایش میزان تراکم هموگلوبین در جریان خون و آزمایش فریتین، 3 آزمایشی است که کمبود این عنصر را در بدن نشان می ‌دهد.

دکتر بهروز میردامادی، متخصص بیماری‌‌های‌‌ خونی گفت: با مصرف نابه‌جای‌‌ قرص ‌‌های حاوی‌‌ آهن، این ماده راهی‌ برای خروج سریع از بدن نداشته و در بافت‌‌ های بدن رسوب می ‌کند.

وی افزود: یکی از مشکلات شایع در بین مردم ایران به‌ ویژه زنان، فقر آهن در بدن است، هم ‌اکنون نیز حدود 70 تا 75 درصد از زنان از فقر آهن رنج‌ می ‌برند و بسیاری از این افراد در حالی ‌با مصرف خودسرانه قرص‌‌ ها و دارو های حاوی آهن به خوددرمانی می ‌پردازند که مصرف ‌ این دارو ها با عوارضی چون رسوب آهن به‌ ویژه در کبد و استخوان‌‌ ها همراه است.

میردامادی با اشاره به عوامل کاهش گلبول ‌‌های‌‌ موجود در خون تصریح کرد: ظروف آلومینیومی‌ که برای پخت غذا استفاده می‌ شود، آهن قابل جذب مواد غذایی را به ‌طور چشمگیری کاهش می ‌دهد و رژیم ‌‌های‌‌ غیر علمی و سوء تغذیه نیز می ‌تواند از عوامل مهم کاهش گلبول ‌‌های‌‌ قرمز و فقر آهن در بدن به ‌ویژه برای زنان شود.

این متخصص بیماری ‌‌های‌‌ خونی بیان داشت: بیشتر افراد جامعه در ایران از عوارض این دارو ها اطلاعی ندارند و به خوددرمانی می ‌پردازند؛ غافل از این که با مصرف خودسرانه این قبیل دارو ها بعد از مدتی‌ مقدار آهن مورد نیاز خون بالا می ‌رود، مولکول ‌‌های‌‌ آهن به‌ صورت رسوب به‌ ویژه در کبد مشاهده می ‌شود و در نقاط مختلف بدن رسوب می ‌کند و صدمات جدی و جبران‌ ناپذیری به کبد و مغز استخوان وارد می ‌کند.

میردامادی با اشاره به استفاده از داروهای آهن تنها با تجویز پزشک اظهار داشت: به‌ دلیل بالا بودن آهن در این نوع دارو ها نسبت به مواد غذایی، اگر شرایط صحیح مصرف این داروها رعایت نشود، عوارض جانبی‌‌ زیادی برای‌ بدن به ‌وجود می‌ آورد، بنابراین توصیه می ‌شود برای جبران کمبود و فقر آهن در بدن، بیشتر از مواد طبیعی استفاده شده و فقط درصورت تشخیص پزشک معالج، دارو مصرف شود.

وی با توجه به علل بروز کم‌ خونی در بدن ادامه داد: از مهم‌ ترین مواد مغذی برای خون سازی که کمبود آن ها سبب بروز کم خونی می شود می ‌توان به آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک اشاره کرد که از بین آن ها کم‌ خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع‌ ترین کم‌ خونی‌‌ های‌‌‌‌ تغذیه‌ای است.

این متخصص بیماری ‌‌های‌‌ خونی به فارس گفت: میزان آهن در بدن همیشه از طریق جذب آهن از روده و مقداری که از بدن دفع می ‌شود در حد ثابتی نگه داشته می‌ شود، بنابراین اگر میزان دفع بیشتر از حد نرمال و مقدار جذب آن شود، ذخیره آهن بیمار کاهش می ‌یابد و کم‌ خونی و فقر آهن، پدید می ‌آید.

وی با اشاره به بررسی دقیق و حل مشکل علت کمبود آهن در بدن به همراه درمان افزود: در کم ‌خونی فقر آهن، معمولا اندازه گلبول‌‌ های‌‌ قرمز کوچک ‌تر از حد معمول بوده و گلبول ‌‌ها کم رنگ ‌تر هستند، همچنین تشخیص دقیق ‌تر آن با آزمایش خون و اندازه‌ گیری مواد خاصی که در خون بوده صورت می‌ گیرد و باید توجه داشت همیشه به همراه درمان، علت کمبود آهن نیز بررسی شود.

 
مکمل‌ های آهن بالاترین مصرف را در بین ایرانیان دارد

در حال حاضر به گفته کارشناسان، مکمل‌ های آهن در میان انواع مکمل ‌های غذایی، بیشترین موارد مصرف، حتی مصرف خودسرانه، را در بین شهروندان ایرانی دارد. برای همین است که تاکید مداوم کارشناسان بر این است که مکمل‌ ها تنها زیر نظر پزشک استفاده شود.

با این که به گفته متخصصان، بیش از آن که مردم دنیا از پروتئین، قند و چربی آسیب ببینند، از فقر آهن آسیب می ‌بینند، به ‌تازگی محققان کشور دریافته ‌اند چنانچه زنان سالم و آن گروهی که دچار کم‌ خونی و فقر آهن نیستند، در دوران بارداری به ‌طور مرتب از قرص ‌های مکمل آهن استفاده کنند، بیشتر در معرض فشار خون بالا و تولد جنین نارس قرار می ‌گیرند.

دکتر سعیده ضیایی، متخصص زنان ونازایی دراین خصوص به همشهری گفت: گرچه شواهد بی‌ شماری وجود دارد که نشان می ‌دهد مصرف مکمل آهن به ‌طور قابل توجهی آثار مثبتی بر وضعیت آهن زنان باردار به هنگام زایمان و پس از آن دارد اما از سوی دیگر، تحقیقات جدید، ارتباط سطوح بالاتر هموگلوبین را با افزایش خطر کوچکی جنین برای سن بارداری، مرده ‌زایی، هیپرتانسیون ناشی از بارداری، محدودیت رشد داخل رحمی، وزن کم هنگام تولد، تولد پیش از موعد و مرگ هنگام زایمان نشان داده‌اند.

وی افزود: تحقیقات محققان دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس حاکی از آن است که مصرف مکمل آهن با کند کردن جریان افت فیزیولوژیک غلظت هموگلوبین و هماتوکریت و فریتین طی بارداری در زنان در 3 ماهه دوم که احتمالاً با افزایش نامناسب حجم پلاسما مواجه هستند، به ‌دلیل عدم ‌رقیق‌ شدگی مناسب خون و در نهایت صدمه به گردش خون رحمی جفتی، آن ها را در معرض افزایش خطر تولد نوزاد کم ‌وزن قرار می‌ دهد. زنان بارداری که کم‌ خون نیستند و تا حدی هم مبتلا به پُرخونی هستند، اصلاً نیازی به قرص آهن ندارند و ما به این افراد فقط مصرف اسید فولیک و مولتی ‌ویتامین‌ ها را توصیه می ‌کنیم.

این متخصص با اشاره به این که کم خونی با کم آهنی متفاوت است، گفت: کم خونی ناشی از فقر آهن در زنان باردار، زنان شیرده و افراد سالمند بیشتر دیده می ‌شود که این گروه‌ ها بدون انجام آزمایش خون می ‌توانند قرص آهن مصرف کنند.

کمبود آهن در کسانی که دچار مشکلات دستگاه گوارشی از جمله زخم معده هستند نیز بیشتر دیده می ‌شود. وی یادآور شد: افسردگی، خستگی، ضربان تند قلب، سبکی سر، کاهش فشار خون و در مراحل حاد، حالت‌ هایی چون زخم‌ های دهان و تغییر شکل ناخن از جمله علائم و نشانه‌ های کمبود آهن است.