سل يك عفونت باكتريايي است كه معمولا ريه ها را درگير ميكند كه در اين صورت به آن "سل ريوي" گفته ميشود. ممكن است ساير نقاط بدن نيز توسط باكتري سل درگير شوند.
از جمله گره هاي لنفاوي،كليه ها، مغز، استخوانها، مفاصل و ساير نقاط بدن كه در اين صورت به آن "سل خارج ريوي" گفته ميشود. هر ساله تعدادي از افراد به اين بيماري دچار ميشوند.
چه كساني به سل مبتلا ميشوند؟سل ميتواند هر كسي در هر سني را مبتلا كند. افرادي كه سطح ايمني بدنشان كاهش يافته است بيشتر در معرض خطر هستند.
سل چگونه منتقل ميشود؟
هنگامي كه فرد مبتلا به سل ريوي يا سل حنجرهي درمان نشده، سرفه يا عطسه ميکند، بيماري از طريق تنفس هواي آلوده به ترشحات ريز تنفسي كه با چشم قابل ديدن نيستند، منتقل ميشود. اما در صورتي كه ريه ها و حنجره درگير نباشند سل خارج ريوي معمولا مسري نيست. مواجههي طولاني مدت با فرد درمان نشده، براي ابتلا به سل ضروري است. افراد مبتلا ميتوانند كساني را كه هر روز با آنها ارتباط دارند آلوده كنند. احتمال ابتلاي اعضاي خانواده، دوستان و همكاران زياد است.
چگونه سل ايجاد ميشود؟
وقتي فرد سالمي هواي آلوده به باكتري را تنفس ميكند باكتري وارد ريه ها ميشود، در ريه ميماند و تكثير ميشود. ممكن است باكتري وارد جريان خون شود و به ساير قسمتهاي بدن مانند كليه ها، ستون مهره ها و مغز برود و تخريب ايجاد كند.
تفاوت بين عفونت نهفتهي سل با بيماري سل چيست؟
بيشتر افرادي كه باكتري را تنفس ميكنند آلوده ميشوند اما بدن قادر است با باكتري مبارزه كند و از تكثير آن جلوگيري كند. باكتري، غير فعال ميشود اما در بدن زنده ميماند و ميتواند هر زمان كه سيستم ايمني ضعيف گردد فعال شود. عفونت نهفتهي سل به اين معني است كه فرد آلوده شده و باكتري سل در بدن فرد و معمولا در ريه ها وجود دارد، اما هنوز علائم آشكار ايجاد نشده است. در عفونت نهفتهي سل:
فرد علامت باليني ندارد، احساس بيمار بودن نميكند، نميتواند بيماري را به ديگران منتقل كند، تست پوستي سل در آنها مثبت است، باكتري سل در خلط پيدا نميشود، اگر درمان نشوند ممكن است به سل فعال دچار شوند.
ممكن است عفونت نهفته براي تمام عمر در بدن فرد باقي بماند و هرگز تبديل به بيماري نشود. اما اگر سيستم ايمني نتواند جلوي رشد باكتري را بگيرد، باكتري سل در بدن تكثير ميشود و موجب فعال شدن بيماري ميشود. باكتري به بدن حمله ميكند و بافتها راتخريب ميكند. اگر در ريه چنين اتفاقي بيفتد منجر به ايجاد حفره در ريه ميشود.
برخي افراد پس از مواجهه دچار بيماري ميشوند اما در برخي ديگر سيستم ايمني آن را مهار ميكند و زماني كه سيستم ايمني دچار نقص گردد بيماري فعال ميشود. بچه هاي كوچك و افراد مبتلا به ايدز سيستم ايمني ضعيفي دارند.
ساير شراطي كه سيستم ايمني ضعيف ميشود و فرد را در معرض خطر قرار ميدهد شامل اين موارد هستند:
سوء مصرف مواد، ديابت شيرين، سيليكوزيس (نوعي بيماري ريوي)، سرطان سر و گردن، سرطان خون و بيماري هوچكين، برخي داروها مانند كورتيكوستروئيدها يا داروهاي پيوند اعضا و برخي داروهاي ديگر.
در فرد مبتلا به بيماري سل علائم باليني وجود دارد. و واكنش واضح به تست پوستي ايجاد ميشود و باكتري در خلط يافت ميشود. فردي كه بيماري فعال دارد باكتري را نيز منتشر ميكند.
بيماري سل چه علائمي دارد؟علائم سل فعال شامل:
بي علامتي به اين معني كه برخي از افراد مبتلا علامتي ندارند، سرفه به مدت سه هفته يا بيشتر، درد قفسه سينه، سرفه خون آلود يا خلط خوني، خستگي يا ضعف، كاهش وزن، كاهش اشتها،تب خفيف، لرز و تعريق شبانه، هستند.
علائم چه زماني پديدار ميشوند؟
بيشتر افرادي كه به باكتري سل آلوده ميشوند مبتلا به سل فعال نميشوند. اما ممكن است سل فعال، 3-2 ماه تا حداكثر يكسال پس از آلودگي ايجاد شود. خطر ايجاد بيماري فعال با گذشت زمان كمتر ميشود.
چه زماني و تا كي فرد بيمار ناقل سل است؟
سل فعال، تا زماني كه فرد درمان مناسب را براي چند هفته دريافت نكند، مسري و واگيردار است. اما فرد مبتلا به سل نهفته تا زماني كه بيماري در وي آشكار نشود و باكتري در خلط وجود نداشته باشد ناقل بيماري نيست.
درمان سل چيست؟
افراد مبتلا به سل نهفته بهتر است براي درمان پيشگيرانه ارزيابي شوند. اين درمان معمولا شامل مصرف داروهاي ضد سل براي چند ماه است. اما افرادي كه سل فعال دارند بايد حتما دوره درماني شش ماهه يا بيشتر را داشته باشند و حداقل چهار داروي ضد سل دريافت كنند و داروها بر اساس بررسيهاي آزمايشگاهي تغيير داده شوند. طرح دقيق درماني توسط پزشك تنظيم ميشود و فرد بيمار بايد مستقيما تحت نظر مراقبين بهداشتي داروها را مصرف كند تا كاملا درمان شود.
اگر سل درمان نشود چه اتفاقي ميافتد؟
اگر سل درمان نشود بيماري به افراد زيادي منتقل ميشود. به علاوه فرد درمان نشده ممكن است شديدا بيمار شود و يا بميرد.
براي جلوگيري از انتقال سل چه ميتوان كرد؟
نكتهي اساسي براي جلوگيري از انتقال سل اين است كه بيماران دهان و بيني را هنگام سرفه و عطسه بپوشانند و داروهاي درمان كنندهي سل را دقيق مصرف كنند و دورهي درمان را حتما كامل كنند.
تهيه و ترجمه: گروه سلامت سيمرغ - دکتر حانيه ترکمان
www.seemorgh.com/health
اختصاصي سيمرغ
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید