كی از اموری كه بين زن و شوهر را بهم می‏زند و آسايش وخوشی را از خانواده‏ها سلبمی‏كند و حتی گاهی باعث طلاق بلكه قتل وجنايت می‏شود مزاحمتها و دخالتهای بيجایمادر زن است.
مادر زن قبل از اينكه دخترش را شوهر دهد دامادی را در مغزخويش مجسم می‏نمايد كهدارای تمام كمالات و خوبيها بوده و از كليه‏نواقص و بديها منزه باشد.انتظار دارد يك چنينجوان ايده‏آلی كه به طورحتم نصيب خودش نيز نشده از دخترش خواستگاری كند و او راسعادتمندو قرين خوشبختی گرداند.و به همين اميد جوانی را به دامادی انتخاب‏می‏كند.ابتدائا اميدوار است همان داماد ايده‏آل باشد بدين جهت نسبت‏به‏او اظهار علاقه می‏نمايد،پذيرايی و احترام می‏كند.پيش خود می‏گويد:اگرمختصر عيبی هم داشته باشد با دخالت وراهنماييهای من اصلاح می‏شود.
اگر تازه داماد مطابق ميلش در آمد شاد و خرم است و حرفی درميان نيست.ليكن اگر مطابقدلخواه نبود فورا در صدد چاره‏جويی برمی‏آيد.ابتدائا تصميم می‏گيرد از تجربه‏هايی كه دردوران زندگی زناشويی‏خودش با ديگران داشته استفاده نمايد و دامادش را مطابق دلخواه باربياورد،بدين منظور نقشه‏ها می‏كشد و از كليه امكانات استفاده می‏كند.
گاهی به عنوان دلسوزی و خيرخواهی پند و اندرزش می‏دهد،مصلحت انديشی و راهنمايیمی‏كند.گاهی از طريق قهر و دعوا و غر و نق‏وارد عمل می‏شود.
بهترين حربه‏اش اينست كه در دخترش نفوذ كرده او را وسيله‏رسيدن به هدف قرار می‏دهد.باتلقينات خويش او را به ناسازگاری و ايرادو بهانه‏جويی وادار می‏كند.
گاهی دستور قهر و دعوا می‏دهد.گاهی دستور التماس و گريه‏می‏دهد.از شوهرش بدگويی وعيبجويی می‏كند.زن بيچاره هم كه هنوزسرد و گرم روزگار را نچشيده و با شوهرش كاملامانوس نشده و به‏مصالح واقعی خويش وقوف كامل ندارد،و مادرش را بهترين حامیوخيرخواه می‏پندارد تحت تاثير افكار و تلقينات او قرار گرفته بر طبق‏دستوراتش رفتارمی‏كند.اگر توانستند بدين وسائل داماد را مسخر سازندحرفی در ميان نيست،ليكن اگر دامادتسليم خواسته آنان نشد لجبازی وكشمكش به صورت شديدتری شروع خواهد شد.حتیممكن است در اثرلجبازی،كار به طلاق بلكه قتل و جنايت منتهی شود.بدين جهتاكثردامادها از دست مادر زنشان ناراضی هستند و از مزاحمتها و دخالتهای‏بيجای او آه و نالهدارند.ناسازگاريها و بهانه‏گيريهای همسرشان را بگردن‏او می‏گذارند.می‏گويند اوست كه حرفياد دخترش می‏دهد و نمی‏گذاردزندگی كند.
بد نيست‏به عنوان نمونه به درد دل چند داماد توجه كنيد:
(جواد-م) می‏نويسد:مادر زن من يك ديو است‏يك اژدها است افعی دو سر است.خدا چنينمادر زنی را نصيب گرگ بيابان نكند.چنان‏دماری از من در آورده و چنان روزگارم را سياه وزندگی را به كامم تلخ‏كرده است كه كم مانده از دستش ديوانه شوم.و سر به كوه وبيابان‏بگذارم...تنها من نيستم كه از دست مادر زنم دل خونی دارم اين يك دردعمومی است.فكر می‏كنم از هر صد نفر مرد متاهل 95 نفرشان به آن مبتلاهستند.تازه بقيه هم لابد مادرزن ندارند.
(محمد-ف) می‏نويسد:مادر زنم در زندگی من و زنم دخالت‏می‏كند.بی‏خود باعث ناراحتی مامی‏شود.پشت‏سر فاميل من غيبت‏می‏كند.وقتی برای زنم چيزی می‏خرم فورا ايراد می‏گيرد.از رنگ آن‏انتقاد می‏كند مدلش را نمی‏پسندد و با هزار و يك جور دليل سعی می‏كندچيزی راكه خريده‏ام بی‏ارزش جلوه دهد.
(پرويز-ك) می‏نويسد:تا حال سه مرتبه ما را تا آستانه طلاق‏برده.مثل عقرب نيش ميزند.بهدخترش ياد می‏دهد كه نسبت‏به من‏بی‏احترامی كند و به كارهای منزل نرسد و توقعات بيجاداشته باشد هروقت‏به خانه ما بيايد تا يك هفته منزل ما تبديل به جهنم می‏شود.بدين‏جهتچشم ديدنش را ندارم (1) .
اكثر دامادها چاره كار را در اين می‏بينند كه بهر طور شده نفوذ مادرزنشان را قطع كنند وجلو دخالتهای او را بگيرند.بدين منظور ملاقاتها ورفت و آمدها را حتی المقدور محدودمی‏سازند.اجازه نمی‏دهند همسرشان‏بخانه پدر و مادرش برود يا آنها به خانه‏اش بيايند.با آنهاقطع رابطه‏می‏كند،گوش به حرفشان نمی‏دهد،بی‏اعتنايی می‏كند.به دخالتهای آنان اعتراضمی‏نمايد.و به طور خلاصه در مقابل آنها سرسختی و مقاومت‏نشان می‏دهد.
ليكن روش مذكور با اينكه متعارف است‏يك روش عقلائی نيست‏بلكه غالبا نتيجه معكوسمی‏دهد.زيرا محبت دختر و مادر يك پيوند طبيعی‏است كه قطع كردن آن به آسانی امكانپذير نيست.چگونه مرد انتظار دارددختری كه سالها در دامن مادرش پرورش يافته و از مهر ومحبت‏بی‏شائبه‏او برخوردار بوده و هنوز او را بهترين حامی و خيرخواه خويش می‏داند،بهمجرد اينكه با يك مرد ناشناس پيمان زناشويی بست‏بدون چون و چراتسليم او شود و زحمتهاو محبتهای پدر و مادرش را يكسره ناديده بگيرد وبطور كلی با آنان قطع رابطه كند؟!
هرگز چنين امری امكان پذير نيست.و اگر هم در اثر ناچاری چندروزی با آنها قطع رابطهكرد دوام پيدا نخواهد كرد.زيرا حركت جبری‏هميشگی نخواهد بود.تا مدتی ممكن است صبرو حوصله بخرج بدهد امابالاخره بستوه آمده در موقع مقتضی عكس العمل شديدی ازخويش نشان‏خواهد داد.ممكن است،در اثر سختگيريهای زياد گستاخ و پررو شود وبناینافرمانی و عصيان را بگذارد.ممكن است‏به قصد انتقام،با خويشان‏شوهرش ناسازگاری واوقات تلخی كند و هر روز اسباب نزاع و كدورت‏فراهم سازد.به علاوه خيلی بعيد است كه مردبتواند بدين وسيله روابطمادر زنش را بكلی قطع كند.بالاخره او از دخترش دست‏بردار نيست.بلكه‏همين امر باعث می‏شود كه كينه و كدورتش زيادتر گردد و مستقيم وغير مستقيم بادخترش تماس بگيرد و او را به ناسازگاری و اذيت و آزارتشويق كند. در اين صورت ممكناست در اثر لجبازی و كينه‏توزی كار به‏طلاق و جدايی بكشد.بسياری از طلاقها در اثر همينلجبازيها وستيزه‏گريهای غير عقلائی بوجود آمده است.
از همه اينها گذشته،اصولا به نفع انسان نيست كه با خويشان‏همسرش كه می‏تواند از حمايتآنها برخوردار شود و از معاشرت و رفت وآمد با آنها استفاده كند بطور كلی قطع رابطه كند.
بهر حال اين روش نه تنها كار را اصلاح نمی‏كند بلكه مشكلات رازيادتر و اوضاع را وخيم‏ترخواهد كرد.حتی ممكن است‏به خودكشی ياقتل و جنايت منتهی شود.
پليس هند گزارش داد كه روابط نامساعد ميان داماد و مادر زن يكی‏از علل اصلی 146خودكشی است كه در سال گذشته در دهلی نو وقوع‏يافته است (2) .
