طي الارض در برخي مکاتب عرفان از جمله در تصوف و کابالا به نوعي حرکت انتقالي گفته ميشود که در آن فاعل با اتکا به اراده خويش بدون حرکت در مکان منتقل مي شود.
تعاريفلغت نامه دهخدا در تشريح طي الارض مي نويسد:
“ نوعي کرامت که بجاي گام برداشتن و رفتن، زمين در زير پاي آدمي بتندي پيچيده شود و او به مقصد خويش هر چند دور باشد در مدتي بسيار کم رسد ”
و علماي شيعه نيز در تعريف آن آورده اند:“ اعدام جسم و بدن در مكان اوّل، و احضار و ايجادش در مكان مقصود[۱] ”
که ابن نديم نيز در تاييد آن نوشته:
“ و يذکر ان الارض تطوي له (ميمون القداح) فيمضي الي اين احب في اقرب مده ”
در قرآنبسياري از صاحبنظران در اسلام، طي الارض را ريشه در آيات ۳۸-۴۰ از نمل ميدانند:
“ ۳۸: سليمان گفت، «اى بزرگان، کدام يک از شما مى توانيد کاخ او (ملکه سبا) را براى من بياوريد، قبل از اينکه آنها به عنوان تسليم شدگان به اينجا برسند» ”
“ ۳۹: يک عفريت از جن ها گفت، «من مى توانم قبل از اينکه تو بايستى، آن را نزد تو بياورم. من قدرت کافى براى انجام اين کار را دارم.» ”“ ۴۰: آن کسى که از کتاب علم داشت گفت، «من مى توانم تا چشم بر هم زنى آن را نزد تو بياورم.» هنگامى که او (سليمان) آن را جلوى خود مستقر ديد گفت، «اين رحمتى است از جانب پروردگار من، که با آن من را امتحان مى کند، تا نشان دهد که من سپاسگزار هستم يا ناسپاس. هر کسى که سپاسگزار باشد به نفع خود سپاسگزار است و اگر کسى ناسپاس شود، پس پروردگار من به او نيازى ندارد، محترم ترين.» ”
در اين آيات اعتقاد بر اين است که شخص در آيه سوم همان آصف ابن برخيا است، که مقام پيامبري نداشت. حديثي از جعفر صادق انتقال تخت ملکه صبا را توسط عاصف با «طي الارض» بيان کرده است[۲] و حديث ديگري از محمد باقر قدرت عاصف بن برخيا را به دانش وي از اسامي خداوند نسبت ميدهد:
“ اسم اعظم خداوند، هفتاد و سه حرف است. آصف بن برخيا فقط يکي از آن حروف را ميدانست که توانست زمين را درهم نوردد و قبل از يک چشم بر هم زدن، تخت بليقس را از سرزمين سبا نزد سليمان حاضر سازد؛ و ما ائمّه معصومين هفتاد و دو حرف از آن را ميدانيم. يک حرف را هم خداوند به خودش اختصاص داده و تنها نزد اوست[۳] ”
مفاهيم طي الارض در غربمفاهيم موازي و مشابه با آنچه که در اسلام طي الارض نام دارد را ميتوان در غرب نيز مشاهده نمود. بطور نمونه در گزارشي در سال ۲۰۰۴[۴] به نيروي هوايي ايالات متحده آمريکا، دکتر اريک ديويس (به انگليسي: Eric W. Davis, Ph.D) به اين سازمان نظامي توصيه کرد که نظريهٔ p-Teleportation را بررسي کنند. در تعريف اين پديده نوشته شده:
“ انتقال انسان يا اشيا بي جان با توسل به نيروهاي ذهني[۵] ”
در سال ۲۰۰۸ نيز فيلم Jumper حاوي مضامين انتقال با صرف اراده، توسط هاليوود نيز به نمايش در آمد.[۶]
از ديد تصوفدر برخي مکاتب تصوف، به طي الارض، «طي المکان» نيز گفته شده. در رساله قشيريه، اينگونه کرامات فقط مخصوص «اوليا الله» دانسته شده اند، و بر خلاف معجزات پيامبر، اکتسابي و غير دعوي ميباشند.[۷]
سخن از طي المکان و کرامات در کتب عرفاني بسيار به ميان آمده، که بطور نمونه مي توان به روايات ابوسعيد ابوالخير [۸] و يا طريقت مولانا[۹] و يا داستانهاي منتسب به حضرت خضر[۱۰] در اين باب اشاره نمود. و گزارشهاي زيادي در اين ميان ميتوان در ادبيات تصوف ديد. بطور نمونه ادريس شاه و رابرت گريوز (به انگليسي: Robert Graves) وقايعي را روايت ميکنند که در آن اعضاي صوفيان عظيميه «همانند شيخان قديم همزمان در چند مکان حضور داشتند.»[۱۱] و يا روايات ديگري را ميتوان در تذکرة الاوليا منتسب به عطار نيشابوري، و يا نوشته هاي ابن عربي و روايات بايزيد بسطامي يافت.
با اينحال، در اين نوشته ها، اوليا الله، صاحبان اين قدرت، کساني اند که بر مردم پوشيده اند، و حتي خود از يکديگر بي خبرند.[۱۲]
در مکاتب شيعهدر اصول کافي نيز سخن از طي الارض نيز به ميان آمده[۱۳]، و اسناد مکتوبي در باب طي الارض امامان شيعه در تاريخ[۱۴] و مهدي موعود نيز موجود است. [۱۵] مفاهيم فلسفي کرامات و طي الارض را ميتوان در نوشته هاي سيد شهابالدين مرعشي نجفي، علامه طباطبايي، و ملاصدرا نيز با تعابير مختلف جستجو و يا مشاهده کرد.
در مکاتب يهوديطي الارض مفهومي است که در مکاتب عرفاني يهوديان نيز با نام (به انگليسي: Kefitzat Haderech) و (به عبري: קְפִיצַת הַדֶּרֶךְ) نيز ديده شده است.
منابع1.↑ کتاب مهرتابان / قسمت پانزدهم / طي الارض، شيعه، علم پيغمبر، اولوا العزم، نسخ، اختلاف قرائات
2.↑ جواد مولوي نيا. تاريخ انبيا. شابک 964-7447-30-2 ۲۰۰۲ ص۲۶۸
3.↑ : اسم اعظم
4.↑ با شماره سريال منتشره AFRL-PR-ED-TR-2003-0034
5.↑ "the conveyance of persons or inanimate objects by psychic means"
6.↑ http://www.jumperthemovie.com/
7.↑ باب ۵۳ رساله قشيريه
8.↑ اسرار التوحيد. چاپ تهران. شابک 964-6290-67-1 ص۹۹
9.↑ عبدالحسين زرينکوب. پله پله تا ملاقات خدا، شابک 964-5524-32-6 انتشارات علمي. ۲۰۰۱. ص۲۸۶
10.↑ Reynold A. Nicholson, The Mystics of Islam. 2002. ISBN 0-941532-48-8 p.92
11.↑ Idries Shah, Robert Graves, The Sufis. 1971. ISBN 0-385-07966-4 p.372
12.↑ Reynold A. Nicholson, The Mystics of Islam. 2002. ISBN 0-941532-48-8 p.89
13.↑ اصول کافي شيخ کليني. جلد ۲ ص۴۱۳
14.↑ http://www.maarefislam.net/yadashthayekhati/jongha/jong16/jong16.3.htm
15.↑ کرامات المهدي،انتشارات مسجد جمکران. ۲۰۰۳. شابک 964-6705-15-4
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید