تغيير الگوي مصرف مواد مخدر از سنتي به مواد صنعتي و شيميايي و استفاده از قرص هاي روان گردان ، تهديدي جدي است که جوامع امروز را با بحران مواجه کرده است.

شناسايي بيش از 400 هزار انواع قرص روانگردان طي سال جاري در کشور ، نشان از گرايش نسل امروز به مصرف مخدرهاي شيميايي و صنعتي دارد و اين در حالي است که مضرات اين گونه مخدرها ، به مراتب بيشتر و ناگوارتر از مخدرهاي سنتي است. به عقيده پزشکان ، مصرف يک ماده که باعث شود فرد به مصرف دوباره آن روي بياورد ، مي تواند به عنوان ماده اعتياد آور تلقي شود و از همين رو ، مخدرهاي صنعتي نيز از اين قاعده مستثني نيستند.

امروزه مواد مخدر به عنوان يکي از پرسودترين تجارت هاي غير قانوني در جهان مطرح است و گردش مالي سالانه آن بين 1500 تا 2000 ميليارد دلار برآورد شده است.

مخدرهاي صنعتي در واقع ترکيبي از مخدرهاي سنتي با مواد شيميايي هستند. براي نمونه مخدر سنتي مانند ترياک تنها سستي زا و يا ماده اي همچون حشيش توهم زاست اما مخدر صنعتي مانند شيشه ، اثري ترکيبي از توهم زايي و تحرک بخشي دارد ، اين در حالي است که هريک از اين تاثيرها در مخدرهاي سنتي بر عهده يک ماده بوده که اکنون در نوع صنعتي با تجميع خاصيت ها ، به شکل متقابل مشکل و ضررها نيز به يکباره بر روي فرد عارض مي شوند.

مخدرهاي جديد به علت ترکيب شيميايي که دارند ، سيستم مرکزي اعصاب را تحريک کرده و باعث بروز نوعي تشنج و حرکات غير قابل کنترل به همراه تعريق ، گشادي مردمک چشم و در مجموع ، کنش هاي شديد رفتاري مي شوند.

محمد طباطبائي ، متخصص بيهوشي اظهار مي دارد: بر خلاف مخدرهاي افيوني مانند ترياک که عموما آرام بخش هستند و استعمال کننده را به سمت سکون و کندي حرکت مي برند ، مخدرهاي نوين با تحريک هاي مغزي که دارند ، به فرد انرژي مضاعف مي دهند. اين تحرک زايي و افزايش انرژي ها پس از استعمال ، سبب مي شود تا جوانان نسبت به چنين موادي گرايش بيشتري پيدا کنند.

از ديگر تاثيرات مخدرهاي صنعتي ، ايجاد اختلال در سيستم پردازش مغزي فرد است. اين حالت به گونه اي است که مصرف کننده به دليل توهمي که در آن به سر مي برد ، صداي هاي گوشخراش ، حرکت هاي تند و... را کاملا عادي مي پندارد.

در کنار انواع مخدرهاي صنعتي مثل کراک ، شيشه ، کريستال و... ، مي توان از مصرف "پان" به عنوان خوشبو کننده دهان و قرص نشاط آور در بين دانشجويان و دانش آموزان نگران بود که موجب سرطان لثه ، روده بزرگ و بيماري هپاتيت در مصرف کننده مي شود.

دکتر سعيد فروغي ، متخصص بخش مراقبت هاي ويژه مغزي (I.C.U) مي گويد: مخدرهاي شيميايي با بيش فعال کردن بخشي از مغز ، به فرد توانايي کاذب و زودگذر انديشيدن به چند موضوع را مي دهند و شخص با انباشت فکرهاي گوناگون به شکل همزمان ، دچار توهم مي شود و در يک لحظه به نتيجه دارا بودن توانايي در پرواز از روي برجي بلند مي رساند.

وي مي افزايد: برخلاف مخدرهايي مانند ترياک که با تاثير آرام کنندگي که بر مصرف کننده مي گذارند ، وي را به سوي بي تفاوتي در برابر کنش هاي جامعه وا مي دارند ، مخدرهاي صنعتي باعث واکنش هاي شديد رفتاري فرد در برابر توهم هاي ذهني مي شوند.

در مخدرهاي صنعتي که جديد هم هستند ، نياز به داشتن اطلاعات دو چندان است. در اين ميان ، با توجه به نبود آشنايي کافي با مخدرهاي نوين ، مسئله آموزش جايگاهي اساسي دارد. در صورت عدم تجهيز اطلاعاتي نيروهاي درگير با اين مسئله ، ممکن است جلوي يک سري رفتار مجرمانه توسط مجريان قانون گرفته نشود و خسارت هاي جبران ناپذيري به جامعه وارد شود.

به گفته سرهنگ علي سماواتي ، رئيس مرکز آموزش پليس مبارزه با مواد مخدر نيروي انتظامي ، يکي از بحث هاي مهم در مبارزه با مواد مخدر ، داشتن آگاهي لازم براي مواجه و از بين بردن آن است.

وي مي گويد: هم اکنون علاوه بر آموزش دوره اي کارکنان ناجا ، در صورت نياز ويژه برخي استانها که پس از کار کارشناسي مشخص شده ضعف هايي دارند ، آموزش هاي لازم با اعزام نيرو داده مي شود.

اين مقام آموزشي مواد مخدر ناجا ، با اشاره به اينکه اعتياد چهارمين بحران بشريت به حساب مي آيد ، مي افزايد: بايد تمامي مسئولان و برنامه ريزان در زمينه کاهش تقاضاي مواد به ويژه مخدرهاي صنعتي تلاش ويژه اي کنند ؛ زيرا با برخورد فيزيکي نمي توان تمام حجم مقابله با اين معضل را انجام داد.

همسايگي ايران با افغانستان و افزايش کشت خشخاش در اين کشور تهديدي جدي براي کشور است ، به طوري که افزايش تعداد معتادان و از سوي ديگر گسترش کشت خشخاش تا سطح 6 هزار و 100 تن در افغانستان ، نشان از برنامه ريزي هاي خارجي براي افزايش سطح اعتياد در اين منطقه است. وجود مرزهاي طولاني با کشورهاي افغانستان و پاکستان ، کشور ما را در معرض خطرات بسياري قرار داده و همه اينها مبيين اين ضرورت است که بايد راهکارهاي نويني براي مقابله با مواد مخدر پيش بيني شود.

دبيرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور ؛ تغيير الگوي مصرف مواد مخدر از مواد سنتي از قبيل ترياک ، حشيش و هروئين به مواد صنعتي و شيميايي و استفاده از قرص هاي روان گردان را تهديدي جدي مي داند و مي گويد: رشد روز افزون مواد مخدر شيميايي جوامع امروز را با بحران مواجه کرده است.

دکتر فداحسين مالکي مي افزايد: مسئولان براي مقابله و پيشگيري از گرايش جوانان به اين مواد نيازمند استفاده از تمام توان علمي و فرهنگي کشور هستند.

وي با اشاره به اينکه ، جايگزيني مواد مخدر صنعتي و شيميايي به جاي مواد مخدر سنتي تهديدات جدي را به دنبال دارد ، مي گويد: استفاده از مواد مخدر سنتي در کشور با اقدامات مفيدي که انجام شده کاهش يافته اما گرايش به مواد شيميايي رو به افزايش است.

مالکي با بيان اين مطلب که رسانه ها و دستگاه هاي فرهنگي نقش به سزايي در پيشگيري و استفاده از اين مواد برعهده دارند ، مي افزايد: براي پيشگيري و مقابله با مصرف مواد مخدر بايد خانواده ها و والدين را درگير اين موضوع کرد.

اعتياد و مواد مخدر مرز نمي شناسد و در مبارزه با آنها نبايد به مخدرهاي سنتي اکتفا کرد ؛ زيرا هر فردي که در فرايند اعتياد قرار بگيرد ، ممکن است آلوده به يکي از ماده هاي تخديري (چه سنتي - چه نوين) شود. تبليغات و آگاه سازي ، نقش بسيار مهمي در کاهش تقاضا دارند. بايد اعتياد را به همه شناساند. در اين صورت ، بسياري به علت عارضه هاي ناشي از اين سم مهلک ، ممکن است مصرف اين مخدرهاي جديد را کنار بگذارند.

کارشناس ارشد آموزش مرکز آموزش پليس مبازره با مواد مخدر ناجا مي گويد: در اطلاع رساني مواد مخدر به ويژه نوع صنعتي آن ، نبايد صرفا کارشناسان و دست اندرکاران را مورد توجه قرار داد و از قشر نوجوان و جوان جامعه غافل شد. از اينکه در مورد قرص اکس ، شيشه و... در کتاب دانش آموزان صحبت شود ، نبايد واههمه داشت ؛ زيرا اگر ما از عنوان شدن اين موضوع بترسيم و آنها را بيان نکنيم ، قاچاقچي و مواد فروش محل بدون ترس و نگراني اطلاعات غلطش را در اختيار نوجوانان قرار مي دهد.