مردی كه از دخالتهای مادر زنش ناراحت‏بود خودكشی كرد (3) .
مردی كه از دخالتهای بيجای مادر زنش به تنگ آمده بود او را ازتاكسی بيرون انداخت (4) .
داماد سر مادر زنش را با چكش شكست.و برادر زنش كينه او رادر دل گرفته با چاقو وی رامجروح كرد و متواری شد (5)
مردی بنام...چون از دست مادر زنش بستوه آمده بود ظرف كله وپاچه جوشان را روی سر وصورت او ريخت.مادر زن فريادی كشيد و نقش‏بر زمين شد.او را به بيمارستان رساندند.اماپزشك معالج پس از معالجات اوليه گفت:
چون سوختگی عميق و خطرناك است‏بايد او را به تهران ببريد.
زن همراه مادرش عازم تهران شد و به شوهرش گفت:ما در شوشترازدواج كرديم ولی بزودیدر تهران از هم طلاق خواهيم گرفت.چون‏شوهری مثل تو به درد من نمی‏خورد (6) .
پس روش مذكور بر رويهم روش خوبی نيست و تا ضرورت اقتضانكند نبايد آن را انتخابنمود.ليكن چاره كار منحصر به آن نيست‏بلكه راه‏ديگری نيز وجود دارد كه معقول‏تر واطمينان بخش‏تر بوده علاوه بر اينكه‏ضرری ندارد غالبا با موفقيت توام است.قبلا لازم استدو نكته را يادآورشويم:
اول-اين مطلب مسلم است كه مادر زن دشمن و بدخواه دامادنيست.بلكه بر طبق ناموسطبيعت‏بايد دوستدارش باشد،چنانكه در اوائل‏خويشاوندی غالبا چنين است.به علاوه،مقتضای محبتی كه نسبت‏به‏دخترش دارد اينست كه دامادش را نيز دوست داشته باشد زيراسعادت وخوشبختی دخترش را در دست او می‏داند.پس اگر در زندگی داخلی آنهادخالتمی‏كند مسلما قصد سوئی ندارد بلكه هر چه باشد از روی دلسوزی وخيرخواهی است.
البته امكان دارد كه دخالتهای بيجا و پيشنهادهای نادرست و حتی‏زيانبخشی داشته باشدليكن آنهم در اثر نادانی و جهالت ميباشد.نبايد بنظربدبينی بآنها نگاه كرد.
دوم-علاقه مادر و فرزند يك علاقه طبيعی است كه قطع آن بآسانی امكان‏پذير نيست.و اگركسی در صدد قطعش برآيد چون بر خلاف‏ناموس خلقت قدم برداشته آثار سوئی ببار خواهدآورد.اصولا وجهی‏ندارد و دور از انصاف هم هست كه انسان بخواهد رابطه مادر و دختر راقطعكند و در بينشان جدايی بيفكند.
چنانكه مرد ميخواهد با پدر و مادرش آزادانه رفت و آمد كندهمسرش نيز اهل عاطفه است ودلش ميخواهد با خويشانش معاشرت‏داشته باشد.
با توجه به مطالب مذكور ميتوان گفت كه بهترين طريق حل اين‏مشكل اينست كه با مادر زنبلكه ساير خويشان همسرش معاشرت وروابط حسنه داشته باشد و از آنها كاملا احترام كند.بازبان خوش ومهربانی سعی كند محبت آنها را جلب نمايد.با نيكی و اظهار محبت دلشان‏رابدست آورد.در كارها با آنها مشورت نمايد.مشكلات زندگی را در ميان‏نهاده از فكر آنهااستمداد كند.به پيشنهادها و راهنماييهای مفيدشان گوش‏بدهد.از همسرش انتقاد نكند.كاری كند كه آنها يقين داشته باشند كه‏نسبت‏به دخترشان وفادار است و واقعا او را دوستدارد.اگر پيشنهادنادرستی داشتند كه انجام دادن آن صلاح نيست‏يا برايش امكان نداردبداندكه قصد سوئی ندارند در اينصورت سعی كند با زبان خوش و دليل و برهان‏مفاسد آنرابرايشان اثبات كند،در رد پيشنهادشان به تندی و خشونت‏يابی‏اعتنائی متوسل نشود.حتیاگر از همسرش دلخوری داشت ميتواند به‏عنوان استمداد نه اعتراض مطلب را دوستانه با آنهادر ميان بگذارد و ازنظرياتشان استفاده كند.
