سل عفونت مزمني است که به وسيله باکتري " ميکوباکتريوم توبرکلوزيس" و گاهي به وسيله ساير مايکوباکتريوم ها ايجاد مي شود. اين بيماري اغلب ريه را درگير مي کند، اما تقريبا هيچ کدام از دستگاه هاي بدن از شر بيماري "سل" در امان نيستند و ساير اعضاي بدن هم ممکن است با اين بيماري درگير شوند.

بيماري سل به وسيله قطره هاي ريز موجود در هوا از فردي به فرد ديگر منتقل مي شود و اغلب افرادي را که در ارتباط نزديک با فرد بيمار باشند، درگير مي کند. بنابراين همه اعضاي خانواده فرد بيمار، در معرض ابتلا به اين بيماري هستند. مگر اين که او به بيمارستان منتقل شود و با آن ها زندگي نکند و يا تحت درمان صحيح قرار بگيرد.

فردي که دچار عفونت فعال سلي است، اگر سرفه يا عطسه کند و جلوي دهان و بيني خود را نگيرد، قطره هايي که حاوي مايکو باکتريوم يا ميکرب سل هستند، در هوا پخش مي شوند و اگر فرد ديگري که نزديک فرد مبتلا است، اين قطره ها را استنشاق کند، باعث ابتلاي او خواهد شد. بنابراين افراد مبتلا هنگام عطسه و سرفه بايد هميشه براي پوشاندن دهان و بيني خود از دستمال استفاده نمايند و پس از آن، دست هاي خود را با دقت بشويند.

البته اين به آن معنا نيست که فرد مبتلا به سل بايد قرنطينه شود. در تماس کوتاه و گذرا امکان انتقال بسيار کم است، اگر چه غير ممکن نيست.

بسياري از مردم ميکروب سل در بدنشان وجود دارد. اما مبتلا به بيماري سل فعال نيستند.

علايم بيماري سل
علايم اوليه سل، ممکن است بسيار عادي باشد و توجه را جلب نکند ، مثل شخصي که دچار سرما خوردگي است يا کسي که مدتي لاغر و ضعيف است يا گاهي فرد تب مي کند و دچار سرفه هاي مکرر مي شود. افراد، در اين مرحله به پزشک مراجعه نمي کنند تا علايم شديدتري در آنها بروز کند، علايمي مثل درد تيزي که در ناحيه قفسه سينه است و با نفس کشيدن و سرفه ايجاد و تشديد مي شود و يا وجود خلط خوني.

بايد توجه داشت هيچ کدام از اين دو علامت، مخصوص بيماري سل نيستند، اما نبايد اين علايم را دست کم گرفت
.علايم سل مي تواند شبيه علايم ساير بيماريهاي ريوي( مثل ذات الريه ، آبهاي ريوي ، تومورها و عفونتهاي قارچي)، خيلي از بيماريهايي غير ريوي و يا حتي همراه ساير بيماري ها باشد.

درمان بيماري سل
 براي درمان سل، راه هاي بسياري وجود دارد ، اما همواره بايد 3 نکته را در نظر داشت :

1- رژيم دارويي سل، اغلب شامل چند دارواست که ميکروب سل نسبت به آنها حساس است. اين داروها بايد همراه هم مصرف شوند تا اثر لازم را داشته باشند. استفاده نامنظم داروها باعث مي شود ميکروب سل نسبت به اين داروها مقاوم شود.

2- بيمار بايد داروهايش را به طور منظم و دقيق، طبق دستور پزشک مصرف کند . اين نکته درباره همه بيماري ها صادق است. اما به خصوص درباره سل از اهميت فوق العاده اي برخورداراست، چون درصورت مقاومت ميکروب سل نسبت به داروهاي موجود تقريبا مي توان گفت ديگر هيچ داروي کاملا مؤثري براي درمان سل وجود نخواهد داش.

3- درمان سل کمي طولاني اس. بنابراين بيمار بايد حوصله داشته باشد و تمام مدت درمان را سپري کند. اين دوره درمان گاهي تا 2 سال طول مي کشد.