ترامادول يک مخدر خاموش

 (tramadol (Tramadol يک مسکن شبه مخدر است که با اسم هاي تجاري Ultram, Ultram ER (و بايومادول)از سال 1995 وارد بازار دارويي شده است.در ابتدا تصور مي شد که به دليل اثرات خفيفي که ترامادول در تسکين درد داشته و هم چنين به دليل خواص مخدري ضعيفي که دارد، مي توان از آن به عنوان داروي ترک اعتياد استفاده کرد اما بعدها گزارشاتي از وابستگي و علايم شديدتري از ترک مصرف (به دليل اثر دارو بر گيرنده هاي مخدر(µ-opioid) در دستگاه عصبي مرکزي)در افرادي که از آن به عنوان داروي ترک اعتياد يا براي کاهش درد ناشي از ترک اعتياد استفاده مي کردند،ارائه شد.در صورت اعتياد به ترامادول، ترک اعتياد بايد تحت نظر پزشک و به صورت کاهش تدريجي دوز مصرفي باشد.

موارد مصرف قانوني: ترامادول براي تسکين دردهاي متوسط تا شديد در بزگسالان استفاده مي شود. اطلاعاتي که در مورد ترامادول بايد بدانيم نکته مهم:افرادي که به مواد مخدر يا الکل معتاد هستند نبايد از ترامادول استفاده کنند. در اين افراد در صورت مصرف ترامادول ممکن است تشنج ايجاد شود.احتمال تشنح در افرادي که سابقه ي تشنج يا سابقه ي جراحت مغزي دارند و يا از داروهايي مثل ضدافسردگي ها،شل کننده هاي عضلاني و داروهاي ضد تهوع و استفراغ استفاده مي کنند،بيشتر است. استفاده بيش از حد (Overdose ) مي تواند کشنده باشد.علايم Overdose دارو عبارتند از: خواب آلودگي،تنفس کم عمق،کندي ضربان قلب،ضعف مفرط،پوست سرد و مرطوب ، احساس سبکي سر،غش يا کما. به دليل وابستگي که ترامادول ايجاد مي کند،نبايد مصرف آن را به ديگران توصيه کرد(به ويژه فردي که سابقه اعتياد دارويي دارد) و تنها بايد توسط فردي که دارو براي او تجويز شده استفاده شود.ترامادول مي تواند باعث اختلال واکنش هاي عصبي و قدرت تفکر فرد شود، از اين رو هنگام استفاده از اين دارو از رانندگي خودداري شود. مصرف ترامادول را نبايد به طور ناگهاني قطع کرد، قطع ناگهاني ترامادول باعث سندرم ناخوشايند قطع مصرف مي شود که علايم آن عبارتند از: اضطراب،تعريق،تهوع،اسهال،ترمور(? ?عشه)،لرز،توهم،اختلال خواب يا مشکلات تنفسي . نبايد ترامادول را همراه با اين مواد استفاده کرد:

- الکل يا مواد مخدر -داروهاي مخدر ضد درد - داروهاي آرامش بخش از قبيل واليوم - داروهاي ضد افسردگي و ضد اضطراب

- داروهاي ضد اختلالات دو قطبي و اسکيزوفرني(جنون جواني) ترامادول در دوران حاملگي و شيردهي به دليل اثرات مضر بر روي جنين و نوزاد منع مصرف دارد. ترامادول نبايد براي افراد زير 18 سال تجويز شود. نحوه مصرف دارو قرص هاي ترامادول را نبايد خرد کرد (از پودر قرص خرد شده نبايد به صورت استنشاقي يا رقيق شده با مايع استفاده کرد چون باعث اثرات تهديد کننده حيات،Overdose يا مرگ مي شود)،اين دارو تنها به صورت قرص خوراکي استفاده مي شود.

در صورتي که با تجويز پزشک ترامادول مصرف مي کنيد،بدون کم و کاست از نسخه ي پزشک پيروي کرده و از مصرف دوزهاي بالاتر دارو خودداري کنيد.نبايد بيش از 300 ميلي گرم در روز استفاده شود.ترامادول را با يک ليوان پر آب مصرف کنيد.هم چنين مي توان دارو را با يا بدون غذا مصرف کرد اما هر بار به روشي مشابه از دارو استفاده کنيد(مثلاً اگر بار اول با غذا مصرف مي کنيد تا آخر دوره درماني همين روش را ادامه دهيد). اگر از قرص هاي آهسته رهش استفاده مي کنيد ممکن است قرص را در مدفوع خود ببينيد که امري طبيعي است.دوزهاي مصرفي خود را بدون نظر پزشک تغيير ندهيد. در صورت فراموش کردن يک دوز در اولين فرصت دوز فراموش شده را مصرف کنيد ، اگر نزديک دوز بعدي دارو باشد،بدون توجه به دوز فراموش شده،زمان بندي دارويي را رعايت کنيد. اثرات جانبي دارو - علايم آلرژي از قبيل خارش،مشکلات تنفسي،ورم صورت،لب ها و زبان يا گلو - تشنج -راش هاي قرمز،تاول پوستي - تنفس کم عمق و ضربان ضعيف

اثرات جانبي کم اهميت تر: - خواب آلودگي و گيجي،تهوع،استفراغ،يبوست،کاهش اشتها، لکه هاي بينايي،فلاشينگ(قرمزي،گرمي ) و بي خوابي.

سوء مصرف داروهاي مرفيندار و داروهايي که جايگزين مواد مخدر بصورت آگاهانه و غير آگاهانه مدتها است که در همه جاي دنيا بخصوص کشور ما متداول به يک معضل تبديل شده است. داروهايي مثل ترامادول که وابستگيشان کمتر از مواد مخدر ديگر نيست و از طرفي به علت آن که از مواد شيميايي مصنوعي تهيه شده داراي عوارض جانبي بيشتري نسبت به مواد مخدر است. در اين بين معتادان به علت عدم آگاهي و شناخت اين داروها گاهي با هدف ترک مواد مخدر به سمت مصرف آن ميروند و در واقع از چاله به چاه ميافتند.

بنابر گزارشات متقاضيان دريافت ترامادول اکثراً از قشر نوجوان و جوان هستند. يک بسته قرص 10 عددي ترامادول50، 400 تومان و ترامادول 100، 500 تومان است. بنابر گزارش پزشک داروخانهاي که تمايل نداشت نامش ذکر شود از هر 100 نفري که به داروخانه مراجعه ميکنند 70 نفر تقاضاي دريافت ترامادول دارد که 40 نفر آنها از قشر نوجوانان مدرسه هاي راهنمايي و يا دبيرستان هستند. بر اساس آمار بررسي شده از تير ماه 1381 تا پايان مهر 1382 تعداد 162 مورد گزارش عارضه دارويي مربوطه به ترامادول از 49 شهرستان مختلف به مرکز ثبت عوارض جانبي ايران (ADR) ارسال شده است. سوزش سينه، تنگي نفس شديد، افت فشار خون و حتي مرگ در اثر تزريق در مجموعه گزارشات ديده ميشود. (اگر چه ارتباط موارد مرگ گزارش شده با مصرف ترامادول به اثبات نرسيده است) اين عوارض در هر دو نوع داروهاي خارجي و توليد داخلي به يک ميزان گزارش شده است. بر اساس گزارش فوق ترامادول ترکيبي صناعي است که به عنوان ضد درد (شبيه به داروهاي مخدريا اپيوئيدي) کاربرد دارد. اشکال دارويي آن که در بازار دارويي ايران موجود است به صورت قرص و کپسول 50 و 10 ميليگرمي و آمپول 100 ميليگرم در هر ميلي ليتر ميباشد. اين دارو در درمان دردهاي نسبتاً شديد حاد يا مزمن از قبيل دردهاي بعد از عمل جراحي و يا دردهاي سرطاني توسط پزشکان تجويز ميشود.

با توجه به اينکه اين دارو از گروه ضد درد مخدر است اثرات وابستگي و عوارضي شبيه به داروهاي مخدر از قبيل سرگيجه، خواب آلودگي، يبوست، تعريق، خارش و در مواردي نادر کاهش فعاليت سيستم تنفس در بدن ايجاد ميکند و در نتيجه با قطع ناگهاني ترامادول بعد از مصرف طولاني مدت آن، علايم ترک مورفين در بدن مانند بيخوابي، تحريک پذيري، تشنج، لرزش، تهوع، استفراغ، درد عضلات و شکم و ... (علايم Withdrawal) ظاهر ميگردد. در پايان اين گزارش با توجه به مصرف خود سرانه و به منظور کاهش مصرف بيرويه اين فراورده دارويي نکاتي ذکر شده است که با هم ميخوانيم. از مصرف خودسرانه دارو به دليل ايجاد وابستگي بعد از مصرف و تمايل به مصرف مجدد دارو، جداً خودداري شود. اين دارو بايد فقط با تجويز پزشک مصرف شود.

از تجويز ترامادول براي دردهاي خفيف تا متوسط "مانند سر دردهاي معمولي، دردهاي عضلاني، سرماخوردگي و موارد مشابه آن" خودداري شود و اين دارو فقط در دردهاي متوسط تا شديد با نظر پزشک قابل مصرف است. ايمني و اثر بخشي مصرف ترامادول در کودکان زير 16 سال ثابت نشده است و مصرف آن در اين گروه سني توصيه نميگردد و در افراد مسن نيز بايد با احتياط مصرف شود، واکنشهاي آنافيلاکتيک کشنده و ساير واکنشهاي ازدياد حساسيت مانند خارش، کهير برونکواسپاسم و آنژيوادم ممکن است بروز نمايد و در بيماران با سابقه حساسيت به کدئين و ساير اپيدئيدهامصرف اين دارو توصيه نميشود، با توجه به بروز علايم شبيه به ترک مخدرها، از قطع ناگهاني دارو بعد از مصرف طولاني مدت آن خودداري شود، در صورت بروز خواب آلودگي شديد، سرگيجه و ضعف عضلاني شديد حتماً با پزشک معالج مشورت نماييد.