داماد بايد همواره اين مطلب را در نظر داشته باشد كه مدارا و سازش با مادر و پدر و برادر زنو جلب دوستی آنها يكی از رموز بزرگ‏زناشويی و از لوازم زن‏داری محسوب ميشود.بدينوسيلهنسبت‏به داماداعتماد و محبت پيدا ميكند و بسياری از مشكلات زناشويی خود بخودحل‏ميشود.بنابراين اگر ديده ميشود كه اكثر دامادها از دست مادر زنشان‏ناراضی هستندچنان نيست كه همه‏اش تقصير مادر زن باشد بلكه خودشان‏نيز بی‏تقصير نيستند.زيرا آنهاهستند كه با رفتار غير خردمندانه خويش‏يك دوست واقعی را بصورت يك مزاحم درآورده‏اند.
بسيارند دامادهاييكه با مادر زن و پدر و برادر همسرشان روابطنيك دارند و از معاشرت وپشتيبانی آنها برخوردار ميشوند.
به نمونه زير توجه فرماييد:
(منوچهر...) می‏نويسد:مادر زن من يك فرشته است‏بلكه ازفرشته هم بهتر.از مادرم بيشتر اورا دوست دارم.مهربان و رئوف و فهميده‏و خوش قلب است.مادر زن من حلال مشكلاتزندگی داخلی من است.
وجود او ضامن خوشبختی و سعادت خانوادگی من است (7) .
البته ممكن است در بين مادر زنها افراد لجوج و نادان وخودخواهی پيدا شوند كه قابليتتفاهم و اصلاح نداشته باشند و بهيچ وجه‏نتوان جلو دخالتهای بيجا و پيشنهادهای سفيهانهآنها را گرفت،ليكن دراينصورت هم صلاح نيست‏با تندی و خشونت و قهر و دعوا با آنهارفتاركرد،بلكه بهتر است‏حتی الامكان با نرمی و مدارا و اخلاق خوش با آنهارفتار كرد.زيراگرچه قابليت اصلاح ندارند ليكن بدينوسيله ميتوان تاحدودی از لجبازيها و ايرادهای آنهاكاست و از خطرهای بزرگی كه ممكن است كاخ زناشويی را از هم بپاشد جلوگيری كرد.
در اينگونه موارد بر مرد لازم است‏سعی كند با همسرش تفاهم كامل‏برقرار سازد.با اظهارمحبت قلبش را مسخر نموده اعتمادش را جلب كند.
در مورد پيشنهادها و دخالتهای نادرست مادر زنش با زبان خوش ومهربانی مطلب را باهمسرش در ميان بگذارد و مفاسد آنرا برايش تشريح‏كند و با دليل و برهان برايش اثبات كندكه پيشنهاد مادرش از روی نادانی‏صادر شده بصلاح واقعی نيست.
اگر مرد توانست‏با همسرش تفاهم كامل برقرار كند و او را هم عقيده وهم سليقه خويشگرداند همه مشكلات و از جمله مشكل مادر زن خود بخودبرايش حل ميشود.بهر حال اينمطلب را هيچگاه نبايد فراموش كرد كه بانرمی و مدارا و اخلاق خوب و تدبيرات خردمندانههمه مشكلات را ميتوان‏حل كرد و پيمان مقدس زناشويی را استوار ساخت.
حضرت علی (ع) فرمود:جلب دوستی نصف عقل است (8) .
حضرت علی (ع) فرمود:نزديكی با مردم و خوش اخلاقی با آنها ازشرور و بديها جلوگيریميكند (9) .
علی (ع) فرمود:با كسيكه در مقابل تو خشونت و درشتی ميكند نرمی ومدارا كن شايدبدينوسيله رام گردد (10) .
علی (ع) فرمود:با يكديگر نزديك شويد و احسان كنيد.از قهر وجدايی بپرهيزيد (11) .
پی‏نوشتها:
1-اطلاعات هفتگی شماره 1646.
2-كيهان 15 فروردين 1352
3-اطلاعات 12 ارديبهشت 1349
4-اطلاعات 13 ارديبهشت 1349
5-كيهان 4 اسفند 1350
6-اطلاعات 14 اسفند 1350.
7-اطلاعات هفتگی شماره 1646.
8-بحار ج 168
9-بحار ج 74 ص 168
10-بحار ج 74 ص 168
11-بحار ج 74 ص 400